De politie staakt dit weekend. Hoe zit het dan met de geplande demonstraties?

De politie is dit weekend op twee plekken druk met demonstraties. Terwijl de politievakbonden zelf campagne voeren voor verlenging van de regeling voor vervroegd pensioen. Dat brengt complicaties met zich mee.

1. Wat is er zaterdag te doen in Den Haag?

Activisten van Extinction Rebellion bezetten zaterdag opnieuw de A12 in Den Haag om een ​​’alternatieve troonrede’ te houden uit protest tegen subsidies voor de fossiele industrie. De groep stelt ook dat ze deze actie al aan het plannen waren voordat bekend was dat de politie zou toeslaan. Om toe te voegen: “Het besluit van de politie om niet te verschijnen bij de blokkade van de A12 laat zien dat ze zelf ook beseffen dat de gebruikelijke grootschalige politie-inzet disproportioneel en onnodig is.”

Na de staking staat de politie zaterdagmiddag vanaf 17.00 uur weer paraat om demonstranten indien nodig van het asfalt te verwijderen. Bezetting van de A12 is verboden, maar of er actie wordt ondernomen, hangt “van de situatie af”, aldus de woordvoerder van de burgemeester. Volgens een woordvoerder van de politie wordt de situatie rondom de demonstratie gemonitord: “We blijven in contact met de burgemeester en overleggen daarom voortdurend.” De politie blijft buiten de demonstratie beschikbaar voor noodgevallen.

Rijkswaterstaat, verantwoordelijk voor het beheer van het wegennet, stelt dat de actie van Extinction Rebellion niet betekent dat er bij afwezigheid van de politie een andere aanpak moet komen. “We sluiten de rijstroken op de A12 gefaseerd af, zodat verkeer vanaf afrit 3 (Bezuidenhout) de tunnelbak niet meer in kan. Dat gaat een aannemer voor ons doen, zoals gebruikelijk.”

2 Waarom kondigden de Ajax-supporters een demonstratie aan?

Zondag hebben Ajax-supporters een demonstratie gepland op het Leidseplein in Amsterdam. Daarmee wordt gereageerd op de politieacties, die in het begin van het voetbalseizoen al tot twee afgelaste wedstrijden van de club hebben geleid. Ajax heeft aangegeven dat het niets met de actie te maken heeft. De gemeente Amsterdam zegt dat er geen melding is gedaan van de demonstratie. Dat is verplicht, maar het niet melden heeft geen consequenties: het demonstratierecht is ruim als het gaat om vreedzame acties. “Wij zijn ons daar uiteraard van bewust”, zegt een woordvoerder van de burgemeester. De politievakbonden hebben aangegeven dat zij geen stakingsactie zullen houden naar aanleiding van deze demonstratie. De Amsterdamse politie zegt dat zij er zullen zijn “als de burgemeester ons daarom vraagt”.

3 Richt de politie zich doelbewust op imagobepalende evenementen?

De staking is alleen gericht op de wedstrijd Ajax – FC Utrecht, zegt een woordvoerder van het Landelijk Politie Actie Centrum (LAC), waarin de politiebonden zijn verenigd. Die wedstrijd werd op last van burgemeester Femke Halsema afgelast. Eerder werd Feyenoord – Ajax om dezelfde reden afgelast. “We snappen heel goed dat de supporters van Ajax teleurgesteld zijn, maar wij ook. Daarom voeren we actie.”

Gevolgen horen bij het nemen van maatregelen, aldus LAC. “Als de vuilnismannen het afval niet ophalen omdat ze staken, stinken de straten. Als de treinen niet rijden omdat ze staken, lijden de forenzen. Helaas is onze actie nu pijnlijk, terwijl we de eerste paar maanden probeerden de maatschappij zoveel mogelijk te ontzien.” De politie schreef maandenlang minder bekeuringen uit en trad aanvankelijk op bij wedstrijden met een kleinere politie-inzet.

De politiebonden blijven campagne voeren, ook rond voetbal. Welke wedstrijden ze daarvoor uitkiezen, wordt van week tot week bekeken. “We hopen dat er snel ontwikkelingen komen waardoor we weer aan tafel kunnen zitten.”

4 Hoe ver reikt het stakingsrecht van de politie?

Dat is beperkt. “Het stakingsrecht zoals wij dat hebben, geldt niet voor de politie”, zegt hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp (Universiteit van Amsterdam). Nederland kent geen stakingswet, maar in een democratische samenleving is er wel een stakingsrecht, dat voortvloeit uit het Europees Sociaal Handvest. “Maar daarin staat ook dat de openbare orde niet in gevaar mag komen”, zegt Verhulp. “De politie mag dus staken, maar de mogelijkheden zijn heel beperkt.”

In Nederland, zegt Verhulp, verbieden ‘wij’ – in dit geval rechters – stakingen snel. “Wij vinden het vervelend. En we zijn heel snel bang voor sociale onrust, wat in het buitenland minder het geval is. In Frankrijk is staken verheven tot een kunstvorm”, zegt hij. Waar in Nederland tien per duizend werknemers per jaar staken, zijn dat er in Frankrijk 230. “Maar bij politiestakingen zie je dat verschil niet. Ook bij de Franse politie zijn ze heel zeldzaam.”

Ruben Houweling, hoogleraar arbeidsrecht aan de Erasmus Universiteit, zegt dat zolang de burgemeester de openbare orde op een andere manier kan beschermen, bijvoorbeeld door een wedstrijd af te gelasten, de beperking van het stakingsrecht voorlopig niet aan de orde zal zijn. Dat gebeurde de afgelopen weken ook rond wedstrijden van Ajax. “Maar als er toch onrust uitbreekt, zal de politie moeten optreden.”

Met Janneke Hakvoort en Tan Tunali

Delen





Stuur een e-mail naar de redactie