Marjolein Faber geldt zelfs binnen PVV als hardliner. Ze neemt nu alsnog ‘volledig afstand’ van term omvolking in een opmerkelijk charmeoffensief

“Ik besef dat de woorden ‘overbevolking’ en ‘overbevolkingstheorie’ onjuist en onwenselijk zijn”, zegt aankomend minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber (PVV) bij de opening van haar hoorzitting in de Tweede Kamer. Ze beseft dat de term “ook een vreselijke connotatie van het verleden en nazisme met zich meebrengt”, en ze “distantieert” er dan ook “volledig van”.

Het was het openingsschot in een charmeoffensief waarin Faber, die al jaren geldt als een van de meest radicale PVV’ers, de kritische toekomstige oppositie probeerde te neutraliseren. Steeds weer maakte ze dezelfde kniebuigingen: ze was eerder “fel, misschien te fel” maar zal zich inzetten voor een “streng maar rechtvaardig asielbeleid” en zorgen voor “fatsoenlijke opvang”. Haar eerdere uitspraken behoren tot het verleden want “toen was ik woordvoerder van de oppositie, en nu sta ik hier als kandidaat-minister”. De frustratie groeide bij de toekomstige oppositie, maar ze kregen nauwelijks vat op Faber. Al komen de bestaande bezwaren van de oppositie tegen haar persoon zeker niet uit de lucht vallen.

Ook binnen de coalitie waren er twijfels over Faber, zo bleek eerder deze maand. VVD-leider Dilan Yesilgöz had na de voordracht van Faber door PVV-leider Geert Wilders anderhalve week geleden tegen de NOS gezegd dat Faber “geen onomstreden kandidaat” was – een uitzonderlijke uitspraak, aangezien coalitiepartners zich doorgaans niet bemoeien met personeelszaken van andere partijen. Toch bleef Wilders bij Faber. En Yesilgöz leek niet gerustgesteld: “Ik had zorgen, ik heb ze uitgesproken en dan kijk ik wel of ze aan die zorgen werken.”

Faber zat van 2011 tot 2023 in de Provinciale Staten van Gelderland en in de Eerste Kamer, waar ze bekend werd om haar gedurfde en radicale uitspraken. De bekendste daarvan deed ze in 2019, toen ze op Twitter schreef dat een man met een Noord-Afrikaans uiterlijk en een hekel aan bier iemand had neergestoken op een terras in Groningen. Onwaar, zo bleek later, het was een blanke man. “Mijn tweet klopt”, bleef Faber desondanks volhouden. Tot de hoorzitting, toen ze vijf jaar later zei: “Mijn tweet klopte niet.”

Laborant radiodiagnostisch laborant

Faber werd in 1960 in Amersfoort geboren als slagersdochter, in wat zij omschrijft als “een politiek betrokken gezin, waar maatschappelijke kwesties ter sprake kwamen”. Ze volgde de MAVO en HAVO. Vanaf 1978 werkte ze als radiodiagnostisch laborant in het Lichtenbergziekenhuis in Amersfoort. Op het CV dat ze maandag voorafgaand aan de hoorzitting indiende, beweert ze ten onrechte dat het om twee HBO-opleidingen ging.

Faber stuurde NRC een ‘bekwaamheidsattest’ als radiodiagnostisch laborant uit 1981 en een diploma radionucleair geneeskundig laborant uit 1984. De ‘nascholing’ die Faber volgde, was vooral gericht op het assisteren van de radioloog. Volgens deskundigen is deze studie niet te vergelijken met de huidige HBO-opleiding, die veel meer gericht is op zelfstandig werken. Pas eind jaren tachtig werd een vierjarige HBO-opleiding op dit gebied ingevoerd.

Het is onduidelijk of Wilders een harde aanpak van het asieldossier wil, of dat er gewoon een tekort aan mensen is.

Op verzoek zal Faber uitleg geven NRC van: “Je werkte direct in de praktijk en moest een tot twee dagen per week naar wat wij de ‘röntgenschool’ noemden in Utrecht. Dat heb ik drie jaar gedaan. Daarna ben ik de vervolgopleiding nucleaire geneeskunde gaan doen.” Faber zegt dat hij “te goeder trouw” heeft gehandeld. “Voor zover ik weet was dat HBO.”

In 1986 verliet Faber het ziekenhuis in Amersfoort en ging ze aan de slag als ICT-specialist in het bedrijfsleven, totdat ze in 2011 actief werd voor de PVV in Gelderland en de Eerste Kamer.

Integriteitsprobleem

Faber werd in 2015 landelijk nieuws toen NRC onthulde dat ze haar zoon met PVV-geld had betaald om een ​​PVV-website te bouwen. Dit terwijl Faber zich juist scherp profileerde op dit soort integriteitskwesties. Drie jaar eerder had ze onthuld dat PvdA-lid Co Verdaas als gedeputeerde in Gelderland zijn officiële auto en reiskostenvergoeding verkeerd had gebruikt. Faber was daar stellig over. Wilders berispte Faber voor de betaling aan haar zoon en ze beloofde de rekening zelf te betalen.

In de jaren die volgden, werd Faber steeds zichtbaarder in het politieke debat. In de Eerste Kamer zei ze in 2020 over toenmalig minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Sigrid Kaag (D66) dat ze honderden miljoenen in het “netwerk van haar vrienden bij de Verenigde Naties” pompte, geld dat zou worden besteed aan “het uitrollen van een agenda van antisemitisme, terrorisme en bevolkingsvervanging”. Premier Mark Rutte (VVD) wees Faber erop dat bevolkingsvervanging een complotterm is die zijn oorsprong vindt in de nazi-ideologie, die complottheoretici nu gebruiken om aan te geven dat een politieke elite doelbewust migranten naar een land haalt om de autochtone (witte) bevolking te vervangen. Faber haalde haar schouders op.

‘Geldautomaat van de wereld’

In 2022 zei ze over de premier dat hij Nederland ‘overdroeg’ aan de VN en de EU, en dat hij van Nederland ‘de geldautomaat van de wereld’ maakte en ‘er honderdduizenden gelukszoekers liet wonen’. Faber ging zo ver dat Eerste Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn uiteindelijk haar microfoon uitzette, zoals hij de afgelopen jaren wel vaker had gedaan.

Het is een van de vele voorbeelden van Fabers stijl, aldus Tiny Kox. Tussen 2003 en 2024 was hij lid van de Eerste Kamer voor de SP. Volgens Kox deed Faber “steeds weer uitspraken die nog verder gingen dan die van het gemiddelde PVV-lid”. En volgens Kox waren dat geen uitglijders, maar lag Faber “constant overhoop met iedereen die een andere mening had” en was er “niet met haar te praten” over asiel en islam. “Ze denkt gewoon wat ze denkt en ze blijft daar onaangedaan bij.”

Faber zelf presenteert haar onwrikbare aard als een positieve eigenschap. In een interview met De Gelderlander zei ze over haar standpunten: “Ze zijn duidelijk. Moskee dicht betekent moskee dicht. Grenzen dicht betekent grenzen dicht. Er zit geen nuance in.”

Ze denkt gewoon wat ze denkt en ze blijft er onwrikbaar bij.

Daisy Vliegenthart-Goedhart is sinds 2015 namens het CDA lid van Provinciale Staten in Gelderland, waar Faber tot 2023 ook zitting had. Volgens Vliegenthart-Goedhart was Faber als Statenlid “niet iemand die met ideeën kwam of het initiatief nam om problemen op te lossen of samen te werken”. Imagovorming was voor Faber belangrijker dan bestuur, zag Vliegenthart-Goedhart. Ze hecht er belang aan te vermelden dat Faber in zijn omgang “een zeer vriendelijk en attent persoon” is.

Die persoonlijke kwaliteit zal ze ook moeten vertalen naar de politiek, als minister van Asiel en Migratie. In die rol zal ze veel werkbezoeken moeten afleggen aan asielzoekerscentra, burgemeesters en commissarissen van de Koning. Haar voorganger, staatssecretaris Eric van der Burg (VVD), werd gezien als een charmante bestuurder die graag meedacht – twee eigenschappen die haaks staan ​​op het imago van Faber.

‘Crisis in de maak’

Toen de gemeenteraad van Arnhem in 2017 de in Marokko geboren Ahmed Marcouch voordroeg als burgemeester, gingen Wilders en Faber naar Arnhem om te protesteren met een spandoek waarop stond: ‘NEE ARNHEMMISTAN, WE GAAN ONS LAND VERLIEZEN!’

In NRC zeiden meerdere lokale bestuurders dat ze twijfelden aan Faber als bestuurder. Toch was Faber optimistisch tijdens haar verhoor, volgens haar zijn de ministers “professionals, die hun werk plichtsgetrouw zullen doen”. En volgens Faber was er niets meer mis met Marcouch. Ze had “de eer gehad hem meerdere keren te ontmoeten”.

Een provinciale hoofdbestuurder noemde de benoeming van Faber in NRC “een geloofwaardigheidscrisis in de maak”.

Faber is in veel opzichten een vergelijkbare politicus als PVV-Kamerlid Gidi Markuszower, die eerder door Wilders werd voorgedragen als minister van asiel. Wilders trok hem terug nadat de AIVD hem als een potentiële bedreiging voor de staat had bestempeld. Markuszower en Faber zijn trouwe dienaren van Wilders, die ook volgens PVV-normen als hardliners worden beschouwd en regelmatig in de problemen komen vanwege hun harde taalgebruik.

Het is onduidelijk of Wilders een hardliner wil in de asielkwestie, of dat hij simpelweg controversiële kandidaten blijft voordragen vanwege een tekort aan mensen.

Dat zei NSC-leider Pieter Omtzigt Nieuwsuur dat hij zich, in tegenstelling tot Yesilgöz, geen zorgen maakt over eerdere uitspraken van Faber: “We hebben in januari een rechtsstaatverklaring opgesteld, waarin staat dat alle vier de partijen, inclusief kabinetsleden en parlementariërs, geen voorstellen zullen doen die in strijd zijn met de grondwet. Het stelt mij gerust dat iedereen ook zal beloven dat te doen.”

Faber is maandag al begonnen met het wegnemen van zorgen, bijvoorbeeld dat ze zou discrimineren. Want ze “zal zich aan de wet houden, en iedereen is gelijk voor de wet. Dat staat in artikel 1 van de Grondwet, dat weten we allemaal.” Dat de PVV al meer dan een decennium pleit voor afschaffing van dat artikel, bleef onbesproken tijdens de hoorzitting.

Update (24 juni 2024): Dit artikel is bijgewerkt om 20:00 uur, na de hoorzitting in het Huis van Afgevaardigden.

Delen





Stuur een e-mail naar de redactie