[ad_1]
Het leggen van de eerste zes struikelblokken in Leeuwarden werd maandagmiddag aangegrepen om op te roepen tot actie tegen antisemitisme, fascisme en racisme. “We mogen verwachten dat deze tijd in korte luchten zal worden doorgebracht.”
Dat zei Commissaris van de Koning Arno Brok tijdens de plechtigheid rond het leggen van de eerste zes struikelstenen bij Bij de Put in de oude Joodse wijk van Leeuwarden. De Stichting tot Behoud Joods Erfgoed Fryslân (SBJEF) wil de komende jaren ruim 700 struikelstenen plaatsen bij circa 200 Leeuwarder huizen ter nagedachtenis aan de gedeporteerde Joden in de Tweede Wereldoorlog en andere slachtoffers van het naziregime.
De eerste zes – onthuld op de dag dat Leeuwarden 79 jaar geleden werd bevrijd – zijn voor de familie Troostwijk, wier zoon Benno (97) nog leeft. Net als Brok, burgemeester Buma van Leeuwarden en opperrabbijn Binyomin Jacobs ziet ook hij parallellen tussen de huidige tijd en de periode vóór de Tweede Wereldoorlog. “Het komt allemaal weer tot leven. Je moet ervoor zorgen dat het niet verder gaat. Daarom vinden wij het zo belangrijk dat deze stenen gelegd worden”, zegt Troostwijk.
Brok herinnerde zich de berichten van vorige week over de enorme toename van het aantal gevallen van antisemitisme: “Fascisme, racisme en antisemitisme zijn manifest in de samenleving. We hebben alle reden om scherp te blijven en scherper te worden. We hebben de taak om op te staan. voor de onderdrukten en we moeten opkomen voor de democratie en de rechtsstaat.”
Het Stolpersteine-project dat de Duitser Gunter Demnig in de jaren negentig startte, bevat een signaal over vrijheid dat volgens Brok niet vanzelfsprekend is. ‘We moeten ervoor zorgen dat jij deze keer in Stroffelstien kunt skiën.’ Brok denkt desgevraagd dat er veel bereikt kan worden door educatie en het aanspreken van mensen die over de schreef gaan.
Buig niet voor haatzaaiende uitlatingen
Eén manier om niet te buigen voor stemmen van haat tegen Joden is door te gaan met ceremonies zoals die op maandagmiddag. Het is “ontroerend” opperrabbijn Binyomin Jacobs dat het leggen van de struikelstenen in Leeuwarden gewoon doorging.
Afgelopen weekend bekritiseerde hij in de media burgemeesters van plaatsen waar deze plechtigheden worden afgelast onder dreiging van mogelijke demonstraties. Ook hekelt hij het feit dat er een dringend advies was om niet vooraf te publiceren rond de steenlegging in Leeuwarden. “Dan geef je toe aan morele chantage. Ik begrijp het, maar doe dit niet”, is zijn oproep.
Hij gelooft ook dat kinderen door middel van onderwijs kunnen worden bereikt om de geschiedenis van de Holocaust te leren kennen. “We moeten asielzoekers niet alleen bed, bad en brood geven, maar we moeten ze ook vertellen welke burgernormen hier gelden. Dat vrouwen niet ondergeschikt zijn, dat er geen ruimte is voor antisemitisme en dat je van mening kunt verschillen, maar dat geweld daar geen deel van uitmaakt.”
Spreken is mooi, niet genoeg
Bovendien moet er volgens Jacobs krachtig worden opgetreden tegen geweld. “Spreken is leuk, maar het is niet genoeg.” Hij vertelde hoe afgelopen zaterdag op Sjabbat, terwijl hij in de tuin zat, het tuinhek twee keer werd ingetrapt. “Dat valt mee, maar wat is de volgende stap? Nu zijn het kinderen van 6 of 7 jaar, maar wat gaan ze over vijf jaar doen?”
De vrees van Stichting SBJEF dat er ook rond de steenlegging bij Bij de Put anti-joodse stemmen zouden klinken, blijkt ongegrond. De enige dissonantie is de regen die tijdens het metselen en de religieuze inwijding uit de lucht valt. Benno Troostwijk, zijn vrouw Trees en hun dochter Jeannette volgen het gebeuren onder een feesttent aan de gevel van Troostwijks geboortehuis.
In het visgraatstratenpatroon zijn de stenen verwijderd en hier en daar in kleinere stukjes gehakt. De maker van de stenen, Alexander Stukenberg, plaatst de zes struikelstenen in een patroon op een laag cement. Hij vult de gaten met de kleine steentjes en zand en maakt de koperen platen schoon met water. Het beweegt hem.
Het echtpaar Troostwijk kijkt rustig en met hun ogen op hun werk gericht. Als Stukenberg bijna klaar is, wendt Benno Troostwijk zich tot zijn vrouw. Ze kijken elkaar even aan. Ze geeft hem een kus op de wang. Het is goed.
[ad_2]
