‘Het enige persbureau van Nederland moet overleven’

Het ANP, het enige persbureau in Nederland voor algemeen nieuws, voelt zich bedreigd in zijn voortbestaan ​​als de voorgenomen overname van RTL Nederland door mediabedrijf DPG doorgaat. Dat zeggen de eigenaar van het ANP, ondernemer Chris Oomen, en algemeen directeur Martijn Bennis in een interview met NRC.

“Er waren al eerder zorgen over de kwetsbaarheid van het ANP”, zegt Oomen, “maar die worden groter als de fusie wordt goedgekeurd.” Oomen, die het ANP in 2021 voor 27,5 miljoen euro overnam van John de Mols Talpa, benadrukt dat hij niet wil overkomen als “een zeurpiet, terwijl het in het leven goed met me gaat.”

Maar Oomen wil voorkomen dat DPG, nu al het grootste mediabedrijf van Nederland, druk kan uitoefenen op ANP om akkoord te gaan met lagere prijzen voor het nieuws en de foto’s die het persbureau na de inlijving van RTL levert. Hij is niet van plan om de verliezen van ANP uit eigen zak aan te vullen.

De nieuwe mediagigant DPG/RTL zou ook een eigen interne nieuwsdienst kunnen starten, en dan het contract met ANP opzeggen. “De uitgevers overwegen nog of een contract met ANP in hun bedrijfseconomisch belang is”, zegt Bennis. “Maar zodra een van hen zegt: vanuit ons oogpunt van bedrijfsvoering is het niet meer in ons belang, dan is ANP weg.”

In december deed DPG een bod van 1,1 miljard euro op RTL Nederland. Het van oorsprong Belgische DPG heeft in Nederland onder andere de ADVERTENTIE, de krant van het volk, Trouwtalrijke regionale kranten, NU.nl, Margriet, Libel en Qmusic. RTL is de grootste commerciële tv-zender van Nederland en is eigenaar van de streamingdienst Videoland.

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) moet toestemming geven voor de overname en doet onderzoek naar de mogelijke negatieve gevolgen. tussentijds verslag De toezichthouder gaf aan dat een van de risico’s van de fusie van DPG met RTL is dat “het bestaansrecht van het ANP verdwijnt”.

Het ANP werd in 1934 opgericht door de branchevereniging van dagbladuitgevers, die kosten bespaarde door een deel van hun nieuwsvoorziening uit te besteden aan het persbureau. Het ANP levert nieuwsberichten en foto’s aan vrijwel alle Nederlandse media. De grootste klanten van het persbureau zijn de twee grote dagbladuitgevers DPG en Mediahuis (waaronder De Telegraaf En NRC), NPO, RTL Nederland en Talpa.

Chris Oomen (75) werd rijk met het bedrijf Optiver, door te handelen in derivaten zoals opties. Hij werd landelijk bekend als de eigenzinnige voorzitter van de kleine zorgverzekeraar DSW.

Waarom heb je de ANP gekocht?

Oomen: “Tijdens de verkiezingsstrijd tussen Trump en Hillary Clinton (in 2016, red.) werd ik erg bezorgd over nepnieuws, het verdraaien van feiten en het voortdurende liegen. Ik besefte hoe belangrijk het is om een ​​persbureau te hebben dat onafhankelijk, feitelijk en onpartijdig nieuws levert. Als ik de ANP koop, dacht ik, dan hebben politiek, uitgevers en commercie daar geen invloed op.

“Ik zal nooit dividend ontvangen. Maar elk bedrijf moet een gezonde bedrijfsvoering hebben. Om te kunnen innoveren, heb je winst nodig. De winst van het ANP was tussen 2006 en 2009 nog zeven tot acht miljoen euro per jaar. Nu maken onze persbureaudiensten een verlies van rond de twee miljoen. Alleen door de bijdrage van ANP Business (een afdeling die communicatie- en PR-diensten levert aan bedrijven, red.) hebben we nog een winst van iets meer dan een miljoen – te weinig rendement om als bedrijf te overleven.

“Ik heb de volledige aankoopprijs van 27,5 miljoen afgeschreven, omdat ik het maatschappelijk van groot belang vind dat er feitelijk en dubbel gecontroleerd nieuws is. Ik zal het ANP nooit verkopen. Als ik het tijdelijke inruil voor het eeuwige, dan wordt het ANP overgenomen door mijn kinderen. Ik vind het heel belangrijk dat het ANP blijft bestaan.

“Maar ik vind het ook belangrijk om tegen het ANP te zeggen: jij hebt hier zelf een rol in, namelijk door je zo te gedragen dat je er niet omheen kunt. Noch het ANP, noch de uitgevers die onze klanten zijn, moeten het idee hebben: daar zit een heel rijk iemand, die ervoor zorgt dat alles geregeld wordt.”

In 1991 had ANP nog 42 onafhankelijke uitgevers als klant, heeft CEO Bennis gecontroleerd. Door een gestage reeks fusies en overnames zijn er nu nog maar vijf die er echt toe doen. Als DPG erin slaagt RTL over te nemen, heeft ANP nog maar vier grote klanten.

“Dan wordt de ANP ontzettend kwetsbaar. Dan kunnen we als onderhandelingspartner geen invloed meer uitoefenen”, zegt Bennis (57), die tot oktober CEO blijft. Na bijna acht jaar aan het hoofd van de ANP wordt hij opgevolgd door Martha Riemsma, voormalig hoofdredacteur van De Twentsche Courant Tubantia.

Bennis: “De consolidatie in het algemeen, en deze grote stap van DPG in het bijzonder, is bedreigend voor het ANP, en voor het hele journalistieke medialandschap. Nederland stevent af op een situatie met twee nieuwsuitgevers en een publieke omroep die kwetsbaar is.”

Waarom noemt u de publieke omroep kwetsbaar?

Bennis: “Omdat de grootste politieke partij van Nederland journalisten als ‘uitschot’ beschouwt. En budgetten worden in de politiek bepaald.”

Heeft de ANP zelf een politieke kleur?

Bennis: “Nee. De ANP is volledig gespecialiseerd in het vaststellen, verifiëren en publiceren van feiten. Dat is alles wat er gebeurt. Wij zijn vergelijkbaar met gezuiverd water – zonder kleurstoffen en smaakstoffen.”

Ondanks de lastige situatie waarin het ANP zich bevindt, klinkt Oomen strijdlustig. “Ik ga uit van de eigen kracht van het ANP. Maar als de ACM ons vraagt ​​of de kracht van schaalvoordelen in het verleden is ingezet bij contractonderhandelingen, is het eerlijke antwoord: ja.”

Over wie heb je het?

Oomen: “De grote uitgevers. Naarmate ze groter worden, gaan ze druk zetten op de prijs, ze willen ons minder betalen. Maar het kan niet zo zijn dat de grootste klant veruit de grootste korting krijgt, waardoor de kleinere klanten meer moeten betalen. Kort na mijn aantreden heb ik ook een avondje met DPG en Mediahuis, de twee grootste klanten, gepraat onder het genot van een hapje en een drankje.

“Ik geloof dat iedereen zijn eerlijke deel moet betalen. De kleinere partijen, zoals de Nederlands Dagblad en de Hervormd Dagbladje moet beschermen in het belang van de pluraliteit van het medialandschap. En ik ben niet van plan om de eigenaren van DPG en Mediahuis te subsidiëren uit mijn eigen vermogen. Dat ga ik niet doen.”

En wat als de grote uitgevers tijdens de contractonderhandelingen opnieuw druk uitoefenen op ANP om de prijzen voor hen te verlagen?

Oomen: “Dan houdt het op.”

Wat houdt daar dan op?

Oomen: “Dan moeten ze het zelf maar doen.”

Bennis: “Je moet bereid zijn om de ultieme consequentie te trekken, namelijk: we doen het niet. Daarmee speel je met het voortbestaan ​​van het persbureau. Maar dat moet je wel durven zeggen. Anders word je nat, wat de laatste jaren wel is gebeurd. Wij durfden geen harde uitspraken te doen. Met Chris Oomen doen we dat wel.”

In het tussenrapport van de ACM staat dat DPG in 2019 rond de overname van NU.nl al aangaf het ANP niet meer nodig te hebben. Een van de marktpartijen waarmee de toezichthouder sprak, Bennis wil niet zeggen of het ANP was, stelt dat DPG die dreiging gebruikte tijdens de contractonderhandelingen met ANP. Oomen had ANP toen nog niet gekocht. DPG wilde desgevraagd geen commentaar geven.

Dit voorjaar zei DPG tegen de ACM: we hebben niet de intentie om het contract met ANP te beëindigen. Vertrouwt u op die toezegging?

Oomen: “De ACM zal die toezegging moeten wegen. Als ik de ACM was, zou ik tegen DPG zeggen: als u daar zo zeker van bent, dan kunnen we een aantal voorwaarden aan de overname verbinden.”

Het zit in de aard van het beest dat bedrijven profiteren van hun machtspositie. Zodat ze dat in de toekomst weer kunnen doen?

Oomen: “Daarom heb je een mededingingsautoriteit nodig die grenzen kan stellen.”

Wat zou dat in de praktijk kunnen betekenen? Dat de ACM de fusie verbiedt?

Oomen: “Of ze zeggen: wij stellen er voorwaarden aan, voor partijen die anders belemmerd zouden worden in hun voortbestaan, of in hun toetreding tot de markt. Er moet ruimte zijn voor vernieuwing.”

Welke maatregelen zou de ACM kunnen opleggen om ervoor te zorgen dat ANP kan blijven opereren na de overname van RTL door DPG?

Bennis: “Schrijf een contract voor de lange termijn voor.”

Oomen: “Dat zou kunnen. Of DPG verbieden om zelf een persagentschapsdienst te ontwikkelen.”

Of DPG dwingen om NU.nl, dat voor hen nog het meest op een persdienst lijkt, van de hand te doen?

Oomen: “Dat zou kunnen.”

Delen





Stuur een e-mail naar de redactie