In de eerste van een reeks tv-debatten in de verkiezingscampagne kwamen zondagavond vier partijleiders aan het woord. Enkele observaties maakten de ontmoeting van Pieter Omtzigt, Frans Timmermans, Caroline van der Plas en Dilan Yesilgöz de moeite waard.
Het conflict tussen Israël en Hamas De campagne blijft nog wel even kleuren, zo bleek al op College Tour. Vooral voor Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) is dit spannend. Sommige aanhangers van Timmermans zijn van mening dat de partijleiding te blind voor Israël heeft gekozen en daarmee het lot van de Palestijnen te snel opzij heeft geschoven. Timmermans komt nu met een voorzichtig eenzijdig antwoord, maar benadrukt dat ‘de oorlogswetten ook door Hamas (niet alleen door Israël) worden geschonden’. Maar hij zei ook: “Hamas heeft zich gedragen als Isis, dus zo moet je het ook behandelen.”
VVD-leider Dilan Yesilgöz wilde tot nu toe niets liever dan zijn onvoorwaardelijke steun aan Israël uitspreken en heeft die lijn voorlopig gehandhaafd. Ze erkende gisteren echter ‘hoe verschrikkelijk de levens van’ de inwoners van Gaza zijn. “Maar wat er gebeurde (bij de aanval op Israël, red.) staat los van het onderliggende conflict”, herhaalde ze.
De De achilleshiel van Pieter Omtzigt blijft zijn vaagheid. Een partijprogramma heeft hij nog niet en wilde gisteren wederom geen antwoord geven op de vraag of hij premier wil worden als zijn NSC-partij de verkiezingen wint. Ondanks het aandringen van presentator Twan Huys antwoordde Omtzigt: “Dat hoor je nog van mij.” Presentator Twan Huys: “We zitten een maand voor de verkiezingen.” Omtzigt: “Dat weet ik.”
Programmawijziging
Omtzigt maakte wel bekend dat zijn programma dinsdag komt. Presentator Huys sneerde nog: “Deze partijen hebben tenminste een programma.” Omtzigt kon alleen maar met enige ontsteltenis reageren.
Bekend verandert langzaam wat van kleur door verschillende plannen te ventileren. Hij wil grote vervuilende bedrijven aanpakken, bijvoorbeeld door de rijksinspectie meer ruimte te geven. Hij noemde onder meer Chemours, dat met Pfas een enorme vervuiling heeft veroorzaakt. “Houd deze bedrijven verantwoordelijk voor wat ze hebben gedaan.”
Ook Omtzigt sprak zich duidelijker uit over migratie en integratie: hij wil minder arbeidsmigranten naar ons land lokken, minder belastingvoordelen voor expats en minder Engels aan universiteiten.
Kernenergie of niet?
Kernenergie:Frans Timmermans wil het niet, maar hij staat alleen tussen de andere partijen die groot zijn in de peilingen. Pieter Omtzigt (NSC), Yesilgöz en Caroline van der Plas lieten hem dit zondag opnieuw zien. Timmermans weigerde toch: “Laat je niet afleiden door mensen die zeggen dat klimaatbeleid alleen maar om kernenergie draait.”
Hij ‘heeft niets tegen kernenergie’. “Maar ik heb nog geen onderzoek gezien waaruit blijkt dat het goed is voor Nederland. Het moet met publiek geld gebeuren, het duurt lang. Het is gewoon geen verstandige investering.” Yesilgöz wierp tegen: ‘Ik zorg ervoor dat je vanavond al die onderzoeken nog hebt.’ Toch is Timmermans niet zomaar tegen kernenergie vanwege zijn GroenLinks-aanhangers. ‘Nee, dat zeg ik al jaren. Het is niet haalbaar en ook niet betaalbaar.” Maar andere partijen zullen met hem blijven discussiëren: met alleen wind- en zonne-energie kunnen we de vergroening niet redden.
Caroline van der Plas – met haar BBB in de peilingen gevallen – er werd een poging gedaan terugvechten onder zijn drie concurrenten. Dat werkte met mate. Ze viel Frans Timmermans aan, die suggereerde dat hij met BBB tot een akkoord kan komen om ondanks de stikstofcrisis meer woningen te bouwen. Van der Plas reageerde krachtig: ‘Hou op met het frame: koeien of huizen.’
Noodwet voor de bouw
De BBB-partijleider stelde dat het aantal bouwvergunningen al vóór 2019 – het begin van de juridische stikstofcrisis – daalde. Volgens haar hangt het woningtekort net zo goed samen met hogere kosten en hogere rentetarieven. “We maken eenvoudigweg een noodwet zodat er meer gebouwd kan worden.”
Van der Plas kwam echter ternauwernood toe aan zijn eigen BBB-plannen. Alleen wat betreft de zorg stelt zij dat er meer geld aan de gezondheidszorg moet worden besteed. Met name op het gebied van geestelijke verzorging. “Wij zien een oplossing in preventie: veel beter toezicht houden op de geestelijke gezondheid van studenten. De Tweede Kamer ziet zorgkosten als uitgaven, ik zie ze als investeringen.”
Het zou goed zijn voor het land als die partij (de VVD, red.) op de bank plaatsneemt
Op de vraag wie met wie zou willen regeren, gaven niet alle kandidaten een duidelijk antwoord. Volgens VVD-lijsttrekker Yesligöz moet de kiezer als eerste spreken. Omtzigt stelt dat hij qua sociale zekerheid overeenkomsten ziet met GroenLinks-PvdA en de BBB, maar qua migratie meer overeenkomsten ziet met de VVD. Caroline van der Plas was duidelijk en klaar: “Ik wil Omtzigt”, zei ze. “En als de VVD wat minder links wordt, kan dat ook wat worden.” Een samenwerking met GroenLinks-PvdA vindt ze veel ingewikkelder.
Frans Timmermans zei niet met wie hij wilde zijn, maar wel met wie hij niet was. Hij acht de VVD primair aansprakelijk voor de Benefits-affaire en vindt dat de partij daarvoor te weinig verantwoordelijkheid heeft genomen. “Het zou goed zijn voor het land als die partij (de VVD, red.) op de bank plaatsneemt”, aldus Timmermans.
Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij. Je kunt al onze podcasts vinden op ad.nl/podcasts.
Helaas kunnen wij deze social post, liveblog of anderszins niet tonen omdat deze één of meerdere social media elementen bevat. Accepteer de social media cookies om deze inhoud toch te kunnen tonen.
Bekijk hier al onze video’s over politiek:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Welke kan!
Log in of maak een account aan en mis nooit meer iets van de sterren.
