Ze nam zelf op staande voet ontslag, wat zijn dan nog je rechten?

De zaak

Het sms’je naar haar moeder en iemand anders was voor haar de druppel. De werkneemster laat haar baas weten dat zij niet meer komt werken. Dat doet ze ook via een app: “Ik hoorde (…) dat je ook aan het sms’en en bellen bent en zelfs bij mij thuis bent geweest. Ik heb erover nagedacht en ik ga ermee stoppen, de werkomgeving/sfeer bevalt mij niet en ik voel mij niet op mijn gemak en op mijn gemak bij jullie. En zeker niet zoals je tegen mijn moeder over mij praat.’

Haar baas is het er niet mee eens: “Ja, het is allemaal heel mooi geregeld, ik ben niet van gisteren… We gaan het niet zo beëindigen, ik wil er in eerste instantie een gesprek over hebben. Als jij een andere mening hebt, vind ik dat prima. Maar helaas loopt je contract nog door en wordt door de wet ook zo gezien, kortom je bent in loondienst.”

De medewerkster komt echt niet meer, zegt ze, en legt ook uit waarom: “Het is voor mij geen veilige en prettige werkomgeving, zeker niet met al die drugs en cocaïne die zomaar op kantoor rondslingeren. in dezelfde kamer met jou voel ik me niet op mijn gemak of veilig omdat ik niet weet in welke mentale toestand je op dit moment verkeert, deels vanwege je zware drugsgebruik en misschien verkeer je in een psychose en ik weet niet wat je bent daartoe in staat.”

Ze komen er niet achter. Vervolgens stapt de werknemer met juridische bijstand naar de rechtbank Zeeland-West-Brabant. Deze moet beoordelen of het ontslag op staande voet terecht is en of zij recht heeft op een compensatie en transitievergoeding.

Het komt niet vaak voor dat een rechter een ontslag op staande voet van een werknemer moet beoordelen, maar in principe gelden dezelfde regels als voor een werkgever die iemand op staande voet ontslaat. Er moet sprake zijn van een dringende reden en, nadat deze aan de andere partij is medegedeeld, moet de opzegging “onverwijld” plaatsvinden en moet de reden duidelijk worden vermeld.

De uitspraak: Geen ontslag op staande voet

De werkneemster vermeldt in de procedure dat haar loon niet is uitbetaald, dat er sprake is van fysiek ongepast gedrag, dat haar baas haar veel sms’t en dat zij zich door het veelvuldig gebruik van drugs niet veilig voelt.

Het onbetaalde loon wordt niet meegenomen in de ‘beëindigingsapp’ en kan dus niet worden meegenomen bij de beoordeling of het ontslag gerechtvaardigd is. Haar baas weerlegt het fysiek ongepaste gedrag in de rechtbank. Hij maakte haar ooit wakker toen ze in zijn auto in slaap viel. De medewerkster motiveert haar klacht niet verder, waardoor de rechter ongewenst gedrag niet kan vaststellen.

Ook kan de medewerkster de rechter door de vele sms’jes niet overtuigen van haar onveilige gevoel. Ze overlegt geen teksten als bewijsmateriaal. Over de drugs op kantoor en het drugsgebruik zegt de baas dat zijn werknemer dat wist vanaf het begin dat hij voor hem ging werken, wat zij niet betwist. Dat kan dus geen dringende reden zijn voor ontslag op staande voet. Zij krijgt dan ook geen compensatie of transitievergoeding. De rechter oordeelde echter dat de werkgever het onbetaalde loon alsnog moet doorbetalen, plus de maximale wettelijke boete voor te late betaling, namelijk 50 procent.

Het commentaar

“Een beetje een rariteit”, zegt Stefan Sagel, hoogleraar arbeidsrecht in Leiden en partner bij De Brauw Blackstone Westbroek. Misschien komt het in de praktijk vaker voor dat iemand met onmiddellijke ingang ontslag neemt, maar bij de rechterlijke macht zie je dat zelden. Toch: “Het kan wel, en dan gelden dezelfde regels als voor een werkgever die iemand per direct wil ontslaan.”

Sagel legt uit dat de dringende reden meestal ernstig verwijtbaar gedrag betreft. Ook in deze zaak onderzoekt de rechter duidelijk of de werkgever zich ernstig verwijtbaar heeft gedragen – maar vindt daarvoor onvoldoende bewijs. Dat hoeft volgens Sagel niet altijd de dringende reden te zijn. “Ook als de lonen niet meer worden betaald, kan dit een urgente reden zijn. Dat is hier ook het geval, maar zij heeft die reden niet vermeld in haar opzegging. Dan kun je die reden niet alsnog meenemen in de procedure.”

Eigenlijk is alles wat fout kon gaan in dit proces fout gegaan, meent de advocaat. De beschuldigingen zijn ernstig, maar vrijwel niets is goed onderbouwd, er wordt geen bewijs geleverd, dus de rechter heeft er weinig mee te maken. Volgens Sagel is het bijvoorbeeld denkbaar dat je je niet op je gemak voelt bij veelvuldig drugsgebruik op de werkvloer. Maar als het altijd zo is geweest, is er geen plotselinge reden om met onmiddellijke ingang af te treden.

Het is mogelijk dat in dit geval de beslissing om juridisch advies in te winnen pas na de beëindiging is genomen, maar in het algemeen zou Sagel een alternatieve route adviseren. “Als je slecht wordt behandeld, kun je ook naar de rechter stappen en om ontbinding van de arbeidsovereenkomst en een billijke vergoeding vragen. Als u niet wordt ingewilligd, kunt u uw verzoek intrekken en verlaat u uw dienst niet.”

Dat maakt het er waarschijnlijk niet prettiger op, beseft hij, maar ‘dan kun je misschien toch nog afspraken maken over de manier waarop jullie uit elkaar gaan. Zonder dat je ineens met lege handen staat.’