Vrees voor verdere geweldsescalatie in Midden-Oosten na moord op Hamas-leider Haniyeh in Iran

Dinsdag was Hamas-politiek leider Ismael Haniyeh in het Iraanse parlement in de hoofdstad Teheran en werd er een foto van hem gemaakt terwijl hij president Masoud Pezeshkian omhelsde, wiens beëdigingsceremonie hij bijwoonde. Hij had ook een ontmoeting met de hoogste leider van Iran, Ali Khamenei.

Haniyeh werd in de nacht van dinsdag op woensdag gedood, volgens Iraanse en Libanese media, door een luchtaanval op zijn woning in het noorden van Teheran. Een van zijn lijfwachten zou ook zijn gedood. Zowel de Iraanse Revolutionaire Garde als Hamas hebben de dood van Haniyeh bevestigd. Israël heeft de verantwoordelijkheid voor de aanval nog niet opgeëist, maar heeft eerder verklaard dat het alle Hamas-leiders waar ook ter wereld zal doden.

De moord op Haniyeh in het hart van de Iraanse macht is een enorme vernedering voor de Iraanse heersers en de eerste grote uitdaging voor Pezeshkian. Ze staan ​​nu onder druk om te laten zien dat Iran hard zal terugslaan.

“De Islamitische Republiek zal haar territoriale integriteit, waardigheid en eer beschermen,” zei Pezeshkian woensdagochtend. Hij noemde het een “laffe daad” van “terroristische bezetters” en zei dat “de band tussen Iran en Palestina nog sterker zal zijn dan voorheen.” Opperste Leider Khamenei plaatste een video van zijn laatste ontmoeting met Haniyeh op X en zei dat Iran de plicht heeft om zijn dood te wreken.

Israël heeft nog geen officiële verklaring afgegeven. De Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin zei dat hij “geen aanvullende informatie” had en sprak de hoop uit dat oorlog kon worden voorkomen. Ondertussen hebben onder andere Rusland, China en Turkije de moord krachtig veroordeeld. “Opnieuw is duidelijk geworden dat de regering van Netanyahu niet van plan is vrede te bereiken”, aldus een verklaring van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Olie op het vuur

De aanval op Haniyeh gooit olie op het vuur van de regionale spanningen, die de afgelopen dagen al escaleerden. Zo voerde Israël dinsdagavond een luchtaanval uit in de Libanese hoofdstad Beiroet, waarbij volgens Israël de hoogste militaire leider van Hezbollah werd gedood, en volgens de Libanese autoriteiten twee vrouwen en twee kinderen. De aanval volgde op een raketaanval op Druzische tieners in de door Israël bezette Golanhoogten, die Tel Aviv toeschrijft aan Hezbollah. De militante groep ontkent dit.

Ook in Bagdad waren de afgelopen 24 uur zware explosies te horen. Kort na de Israëlische aanval op Beiroet voerden Amerikaanse troepen in de Iraakse hoofdstad een aanval uit op een basis van de PMF, een alliantie van overwegend sjiitische strijdgroepen die deel uitmaakt van het Iraakse leger. Bij de aanval zouden vier PMF-strijders zijn gedood. De VS beweert te hebben gehandeld uit ‘zelfverdediging’, vanwege een verhoogde dreiging na de Israëlische aanval in Beiroet.

Deze spiraal van geweld dreigt nu nog verder te escaleren. Zowel Hezbollah als de PMF zijn nauwe bondgenoten van Teheran en zullen hun reactie coördineren met de Iraanse Revolutionaire Garde, het elitekorps van het Iraanse leger. Aangezien Haniyeh in Teheran is gedood, zal Iran zich waarschijnlijk gedwongen voelen om een ​​expliciete rol te spelen in een dergelijke reactie, zoals het deed toen het in april raketten op Israël afvuurde als vergelding voor de Israëlische bomaanslag op het Iraanse consulaat in Damascus.

Gaza

Bovendien gooide de dood van Haniyeh roet in het eten van de onderhandelingen tussen Israël en Hamas over een staakt-het-vuren in Gaza en de vrijlating van Israëlische gijzelaars. Hoewel Hamas’ militaire leiderschap in Gaza het laatste woord had namens de organisatie, speelde Haniyeh een belangrijke rol in de onderhandelingen met zijn vele diplomatieke contacten. Qatar, waar Haniyeh’s hoofdkwartier is gevestigd en dat, als bondgenoot van zowel Hamas als de VS, een cruciale overbruggingsrol speelde tijdens de onderhandelingen, veroordeelde de aanval in Teheran als “een afschuwelijke misdaad en gevaarlijke escalatie.”

Hoewel Haniyeh op 7 oktober voor een televisiescherm juichte, nemen veel analisten aan dat hij niet rechtstreeks deelnam aan de planning van de aanval, waarbij Hamas bijna 1.200 mensen doodde en 250 gijzelaars nam. Die planning werd gedaan door de militaire leiders van Hamas, die soms overhoop lagen met Haniyeh en de politieke leiding, die bekendstaat als pragmatischer en relatief gematigder. Niettemin had het Internationaal Strafhof een arrestatiebevel uitgevaardigd voor Haniyeh, waarin misdaden tegen de menselijkheid werden beweerd.

Nadat Israël in mei drie van Haniyehs zonen in Gaza had gedood, bracht Hamas een video uit waarin hun vader kalm reageerde op het nieuws, alsof het hem niets kon schelen. “Ik dank God voor de eer van het martelaarschap van mijn zonen,” zei Haniyeh destijds.

Hamas wil opnieuw dezelfde vastberadenheid tonen in zijn reactie. “Hamas is een concept en een instituut, geen persoon,” zei een hoge functionaris van de organisatie over de dood van Haniyeh. “Wat de offers ook zijn, Hamas zal zijn pad voortzetten en is ervan overtuigd dat het zal winnen.”

Delen





Stuur een e-mail naar de redactie