Pakistan wil dat Afghaanse vluchtelingen het land snel verlaten

Pakistan blijft zich inzetten voor de deportatie van ‘illegale’ vluchtelingen uit het land vanaf 1 november. Dit zei interim-minister van Binnenlandse Zaken Sarfraz Bugti. Donderdag tijdens een persconferentie, over de naderende deadline voor een nieuwe uitzettingsmaatregel: “Ik zou er nogmaals op willen aandringen dat alle illegale immigranten binnen de gestelde termijn vrijwillig vertrekken.” Vanaf 1 november worden ze gearresteerd.

Het nieuwe beleid veroorzaakt grote zorgen binnen de Afghaanse gemeenschap in Pakistan. Dat zijn in totaal bijna vier miljoen mensen, waaronder 700.000 die hun eigen land ontvluchtten nadat de Taliban in augustus 2021 de macht overnamen. Afghanen vormen daarmee de grootste groep migranten en vluchtelingen in het land.

Sinds de aankondiging van de nieuwe regels begin oktober lopen de spanningen onder de bevolking op. Volgens Human Rights Watch zij hebben de afgelopen maand te maken gehad met bedreigingen, geweld en discriminatie.

De maatregel verhoogt ook de druk op Afghaanse vluchtelingen die naar Pakistan zijn gegaan in afwachting van de mogelijkheid om naar een westers land te reizen. De Verenigde Staten en Canada, maar ook Europese landen, raden aan eerst Afghanistan te verlaten en de visumafhandeling in Pakistan af te ronden.

De Britse regering heeft besloten om vluchten te charteren voor de ongeveer drieduizend Afghanen, voornamelijk voormalig personeel van Britse missies, die in Pakistan wachten op vertrek naar Groot-Brittannië. Omroep BBC heeft gerechtelijke documenten gezien waaruit blijkt dat Groot-Brittannië de verhuizing wil versnellen vanwege de nieuwe uitzettingsmaatregel. Het is niet duidelijk of alle drieduizend Afghanen die zich kwalificeren volgende week het land uit zullen zijn.

Een Afghaanse man die al twee jaar met zijn gezin in Islamabad woont, vertelt NRC in een WhatsApp-audiobericht over de ongemakken in de gemeenschap. “Je moet rekening houden met je identiteit en je bestaansrecht”, aldus de man, die zijn naam liever niet vermeld ziet. ‘Reken maar eens uit,’ legt hij uit: ‘zijn je papieren nog geldig? Zijn dat Afghaanse documenten of papierwerk dat je nodig hebt om naar een ander land te reizen? Waar ben je welkom? Durf jij te reizen?” Hij noemt de optie om deportatie te vermijden door terug te keren naar Afghanistan “voor velen een nachtmerrie. Maar misschien een optie… als arrestatie je erger lijkt.’

Gevaar voor de Taliban

Voor veel Afghanen in Pakistan zou terugkeer naar hun land van herkomst betekenen dat ze in gevaar zouden komen door de Taliban. Toch hebben minstens 60.000 migranten zonder papieren al gehoor gegeven aan de oproep tot terugkeer. zeggen de autoriteiten.

De Pakistaanse regering ontkent dat de maatregel alleen gericht is op Afghanen, maar dat het alle vluchtelingen zonder papieren betreft. De nieuwe maatregel is echter goed ontworpen als reactie op de verslechterde veiligheidssituatie in Pakistan na een reeks aanslagen, waarvoor het land de machthebbers in Kaboel de facto verantwoordelijk houdt. Er wordt gezegd dat de Taliban terroristische organisaties steunen – iets wat de officiële woordvoerder van het Afghaanse regime vorige maand ontkende.

Er zijn nu opvangcentra opgezet aan de grenzen van Pakistan, waar vluchtelingen zonder papieren die vanaf 1 november zijn gearresteerd, moeten wachten op deportatie. In steden en dorpen in het grensgebied bestaat er weerstand onder de bevolking tegen het nieuwe beleid; inwoners van beide landen zijn van oudsher gewend om heen en weer te reizen en handel te drijven. Dit zal een stuk lastiger worden door grenscontroles en strengere regels rondom visa.