[ad_1]
Tranen van vreugde vloeien en een daverend applaus klinkt als de door Rusland bevrijde gevangenen de vliegtuigtrappen afdalen en donderdagavond hun eerste stappen op Amerikaanse bodem zetten. In een grote diplomatieke prestatie werden eerder die dag 16 gijzelaars van het Kremlin vrijgelaten. Ze werden met Moskou uitgewisseld voor 10 Russen die in het Westen vastzaten.
Dit is een historisch moment, was de boodschap van de Amerikaanse president Joe Biden toen hij journalist Evan Gershkovich, oud-marinier Paul Whelan, journalist Alsoe Kurmasheva en de Russische oppositiepoliticus Vladimir Kara-Murza verwelkomde op een luchthaven nabij Washington.
“Hun wrede beproeving is voorbij,” zei de president, terwijl hij de Amerikaanse bondgenoten bedankte voor hun “moedige en gedurfde beslissingen” tijdens de maanden van geheime onderhandelingen die aan de ruil voorafgingen.
De deal tussen Moskou en het Westen is inderdaad een ongekende prestatie: het aantal gevangenen dat tussen Oost en West wordt uitgewisseld, is sinds de Koude Oorlog nog nooit zo hoog geweest. Maar achter het gejuich schuilt een ongemakkelijke waarheid. De prijs die het Westen, en Washington in het bijzonder, voor de deal heeft betaald, is hoog. In ruil voor de zestien politieke gevangenen van het Kremlin werden tien Russen vrijgelaten – twee van hen minderjarigen – die allemaal in de categorie zware criminelen of veroordeelde spionnen vallen.
Vlaggendrager
Vadim Krasikov is in dit opzicht de vaandeldrager van de groep. De FSB-agent zat in een Duitse cel voor een moord in een Berlijns park. In 2019 doodde hij een Tsjetsjeense dissident in het volle daglicht. Een politieke contractmoord op bevel van het Kremlin, zo concludeerde een Duitse rechtbank.
Zijn mede-teruggekeerden zijn ook veroordeelde geheime agenten, hackers en andere criminelen die in het Westen tot lange gevangenisstraffen zijn veroordeeld voor ernstige misdaden. Kortom, het Westen krijgt politieke gevangenen terug, het Kremlin krijgt moordenaars en spionnen terug.
Dat geeft stof tot nadenken. Welke gevolgen kan deze deal op de lange termijn hebben? President Poetin en zijn handlangers zullen ongetwijfeld concluderen dat hun strategie heeft gewerkt. Arresteer een paar buitenlanders en prominente dissidenten, sluit ze op, veroordeel ze tot lange gevangenisstraffen op basis van ongefundeerde aanklachten en gebruik ze als pionnen op het geopolitieke schaakbord.
Poetin zal niet aarzelen om de tactiek opnieuw te gebruiken. Resultaten uit het verleden bieden ook geen garantie voor toekomstige resultaten voor het Rode Plein, maar Poetin kan goede hoop hebben.
In het Kremlin zullen de machthebbers zich gesterkt voelen door de gevangenenruil. Wat weerhoudt de Russische regering ervan om opnieuw gijzelaarsdiplomatie in te zetten? Het korte antwoord: niets. Moskou negeert immers al jaren het internationaal recht of (on)geschreven diplomatieke conventies.
Het Kremlin gedraagt zich eerder als een maffiaorganisatie vermomd als een legitieme overheid die staatsontvoeringen gebruikt als geopolitiek wapen om de vrijheid van haar eigen criminelen te kopen. Geen wolf in schaapskleren, maar een gangster in een driedelig pak.
Veeg teken
Het is een waarschuwingssignaal voor zowel buitenlandse als Russische Kremlincritici die na donderdag nog steeds in Rusland rondlopen. Zij hebben na de deal misschien wel een nog groter vizier op hun rug dan daarvoor. De gevangenenruil is ook een druppel op een gloeiende plaat, ondanks de begrijpelijke jubel in het Westen.
Want ook na donderdag zitten er nog talloze dissidenten, activisten, journalisten en andere critici van het Kremlin vast in Russische cellen. Volgens de onafhankelijke Russische mensenrechtenorganisatie OVD-Info, die politieke gevangenen in Rusland bijstaat, zijn dat er minstens 1289.
Dat zijn 1.289 individuen die het Kremlin naar eigen goeddunken later kan gebruiken als onderhandelingsfiches aan de geopolitieke pokertafel, waar de kaarten voorlopig opnieuw zijn geschud. Tot de volgende gelegenheid zich voordoet en het ongelijke spel met zijn onevenredige inzetten opnieuw begint.
Lees ook:
Derk Sauer: ‘Na de snelle veroordeling dachten we al dat Evan snel vrij zou komen’
De Nederlandse journalist en uitgever Derk Sauer heeft hard gevochten voor de vrijlating van Evan Gershkovich, die hij als zijn zoon beschouwt.
[ad_2]
