Dijkdoorbraak aan de Rijn? ‘Kwalijk’ dat zo’n ramp onverzekerbaar blijft, vindt verzekeringsadvocaat

Klimaatverandering vergroot de kans: een dijk, dam of sluis die het begeeft in de Rijn, Maas, Noordzee of IJsselmeer. Wie gaat in Nederland de enorme schade eigenlijk betalen, als het zover komt?

Getroffen huishoudens krijgen voorlopig geen schadevergoeding van verzekeraars. Zij beschouwen de schade als de waterwerken van de grote rivieren en wateren (‘primaire waterkeringen’) uitvallen, alleen als de overheid bijspringt. Verzekeraars pleiten al jaren voor zo’n ‘publiek-private samenwerking’.

Maar de regering heeft geen plannen om dat te doen, zo blijkt uit een brief aan het parlement die de vorige minister van Infrastructuur en Waterstaat Mark Harbers (VVD) eind juni stuurdeBij dit soort grote rampen blijft de huidige praktijk van kracht: een overheidsinstantie vergoedt slechts een deel van de schade, rechtstreeks uit de schatkist.

De rekening voor klimaatschade wordt doorgeschoven naar toekomstige belastingbetalers, aldus verzekeringsjuristen van Kennedy Van der Laan. “Ze zeggen: als het zover is, kijken we wel wat we kunnen doen om de schade te vergoeden. Dat vind ik verwerpelijk”, zegt een van hen, Noor Wasmus. Zij is gespecialiseerd in waterschade. “Overstromingen vormen waarschijnlijk het grootste klimaatprobleem waarmee we te maken krijgen. Twee derde van ons land loopt risico op overstromingen. Dit moet op een solidaire manier worden opgelost”, aldus Wasmus aan de telefoon.

Verzekeringspool

Het idee van de verzekeraars was: door samen te werken in een zwembad, konden ze een aanzienlijk deel van de enorme schade dekken die zou ontstaan ​​als een primaire waterkering zou breken. Zo’n overstromingsverzekering voor een primaire waterkering had dan wettelijk verplicht moeten zijn voor alle huishoudens, of voor huishoudens in overstromingsgebieden, bijvoorbeeld als onderdeel van de toch al verplichte opstalverzekering. “Op die manier dek je dit probleem eigenlijk af met heel Nederland en kunnen de kosten per persoon lager uitvallen”, aldus Wasmus.

Zonder zo’n vereiste zouden waarschijnlijk alleen mensen in risicogebieden geïnteresseerd zijn in een overstromingsverzekering, waardoor het voor hen onbetaalbaar zou worden. En onmogelijk voor verzekeraars om te regelen, omdat ze dan te veel risico zouden lopen op hoge uitkeringen.

Om de kosten van de verplichte verzekering voor alle huishoudens te dekken – ook de niet-risicogroepen – zou de maandelijkse premie voor de opstal- en inboedelverzekering met minimaal 3 euro moeten stijgen voor elk huishouden met een eigen woning. Huishoudens met een huurwoning (alleen inboedelverzekering) zouden 1 euro per maand extra moeten betalen. Als voor iedereen die enig risico loopt op waterschade een verplichte verzekering wordt gekozen, zou dit neerkomen op minimaal 4,50 euro (koop) en 1,50 euro (huur), aldus Harbers’ brief aan het parlement.

“Een relatief hoge premiebijdrage”, schreef Harbers. Wasmus is hierover verbaasd: “Dat lijkt mij geen extreme lastenverhoging. Er is op dit moment waarschijnlijk geen politiek draagvlak om de lastenverhoging op te leggen. Je maakt jezelf natuurlijk niet erg populair als je elk huishouden verplicht om elke maand een beetje extra te betalen.”

De regering wil geen verandering

Essentieel voor een verzekeringspool zou zijn dat de overheid een deel van de schade zou garanderen. De potentiële schade door een overstroming van een grote rivier of een doorbraak van een zeedijk is enorm. De verzekeraars zouden de eerste 6 tot 8 miljard euro kunnen betalen. “De werkelijke schade door overstromingen van primaire keringen kan aanzienlijk hoger zijn dan dit bedrag”, schreef Harbers. De overheid zou dan nog steeds moeten bijspringen voor een potentieel groot bedrag. Het vorige kabinet koos er daarom voor om door te gaan met de huidige manier van betalen voor overstromingsschade: volledig door de overheid.

Dat werkt via de Wet Schadevergoeding Rampen (Wts). Die wet treedt alleen in werking als de overheid een overstroming tot ramp verklaart, zoals in Limburg gebeurde tijdens de watersnoodramp in 2021. “Maar wat bijvoorbeeld in Limburg is gebleken, is dat mensen jarenlang moesten wachten op de vraag of hun schade via de Wts zou worden vergoed”, constateert Wasmus. “De afhandeling verliep heel traag. En uiteindelijk hielden mensen toch nog een flinke som schade over.”

Wasmus en haar collega bij Kennedy Van der Laan, Frits van der Woude, vinden deze keuze onbegrijpelijk. “Als er bijvoorbeeld in 2050 een overstroming zou zijn, dan zou die wet worden ingeroepen. En dan zou de belastingbetaler daarvoor moeten betalen. Daarmee schuif je de kosten van zo’n ramp eigenlijk door naar de volgende generatie”, aldus Wasmus.

Als iedereen voortaan een verzekering zou moeten afsluiten, zou er langzaam een ​​groot fonds worden opgebouwd voor compensatie. “Dan zou iedereen daadwerkelijk bijdragen aan de opbouw van zo’n fonds voor generaties. En die schade daadwerkelijk solidair dragen.”

De Vereniging van Eigenaren (VvE) had direct na de brief aan de Tweede Kamer eind juni hebben al aangegeven teleurgesteld te zijn over de beslissing van Harbers niet te kiezen voor de oplossing via verzekeraars. Of de Wts wordt toegepast, is onzeker. “Een overstromingsverzekering zou huiseigenaren meer zekerheid bieden. Welke schade en welk deel daarvan wordt vergoed, hangt dan af van de gekozen polis”, aldus Eigen Huis. Volgens de belangenorganisatie moet er zo snel mogelijk worden nagedacht over de aanpassing van de Wts, zodat huiseigenaren nog zekerheid hebben. Er vindt momenteel een evaluatie van de Wts plaats; de uitslag wordt eind 2024 verwacht.

Nog steeds een rol voor verzekeraars?

Er wordt onderzocht of verzekeraars een rol kunnen spelen bij de afhandeling van de Wts, zodat er één gespecialiseerd loket komt waar mensen met schade zich kunnen melden. Eigen Huis vindt dat een logisch initiatief, net als advocatenkantoor Kennedy Van der Laan. Wasmus: “Nu moeten ambtenaren zo’n ramp afhandelen, die zijn daar helemaal niet in gespecialiseerd. Verzekeraars doen natuurlijk niets anders. Die kun je bij zo’n ramp heel goed inzetten. Maar let op: de rekening voor die inspanning wordt alsnog betaald door de overheid, en dus ook weer door de toekomstige belastingbetaler.”

Delen





Stuur een e-mail naar de redactie