Tv-recensie | De enige oneliner rolde uitgerekend uit de mond van Omtzigt

Hallo Pieter, hallo Dilan, hallo Frans en hallo Caroline. Presentator Twan Huys had alle lijsttrekkers al op zijn podium gehad, vandaar het warme welkom voor alle vier bij het eerste verkiezingsdebat voor de landelijke verkiezingen van 22 november. Twee ‘oude’ partijen met nieuwe gezichten: Dilan Yesilgöz voor VVD en Frans Timmermans voor GroenLinks-PvdA. Twee (redelijk) nieuwe partijen met al bekende gezichten: Caroline van der Plas voor BBB en Pieter Omtzigt voor NSC. Omtzigt had eerder gezegd dat hij weinig sympathie had voor televisiedebatten waarin oneliners en hatelijke opmerkingen een rol speelden. Hij was, zei hij, meer een man van inhoud. Maar dit debat leek hem op voorhand inhoudelijk genoeg, of hij kon het zich niet veroorloven er niet aanwezig te zijn. Hoe dan ook, hij was er.

En het werd een behoorlijk inhoudelijk debat, met goede vragen van studenten, strak leiderschap van Twan Huys en flink wat spot en afkeurend gesnuif van beide kanten. Vooral – het mag gezegd worden – van Dilan Yesilgöz die aftrapte met de grap die ze een paar weken geleden ook maakte toen ze te gast was op de College-tour. Haar eerste stem ging naar de SP toen ze 18 was en nog steeds dacht dat ze links was. “Dus alles kan nog goed aflopen”, riep ze naar de studenten.

De eerste vraag kwam van een rechtenstudente. Over Israël en Gaza, en of Israël daar het internationale oorlogsrecht heeft geschonden. Frans Timmermans antwoordde met een volmondig ‘ja’. Meteen gevolgd door: “Maar ook door Hamas.” Caroline van der Plas verzuimde de terroristische daden van Hamas te veroordelen en Pieter Omtzigt bracht het conflict naar Nederland. Of beter gezegd: daar waarschuwde hij voor. “Wat daar gebeurt, resulteert in een toenemende haat tegen de Joden hier.”

De rechtenstudent pakte de draad van zijn vraag op en noemde Israël een ‘zelfverklaarde democratie’. Hij was de eerste, maar zeker niet de enige student van de avond die retorisch behoorlijk begaafd was. Ik geef jou de opdracht om voor zo’n publiek op samenhangende wijze een relevante vraag te stellen. Ik zag niet precies wie ‘nu, nu, nu’ vanaf het podium riep ter verdediging van de democratische staat Israël, maar ik denk dat het in koor was.

Op naar een geschiedenisstudent die zijn ziel blootlegde in het publiek. Ruim een ​​jaar geleden stelde de huisarts bij hem “acute suïcidaliteit” vast. Hij zei dat hij anderhalf jaar moest wachten voordat hij naar een psycholoog kon gaan. Caroline van der Plas beantwoordde zijn vraag met dezelfde openhartigheid. Haar oudste zoon, zei ze, bevond zich in een soortgelijke situatie. Ze vindt dus uiteraard dat er meer geld naar de geestelijke gezondheidszorg moet gaan. Pieter Omtzigt zag (opnieuw) een kans voor een commentaar van dichtbij. “Het zou ook helpen als de opleiding voor psychologen in het Nederlands zou zijn.”

De enige oneliner kwam uitgerekend Omtzigt, wanneer hij moet zeggen of hij beschikbaar is als premier of niet. “De stoel is niet het doel.” Het wordt duidelijk dat kernenergie Timmermans van de andere drie scheidt. Zij willen het, hij niet. Timmermans probeerde de BBB te bereiken toen hij zei dat ze ‘samen zullen werken’ om de stikstofcrisis op te lossen als het gaat om het bouwen van huizen. Maar Van der Plas sloeg de hand ruw weg. “Stikstof is niet het probleem.” Pieter Omtzigt kreeg ronduit de vraag met wie van de drie op het podium hij zichzelf in een coalitie ziet. Zijn antwoord duurde even lang als dat van Yesilgöz op dezelfde vraag, en er kwam niets. “Als er nog zoveel bullshit in de coalitie zit, heb ik er geen zin meer in”, zegt Caroline van der Plas. Ze zegt: “Ik wil bij Pieter zijn.” En bij wie wil Frans zijn? Niet bij de VVD. En aan het gezicht van Yesilgöz te zien is het volkomen wederzijds.