‘Limburgeringscursus’ adviseert: botheid thuislaten – NRC

De wederzijdse vooroordelen lijken onuitroeibaar. Een deel van Nederland lijkt Limburg te beschouwen als een soort geografische groei, een wormvormig aanhangsel bewoond door een even eigenaardig volkje. Een deel van Limburg klaagt steeds dat de provincie er niet volledig bij hoort en stelselmatig wordt verwaarloosd.

Roel Willems, zelf afkomstig uit het Diepe Zuiden maar inmiddels elders woonachtig, probeert de kloof te overbruggen met het boekje dat vorige week verscheen Limburgers voor beginners. Omgaan met de zuidelijkste Nederlanders. “Limburg is prachtig, alleen jammer dat er zoveel Limburgers wonen”, hoorde de schrijver iemand zeggen tijdens een netwerkbijeenkomst. De verklaring werd met gelach ontvangen. Iets soortgelijks hoor je vaak van bezoekers of nieuwkomers in Limburg: “Prachtig gebied, maar het is zo moeilijk om er binnen te komen.” Ook in de rest van Nederland hebben Limburgers de neiging om samen te klonteren en in het bijzijn van anderen dialect te spreken.

Geen gemakkelijke mensen

Willems, psycholoog en sociaalwetenschappelijk onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau in het dagelijks leven, schreef zijn compacte ‘inburgeringscursus’ niet alleen voor buitenstaanders, maar ook voor de autochtone bewoners van het Zuiden. Want, zegt hij, “wij Limburgers zijn geen makkelijk volk.” Volgens de auteur kan de herkenning en kennis die ze tijdens het lezen opdoen, hen helpen erachter te komen “waarom het soms niet zo soepel gaat tussen ons en de rest van Nederland.” Soms lijkt het boekje van Willems op een reeks tips voor de omgang met honden of een vreemde diersoort: benader ze niet te abrupt, maak voorzichtig contact en aai ze daarna. Wat veel Limburgers in ieder geval stilletjes in de ogen doet grommen zijn in ieder geval botte en directe Nederlanders (elke Nederlander van buiten Limburg). Het wordt niet op prijs gesteld om direct ter zake te komen, een mening te uiten of jezelf op een andere manier te direct uit te drukken. Vermijd daarom dit soort gedrag dat als onbeleefd wordt beschouwd.

Omgekeerd zullen de Limburgers zich niet meteen laten gelden. Of niet eens zeggen wat ze denken, of alleen maar verhuld zeggen wat ze denken. Berucht zijn de vijftig soorten ‘ja’ die iemand kan horen van inwoners van de provincie. Een deel daarvan betekent ‘nee’. Willems vindt dat daar niet meteen labels als stijf, achterbaks of hypocriet aan moeten worden geplakt.

Net als Chinees: toontaal

Ook pleit hij ervoor open te staan ​​voor het belang dat Limburgers doorgaans hechten aan tradities en aan de groep, de gemeenschap en het gezin (plus de brede definities daarvan). En al die Limburgse dialecten? Zie de rijkdom die het te bieden heeft: het idee dat ze zich zorgen maken over taalachterstanden is al lang achterhaald. Het tegendeel is het geval. Sprekers vinden het gemakkelijk om andere talen te leren. Een van de schoonheden is dat het Limburgs, net als het Chinees, een toontaal is. Je kunt hetzelfde woord uitspreken met toonverval en het zal iets anders betekenen. Iedereen die het allemaal te ingewikkeld vindt, kan eenvoudig beginnen. “Wat?” is een makkelijk te leren start voor veel Limburgse gesprekken.

Geniet van de laeve

Bourgondisch uit zich onder meer in het genereus zijn met eten en drinken, het aankleden en aankleden voor gelegenheden en het loslaten van het dictaat van tijd en tijd. Geniet van de laeve Het is niet voor niets één van de grootste Limburgse evergreens. Limburgers voor beginners koestert de bestaande clichés, maar roept ook op om verder te kijken. “Ik zou zeggen dat Limburgers een stuk ingewikkelder zijn dan je op het eerste gezicht zou denken”, besluit Willems. Weinig is wat het lijkt. Bijna alles in Limburg lijkt gesluierd, versierd of allebei. Wie die complexe, gelaagde natuur niet kan waarderen of er geen geduld voor heeft, is wellicht aan het verkeerde adres.

Limburgers voor beginners. Omgaan met de zuidelijkste Nederlanders. Roël Willems. Noord Boek; 144 pagina’s. € 17,90

Delen





E-mail de redacteur