‘Grote zorgen’ bij COA over intrekken Spreidingswet en tijdelijk niet-beoordelen asielaanvragen

Boeren krijgen een belangrijke, betaalde rol bij het voldoen aan internationale normen voor natuur, water, bodem, klimaat en stikstof. “We stoppen met het Nationaal Programma Platteland”, schrijft het kabinet Schoof in de uitwerking van het Hoofdlijnenakkoord. Dat ‘NPLG’ van Rutte-IV maakt deels plaats voor ‘agrarisch natuurbeheer’ door boeren, waarvoor het kabinet vanaf 2026 structureel 500 miljoen euro per jaar uittrekt.

De overheid heeft regie over deze nieuwe ‘gebiedsgerichte’ aanpak, bijvoorbeeld voor veenweidegebieden, gebieden rondom kwetsbare Natura 2000-gebieden, brede beekdalen en grondwaterbeschermingsgebieden. Op het gebied van ruimtelijke ordening denkt de overheid bijvoorbeeld aan ruilverkaveling, bescherming van landbouwgronden en een Nationale Grondbank die gronden opkoopt. Het kabinet wil voor eind 2024 een eerste uitwerking van deze nieuwe gebiedsgerichte aanpak naar de Tweede Kamer sturen.

Specifieke doelen

De landelijke stikstofaanpak van het vorige kabinet maakt plaats voor specifieke doelstellingen per bedrijf. Boeren krijgen dan in de toekomst eigen doelstellingen voor stikstof, broeikasgassen en nutriënten in veevoer (‘target management’), waar ze op worden afgerekend (”op termijn”). Het kabinet wil dit nieuwe systeem ontwikkelen en in 2025 met pilots testen op haalbaarheid en bruikbaarheid.

Het kabinet zegt ook niet te mikken op gedwongen inkrimping van de veestapel, maar inkrimping is wel degelijk een belangrijk onderdeel van het beleid. In de nieuwe mestaanpak van minister van Landbouw Femke Wiersma (BBB) ​​moeten veehouderijen die worden doorverkocht, krimpen (melkvee 30 procent, varkens 25 procent, pluimvee 15 procent). Wiersma wil ook een brede, nieuwe vrijwillige opkoopregeling voor boeren invoeren.

In de uitwerking van de Hoofdlijnenovereenkomst staat het volgende: “Wij garanderen dat de stikstofuitstoot structureel blijft dalen. Voor de agrarische sector leveren uitgevoerde en beoogde beëindigingsregelingen hieraan een belangrijke bijdrage.”

Vervanging door technologie

Zoals bekend wil het kabinet Schoof ook inzetten op technische innovatie van stalsystemen voor schonere landbouw – al is het succes van innovaties omstreden. Er komt een nieuw systeem om de uitstoot van ammoniak, fijnstof, geur, broeikasgassen in stallen te meten. In 2025 komt er een nieuw programma, ‘Robots naar de landbouwpraktijk’, om de inzet van menselijke arbeid te vervangen door technologie.

Het budget dat het kabinet Schoof uittrekt voor landbouw en platteland is aanzienlijk kleiner dan de 25 miljard euro van het kabinet Rutte-IV. In het Hoofdlijnenakkoord is eenmalig 5 miljard euro gereserveerd voor innovatie en doelbeheer, een brede inkoopregeling, natuurbeleid, mest en visserij. Nieuw is ook de structurele 500 miljoen euro per jaar voor agrarisch natuurbeheer.

Daarnaast is er lopend beleid waarvoor al geld was gereserveerd, zoals 1,5 miljard euro voor snelle maatregelen voor verduurzaming van boeren of natuurherstel in de regio. Vorig jaar zijn vrijwillige opkoopregelingen ingevoerd voor grote stikstofuitstoters of ‘piekvervuilers’ (totaal 1,8 miljard euro) en overige boeren (1,1 miljard euro), waarvan de regeling voor piekvervuilers nog loopt.