Opgestapte ASML-medewerker ging naar Huawei – en nam bedrijfsgeheimen mee

De Chinese oud-werknemer die vorig jaar bedrijfsgeheimen van ASML overnam, werkte na zijn vertrek enige tijd bij techgigant Huawei. Dat melden verschillende bronnen in en rond het bedrijf NRC.

ASML maakte in haar jaarverslag over 2022 al melding van deze ‘ongeoorloofde verduistering’, maar liet achterwege dat de betrokkene bij Huawei ging werken. Het bedrijf uit Veldhoven maakte destijds de melding omdat de verzamelde informatie onder de Amerikaanse exportcontroleregels viel. Huawei zit ook op de zogenaamde Entiteitenlijst staat van de Amerikaanse regering; een lijst met bedrijven die van de VS geen toestemming hebben om geavanceerde chiptechnologie aan te schaffen. De VS proberen bijvoorbeeld de Chinese technologische vooruitgang een halt toe te roepen en te voorkomen dat China een onafhankelijke chipindustrie ontwikkelt.

De schade door deze diefstal bleef beperkt, zo vertelde ASML-topman Peter Wennink begin 2023 aan investeerders. Hij omschreef de gestolen informatie als “een stukje van een puzzel waar je geen doos voor hebt.”

ASML wil niet officieel bevestigen waar de oud-werknemer na zijn vertrek naartoe is gegaan. Bedrijfsspionage van binnenuit wordt als een risicofactor beschouwd; Sinds dit incident in 2022 heeft ASML haar technische informatie intern beter beschermd. Daarnaast houdt het bedrijf streng toezicht op de computeractiviteiten van de eigen medewerkers en zijn er detectiepoortjes in de fabrieken en laboratoria in Veldhoven.

Lees ook
Het Pentagon zette Nederland onder druk: ASML moest voorkomen dat kennis over chips in Chinese handen zou vallen

Hack-aanval

Sinds ASML in 2015 het slachtoffer werd van een hackaanval, waarbij ook gegevens werden gestolen, heeft het bedrijf de cybersecurity drastisch verbeterd. Nu helpt het hightechbedrijf zijn netwerk van leveranciers om ook hun IT-systemen te beveiligen.

Ter bestrijding van bedrijfsspionage heeft ASML (wereldwijd 42.000 medewerkers) jaren geleden de AIVD-veiligheidsdienst om hulp gevraagd bij het screenen van de achtergrond van sollicitanten, om zo ‘aan de poort’ beter te filteren en kwaadwillenden buiten te houden. Tot nu toe is de Nederlandse overheid hier terughoudend in, omdat dergelijke onderzoeken veel tijd kosten. Om het weglekken van kennis naar landen als China te voorkomen, komen er strengere regels, bijvoorbeeld via de Knowledge Safety Screening Act, die in 2025 in werking moet treden.

De noodzaak daarvoor groeit: om Amerikaanse exportbeperkingen te omzeilen doen Chinese technologiebedrijven er alles aan om de complexe tools te ontwikkelen waarmee ze chips kunnen maken. Eén van de strategieën is om expertise van westerse bedrijven te verkrijgen via studenten en kenniswerkers die weer aan de slag gaan voor Chinese bedrijven.

De technologie uit Veldhoven is niet zomaar te kopiëren. China kan daarom niet zonder ASML-apparatuur, die de markt voor cruciale lithografiesystemen domineert. Chinese fabrikanten beginnen echter in andere delen van het productieproces zelfgekweekte chipmachines te gebruiken, als alternatief voor de apparaten die de VS hen ontzegt.

Spilfunctie

De techoorlog tussen de VS en China begon rond 2018 als een gerichte aanval op Huawei (jaaromzet 87 miljard euro) en verspreidde zich naar alle Chinese techbedrijven. Huawei speelt nu een cruciale rol in de verdere ontwikkeling van de Chinese chipindustrie. Ondanks alle exportbeperkingen blijkt het bedrijf nog steeds hoogwaardige processors te kunnen ontwerpen. Maar zolang China geen toegang heeft tot de meest geavanceerde machines van ASML, die werken met extreem ultraviolet licht (EUV), zullen Chinese halfgeleiders achterblijven bij de westerse technologie.

Lees ook
Apple hoeft in China nog niet bang te zijn voor de telefoon van Huawei

Deze kloof is ook in cijfers uit te drukken: Chinese chipfabrieken blijven bij het maken van chips steken op 7 of 5 nanometer. Een nanometer is een miljoenste millimeter; dat getal geeft aan hoe fijnkorrelig de patronen op een chip zijn. Hoe dichter deze lijnen bij elkaar liggen, hoe meer circuits er op hetzelfde oppervlak passen. Het resultaat: meer rekenkracht, bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie.

Westerse fabrikanten als TSMC, Samsung en Intel vergroten hun technologische voorsprong met EUV naar 3 en binnenkort 2 nanometer. Huawei heeft echter eind 2022 technologie gepatenteerd die het label ‘EUV-lithografie’ draagt. Dat betekent niet dat Huawei een zo complexe machine als die van ASML kan bouwen of exploiteren, maar het maakt wel duidelijk waar de Chinese ambities liggen.