Spanningen rond Gaza nemen toe, top in Caïro levert weinig op

Er stapelen zich steeds meer tekenen op dat de crisis in het Midden-Oosten zich uitbreidt. De zichtbare diplomatieke winst van het weekend was beperkt. Overleg resulteerde in weinig meer dan een mislukte top in Caïro. Een bescheiden aantal vrachtwagens met hulpgoederen werd na dagenlang onderhandelen eindelijk ook de Gazastrook binnengelaten. Premier Mark Rutte reist maandag naar Israël voor een ontmoeting met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en een tweede ontmoeting met de Palestijnse president Mahmoud Abbas.

In de nasleep van de terreuraanslag van Hamas is een vierledige crisis ontstaan. Het was het begin van een oorlog tussen Hamas en Israël, die waarschijnlijk binnenkort een nieuwe fase ingaat met een Israëlisch grondoffensief. Er ontstond een gijzelaarscrisis doordat Hamas tweehonderd mensen naar Gaza ontvoerde. Ook in het hermetisch afgesloten gebied heeft zich inmiddels een humanitaire crisis voorgedaan. En dan bestaat er de vrees dat het conflict zou kunnen overslaan naar Libanon en Syrië als door Iran gesteunde militante groepen zich bij de gevechten zouden aansluiten.

In een slecht voorteken heeft Israël veertien dorpen aan de grens met Libanon geëvacueerd uit angst voor aanvallen van de door Iran gesteunde militante groepering Hezbollah. Volgens Libanese rapporten dringen Israëlische raketten verder Libanon binnen. Ook in en rond Gaza nemen de spanningen toe. Israël breidt zijn militaire aanwezigheid aan de grens met Gaza uit, voert raketaanvallen uit op luchthavens in Syrië en bombardeert een moskee in Jenin op de Westelijke Jordaanoever, omdat wordt aangenomen dat Palestijnse strijders zich daar schuilhouden.

Het door Hamas gecontroleerde ministerie van Volksgezondheid in Gaza zei zondag dat sinds 7 oktober 4.651 Palestijnen zijn vermoord, waaronder 1.873 kinderen. Deze cijfers zijn door NRC kan niet onafhankelijk worden geverifieerd. Maar het staat vast dat er elke dag veel burgerslachtoffers vallen in Gaza. Het door Hamas aangekondigde aantal zou de publieke verontwaardiging over de oorlog verder kunnen aanwakkeren.

Nederlandse doden

Ondertussen gaan de raketaanvallen en bombardementen op Gaza onverminderd door. De Nederlandse Islam al-Ashqar kwam om het leven bij een explosie in een vluchtelingenkamp. Ze is de moeder van een 16-jarige jongen uit Doorn die in NOS-uitzendingen vertelde over zijn verblijf in Gaza. Zondagochtend vielen Palestijnen uit Gaza steden in Israël aan. Tel Aviv deed opnieuw een beroep op de inwoners van Noord-Gaza om naar het zuiden te vertrekken.

De VS kondigden aan meer wapens naar de regio te zullen sturen. Onmiddellijk na de terroristische aanslagen stuurden de VS één vliegdekschip naar het oostelijke Middellandse Zeegebied, en vorige week ging een tweede die kant op. Zaterdag maakte de Amerikaanse minister van Defensie, Lloyd Austin, bekend dat de VS ook de Thaad- en Patriot-luchtverdedigingssystemen sturen.

De extra wapens zijn het Amerikaanse antwoord op de dreiging dat Iran zich in het conflict zal mengen. Ook heeft een onbekend aantal Amerikaanse militairen de opdracht gekregen zich voor te bereiden op de inzet, nadat eerder al tweeduizend militairen in een hogere staat van paraatheid waren gebracht.

De bescheiden humanitaire transporten van het weekend waren een van de weinige lichtpuntjes, samen met de vrijlating op vrijdag van twee van de naar schatting tweehonderd gijzelaars. De humanitaire chef van de VN, Martin Griffiths, heeft het hele weekend gesprekken gevoerd met Egypte en Israël om meer hulp naar Gaza te laten stromen via de grensovergang met Egypte in de stad Rafah. Zaterdag zijn de eerste twintig vrachtwagens de grens overgegaan, zondag nog eens zeventien. Volgens de VN vertegenwoordigde het konvooi van zaterdag slechts 4 procent van de reguliere dagelijkse import. VN-hulporganisatie OCHA zegt dat er dagelijks honderd vrachtwagens nodig zijn.

Lees ook
Is Iran op zoek naar escalatie? ‘Niemand kan deze strijders tegenhouden’

De topconferentie in Caïro op zaterdag vond in slechts een paar dagen plaats en had één grote handicap: Israël was niet vertegenwoordigd en de VS stuurden alleen een waarnemer. Een doorbraak valt dan ook niet te verwachten. Arabische leiders veroordeelden de Israëlische bombardementen op Gaza, terwijl Europese politici de noodzaak benadrukten om burgers te beschermen. Er was geen gezamenlijke verklaring, laat staan ​​een initiatief om de complexe crisis te beteugelen.

De Jordaanse koning Abdullah veroordeelde het mondiale stilzwijgen over de Israëlische aanvallen, die volgens hem duizenden mensen het leven hebben gekost en een miljoen mensen hebben ontheemd: “De Arabische wereld hoort dat Palestijnse levens minder waard zijn dan de levens van Israëli’s.” De Palestijnse leider Mahmud Abbas onderstreepte dat de Palestijnen zich niet van hun land zullen laten verdrijven. Europese vertegenwoordigers drongen aan op een humanitaire corridor naar Gaza en riepen Israël op zelfbeheersing te betrachten.