China reageert met grote militaire oefening op ‘extreem schadelijke’ toespraak van nieuwe president Taiwan

Drie dagen na de inauguratie van de nieuwe Taiwanese president Lai Ching-te, startte China donderdag zonder voorafgaande aankondiging een grootschalige militaire oefening rond het autonome eiland. Met artillerie en tientallen schepen en vliegtuigen simuleren de Chinese strijdkrachten een blokkade van het eiland en aanvallen op belangrijke militaire doelen. Er vinden oefeningen plaats niet alleen ten noorden, oosten en zuiden van het hoofdeiland Taiwan, maar ook rond vier Taiwanese archipels vlak voor de kust van het Chinese vasteland.

De operatie is bedoeld als een “strenge straf” voor het Taiwanese “separatisme” en ook als een waarschuwing tegen “inmenging en provocatie” door “externe krachten”. volgens het Volksbevrijdingsleger in een verklaring.

Maandag trad de in januari verkozen president Lai Ching-te aan in Taiwan. In zijn inaugurele toespraak riep hij China op om de “realiteit te accepteren” en Taiwan niet langer te pesten. Chinese schepen en vliegtuigen dringen regelmatig binnen in wat Taiwan beschouwt als zijn wateren en luchtruim.

Lai is, net als zijn voorganger Tsai Ing-wen, lid van de Democratische Progressieve Partij, die een onafhankelijke koers van Beijing voorstaat. In China wordt Lai gezien als een “oorlogszuchtige” en een “verharde separatist”, maar in zijn toespraak beloofde hij Tsai’s beleid, gericht op de status quo waarin Taiwan in de praktijk functioneert als een onafhankelijk land, voort te zetten zonder die onafhankelijkheid formeel uit te roepen.

Toch was zijn toon feller dan die van Tsai en hij hintte duidelijker dan zijn voorganger dat de Volksrepubliek en Taiwan twee verschillende landen zijn. Hij bleef bijvoorbeeld verwijzen naar “China” en niet naar “de autoriteiten in Beijing”, zoals Tsai deed. In China wordt Lai er ook van beschuldigd afstand te hebben genomen van een overeenkomst uit 1992 waarin China en Taiwan beiden erkennen dat er maar één China is – ook al verschillen ze van mening over wie de regering vormt. Woordvoerder Chen Binhua van het Chinese Taiwan Affairs Office sprak van “een gevaarlijk signaal” en zei dat Taiwanese onafhankelijkheid en vrede “als vuur en water” zijn.

De staatstelevisie noemde de toespraak donderdag “uiterst schadelijk” en de Chinese tegenmaatregelen “legitiem, legaal en noodzakelijk.”

Ook Frans-Paul van der Putten, China-expert en verbonden aan Instituut Clingendael, ziet de militaire oefeningen als een reactie op de toespraak. Na Lai’s verkiezing in januari was er geen duidelijke Chinese reactie. Hoewel Lai allesbehalve populair is in Beijing, werd zijn overwinning verzacht door het feit dat Lai’s DPP haar meerderheid verloor bij de parlementsverkiezingen die tegelijkertijd werden gehouden aan twee oppositiepartijen die een mildere koers richting Beijing voorstaan.

“Een van de dingen die opviel in zijn toespraak is dat hij iets minder voorzichtig was dan zijn voorganger. Hij had het altijd over ‘de andere kant’ en probeerde dingen die aanstootgevend konden zijn te vermijden. Lai heeft dat nu iets minder gedaan. Het is geen grote koerswijziging, maar een accentverschil.”

Eilanden

Volgens een kaart die de Chinese strijdkrachten hebben gepubliceerd, worden er voor het eerst ook oefeningen gehouden rond de eilanden Dongyin, Matsu, Wuqiu en Kinmen, die bij Taiwan horen. “De mogelijkheid dat China iets zou doen aan die kleine eilanden die echt vlak voor de Chinese kust liggen, werd al langer in overweging genomen”, zegt Van der Putten. “Ik denk dat China op die manier de kwetsbaarheid van Taiwan wil benadrukken.”

Die eilanden vallen niet onder de US Taiwan Relations Act, die Taiwan geen militaire bescherming belooft, maar de VS wel verplicht Taiwan te helpen zichzelf te verdedigen. Maar in maart bevestigd het Taiwanese ministerie van Defensie dat er een klein aantal Amerikaanse soldaten op onder andere Kinmen aanwezig is, officieel voor trainingsdoeleinden. “Dat zou kunnen duiden op bezorgdheid.” De Amerikaanse aanwezigheid zou “de drempel voor China om die eilanden bij verrassing te bezetten, heel hoog moeten maken”, vindt Van der Putten.

Blokkade

Chinese troepen blokkeren ook de belangrijke haven van Kaohsiung, waardoor de energievoorziening en buitenlandse handel van Taiwan worden afgesneden. Ook worden hierdoor mogelijke militaire aanvoerlijnen voor Taiwans bondgenoten afgesneden. zei de Chinese militaire analist Zhang Chi op de Chinese staatsomroep CCTV.

Dit is niet de eerste keer dat China een blokkade van Taiwan simuleert. Het afknijpen van het eiland, dat voor zijn energievoorziening grotendeels afhankelijk is van import, zou een belangrijk element zijn in een mogelijke toekomstige aanval. Na het controversiële bezoek van de toenmalige voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi, toonden de Chinese strijdkrachten ook aan dat ze in staat zijn tot een dergelijke blokkade.

Van der Putten noemt een blokkade van Taiwan “een belangrijke troefkaart” voor China. “Je kunt er weinig aan doen. Als je met schepen en vliegtuigen door die blokkade heen wilt forceren, dan leidt dat al snel tot escalatie. Daarmee neemt China natuurlijk een risico, maar dan is het aan Taiwan om de volgende zet te doen, en dat is heel moeilijk.”

Taiwan heeft zijn troepen in hoogste staat van paraatheid gebracht. Het Ministerie van Defensie genaamd De manoeuvres van China op donderdag vormen een “onredelijke provocatie” die “de regionale vrede en stabiliteit in gevaar brengt.” Het feit dat China de huidige oefening Li Chien-2024A noemt, suggereert echter dat het mogelijk niet de laatste oefening dit jaar is.

Toevoeging (23 mei 2024): Dit bericht is bijgewerkt en uitgebreid.

Delen





Stuur een e-mail naar de redactie