‘Simpele aanpassing energiebelasting kan zorgen voor minder uitstoot CO2 en lagere kosten voor huishoudens’

Met een relatief eenvoudige aanpassing van de energiebelasting kan het nieuwe kabinet ervoor zorgen dat huishoudens fors minder koolstofdioxide (CO) uitstoten.₂) emissies en energiekosten voor negen van de tien huishoudens verlagen. Dat blijkt uit modelberekeningen die onafhankelijk onderzoeksbureau Kalavasta maandag publiceerde in opdracht van Milieudefensie. Als de aankomende coalitie de plannen die in de schetsovereenkomst (dus zonder het alternatieve plan van Milieudefensie) dan zullen huishoudens volgens hetzelfde rekenmodel van Kalavasta daadwerkelijk meer CO2 uitstoten₂ nu uitzenden.

De komende coalitie PVV, VVD, NSC en BBB wil de Europese doelstelling halen dat Nederland in 2030 55 procent minder broeikasgassen uitstoot dan in 1990, en de bestaanszekerheid vergroten. Het alternatieve energiebelastingplan is daarom een ​​”klassieke win-win”, vinden ze bij Milieudefensie, want hun plan verlaagt ook de energiekosten voor huishoudens. “Ik kan me niet voorstellen dat het nieuwe kabinet ons energiebelastingplan niet oppakt”, zegt Milieudefensie-directeur Donald Pols. Maar niet alle experts zijn helemaal overtuigd van dit alternatieve plan.

Wat is het energiebelastingplan van Milieudefensie en Kalavasta? “Huishoudens betalen nu belasting over hun hele energieverbruik”, zegt Pols. “In het alternatieve plan is er een hoeveelheid energie, een grens, waaronder huishoudens geen energiebelasting hoeven te betalen.” Die grens ligt bij 500 kubieke meter gas en 1.500 kWh elektriciteit. Daarboven stijgt de energiebelasting geleidelijk met het energieverbruik. Volgens Milieu Centraal verbruikt een Nederlands huishouden gemiddeld 1.169 kubieke meter gas per jaar. “Iemand die meer verbruikt dan gemiddeld, betaalt dan relatief veel belasting.” Iemand met een jaarlijks gasverbruik van meer dan 2.000 kubieke meter zou bijvoorbeeld 7,66 euro per kubieke meter aan belasting betalen. Dat is behoorlijk veel belasting: dit jaar betaal je bijvoorbeeld gemiddeld zo’n 70,5 cent per kubieke meter gas.

Milieudefensie en Kalavasta hebben dit alternatieve plan onderzocht. Volgens hen kan het al vanaf 1 januari worden uitgevoerd, omdat huishoudens volgens de modelberekeningen van Kalavasta naar verwachting meer CO2 zullen uitstoten.₂ onder het nieuwe kaderakkoord meer zullen uitstoten dan ze nu doen.

Boiler

Het model – een jaar geleden ontwikkeld door Kalavasta, betaald door Milieudefensie en voor iedereen vrij beschikbaar – berekent wat beleid betekent voor de uitstoot en kosten van huishoudens. De modelleurs keken eerst naar het beleid uit de nieuwe hoofdlijnenovereenkomst. Ze berekenden wat het verlagen van de energiebelasting op gas betekent voor huishoudens. En wat het afschaffen van de verplichting om een ​​cv-ketel die aan vernieuwing toe is, in 2026 te vervangen door een duurzamer alternatief, ook betekent. De berekeningen laten zien dat alle huishoudens, maar vooral de hoogste inkomens, meer CO2 uitstoten.₂ zal als gevolg van deze maatregelen uitstoten, mede doordat de prijsprikkel om te kiezen voor duurzamere alternatieven minder is. De rijkste huishoudens stoten 22 procent meer uit, aldus het model.

En dus zijn er alternatieve beleidsmaatregelen nodig om de klimaatdoelstelling voor 2030 te halen, zeggen ze bij Milieudefensie en Kalavasta. Toen de Kalavasta-modelleurs hetzelfde model gebruikten om te berekenen wat de alternatieve energiebelasting zou betekenen voor CO₂-emissies van huishoudens, concludeerden ze dat dit in 2030 5,4 megaton per jaar lager zou zijn dan met de plannen van het hoofdakkoord. Dat is gelijk aan de jaarlijkse emissies van 277.000 huishoudens. Huishoudens zouden gemotiveerd worden om minder gas te gebruiken, door de extreem hoge belasting voor frequente gebruikers en de extreem lage tarieven voor zuinige huishoudens.

Verder betaalt volgens de modelresultaten 90 procent van de huishoudens minder voor hun energie dan wanneer de plannen van het hoofdakkoord worden uitgevoerd. De 20 procent laagste inkomens betalen gemiddeld 200 euro per jaar minder voor hun energie. Alleen de rijkste 10 procent betaalt meer: ​​gemiddeld zo’n 400 euro per jaar. De kosten voor de overheid blijven volgens de onderzoekers min of meer gelijk.

Belang van isolatie

“Interessante studie”, reageert Robert Harmsen, onderzoeker energiebeleid aan de Universiteit Utrecht die niet bij het onderzoek betrokken was. Maar hij ziet wel tekortkomingen in de berekeningen. “De onderzoekers gebruiken gemiddelde cijfers voor inkomensgroepen, waardoor nuances die belangrijk zijn voor het beleid verloren gaan.”

Bovendien gaat de nu gepubliceerde studie ervan uit dat energieverbruik en inkomen sterk met elkaar samenhangen, zegt Harmsen. “Uit eerder onderzoek van TNO bleek dat energieverbruik meer afhangt van de kwaliteit van de woning, bijvoorbeeld of een huis goed geïsoleerd is.”

Volgens Harmsen is een groot manco van het voorgestelde energiebelastingplan dat het voor sommige huishoudens met een laag inkomen juist duur kan uitpakken. “Wanneer zij een slechte woning huren bij een verhuurder die weinig doet om de woning duurzamer te maken, worden deze huishoudens gedwongen om veel energie te blijven gebruiken en komen ze in de hoge belastingschijf terecht. Dan betalen ze een extreem hoog bedrag. Het omgekeerde geldt voor huishoudens met een hoog inkomen en een goed geïsoleerde woning. Zij betalen dan weinig tot geen belasting.”

Wat is volgens Harmsen een goede oplossing? “Om CO2 te reduceren₂-emissies en om energiearmoede aan te pakken (wanneer een huishouden te veel van zijn besteedbaar inkomen aan energie uitgeeft), is het slimmer om prioriteit te geven aan het isoleren van huizen van huishoudens die rond en onder de energiearmoedegrens zitten. Op die manier hebben ook zij een lage energierekening.”

Delen





Stuur een e-mail naar de redactie