[ad_1]
Leer wordt al sinds de prehistorie gebruikt om kleding te maken die tientallen jaren meegaat. “Het is een prachtig natuurproduct dat lang meegaat”, zegt Paulien Harmsen, senior onderzoeker duurzame textiel aan de Wageningen Universiteit. Ze snapt dat mensen die tegen dierenleed zijn, op zoek zijn naar een alternatief voor leer, maar ze tempert de verwachtingen. “Qua levensduur kunnen 100 procent plantaardige alternatieven niet eens in de buurt komen van echt leer.”
Kunstleer
Sinds enige tijd bestaat er een diervriendelijk alternatief genaamd kunstleer. Dit wordt onder andere gemaakt van de kunststoffen polyurethaan, PVC of PET. Volgens Harmsen worden deze materialen nog veel gebruikt omdat ze niet duur zijn en overal verkrijgbaar. “Kunstleer is een goed alternatief voor dierlijk leer, maar daar pompen we olie voor op”, zegt Arnold Tukker, hoogleraar Industriële Ecologie aan de Universiteit Leiden.
Bovendien zijn deze kunststoffen vaak moeilijk afbreekbaar en produceert de verbranding extra CO2-emissies. “Je zou er dus voor kunnen kiezen om het product te gebruiken en de schoenen uiteindelijk niet te verbranden, maar ze bijvoorbeeld in een grote stortplaats diep onder de grond te stoppen. De emissies zitten dan alleen in de productie en die zijn niet zo heel hoog”, aldus Tukker.
Wat telt?
De klimaatimpact van leer hangt af van wat je meeneemt. “Is leer een afvalproduct uit de vleesindustrie en neem je een klein beetje emissies van de koe mee of neem je alle emissies van de koe mee in de berekening? Volgens Europese richtlijnen gebeurt dat laatste,” zegt Han Wösten, hoogleraar microbiologie aan de Universiteit Utrecht.
Tukker ziet leer als een bijproduct van de vlees- en zuivelindustrie. “Zolang er vlees gegeten wordt, is er genoeg leer als bijproduct van vlees en zuivel. Een koe produceert meerdere producten, waardoor je de milieubelasting verdeelt.” Mirjam Kramer, manager van Vega-life in Amsterdam, is het daar niet mee eens. “Je kunt ook zeggen: van dat leer maken ze al tassen, dus ik blijf dat vlees gewoon eten.”
In de meeste wetenschappelijke onderzoeken wordt alle emissies van een koe worden toegeschreven aan het leer. Het blijkt dat het leerproductieproces vier keer zoveel impact heeft op het milieu als kunstleer. “De impact van malleer is ongeveer tien keer lager dan leer van een koe,” zegt Wösten. Het leerproductieproces vereist veel water, (drink)water kan verontreinigd zijn met chroom en je houdt veel restleer over.
De alternatieven voor (kunst)leer
Er zijn al genoeg alternatieven voor (kunst)leer. Van appelafval tot ananasbladeren en van koffiedik tot schimmels. Ook die producten worden verkocht. “We verkopen hier onder andere laarzen van appelleer”, vertelt Kramer van Vega-life. “De makers noemen het plantaardig, maar er worden toch microvezels aan toegevoegd, gemaakt van gerecycled polyester en maïs.” Kramer streeft ernaar om alleen producten te verkopen die grotendeels uit plantaardige materialen bestaan.
Omdat het op dit moment niet mogelijk is om deze producten alleen uit plantaardig materiaal te maken. Een product dat wel perspectief biedt, is mycelium. “Mycelium zijn schimmeldraden van paddenstoelen die na verwerking een soort materiaal vormen met papierachtige eigenschappen”, zegt Wösten.
“Mycelium kan sterk en flexibel worden gemaakt zoals andere materialen, maar het mist nog steeds scheursterkte,” zegt Wösten. Daarom is polyurethaan altijd achter het materiaal geplaatst voor de stevigheid. “Dit maakt de producten moeilijker te recyclen en af te breken in de natuur,” zegt hij.
Levensduur
“Omdat de kwaliteit van leeralternatieven nog niet zo goed is, is het lastig om te zeggen wat uiteindelijk de meest duurzame keuze is”, zegt Harmsen. “In duurzaamheidsstudies wordt vaak niet berekend hoe lang een product meegaat. De levensduur speelt een grote rol bij het bepalen hoe duurzaam een product is”, zegt Harmsen.
“Voor de meest duurzame keuze blijkt goedkoop vaak duurkoop te zijn”, zegt Harmsen. Kramer benadrukt ook dat de duurzaamheid van een product samenhangt met de prijs-kwaliteitverhouding. “Zie het als een investering in een duurzaam product en durf er geld aan uit te geven. Want schoenen van imitatieleer zijn vaak goedkoop en gaan snel kapot. Dat is per definitie geen verantwoord alternatief”, aldus Kramer.
Let daarnaast op het verhaal van de merken, adviseert Kramer. “Zijn ze transparant over hoe, waar en waarvan hun producten gemaakt zijn en hebben ze een duidelijke visie? Kwaliteit of duurzaamheid kwalificeren als vegan zegt niets en is alleen vanuit marketingoogpunt interessanter dan plastic. Dat is misleidend, want veel mensen gaan ervan uit dat vegan per definitie duurzaam betekent”, zegt ze.
Wösten benadrukt dat de nieuwe producten nog niet perfect zijn, maar dat de ontwikkelingen snel gaan. “De eerste jurk van mycelium werd in 2016 tentoongesteld en als je die kwaliteit vergelijkt met nu, is het echt ongelooflijk”, zegt Wösten. De producten van mycelium zijn nog niet voor een redelijke prijs verkrijgbaar, maar hij heeft vertrouwen in de nabije toekomst. “Het is een ruwe schatting, maar een jas van mycelium zou over tien jaar betaalbaar kunnen zijn”, denkt hij. Momenteel worden de myceliumjassen van Balenciaga nog voor ongeveer 9.000 euro verkocht.
Lees meer verhalen in onze Groene Gids-sectie
De rubriek ‘Groene Gids’ geeft antwoord op praktische vragen over milieubewust leven. Heeft u een vraag? Mail naar groenegids@trouw.nl
[ad_2]
