Nederland blijft Israël F35-onderdelen leveren ondanks waarschuwing schending oorlogsrecht

Na het uitbreken van de oorlog in Gaza heeft de Nederlandse regering besloten reserveonderdelen voor Israëlische F-35 gevechtsvliegtuigen te blijven leveren, ondanks officiële waarschuwingen dat dit tot “ernstige schendingen van het humanitair recht” zou kunnen leiden, zo lijkt het. uit onderzoek van NRC.

De vertrekkende ministers van Buitenlandse Zaken, Hanke Bruins Slot (CDA) en Liesje Schreinemacher (VVD), werden medio oktober geïnformeerd over een aanstaande verzending van reserveonderdelen voor de Israëlische F-35’s uit Nederland, zeggen overheidsbronnen. Ambtenaren waarschuwden voor de risico’s van schendingen van het oorlogsrecht door Israël, dat sinds het begin van de oorlog met Hamas in conflict is. 12.000 doelen in het dichtbevolkte Gaza. Duizenden Palestijnse burgers zijn waarschijnlijk gedood. Niettemin besloten de ministers de missie door te laten gaan. Het ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigt dat de export van goederen naar “internationale partners in het F35-programma”, waaronder Israël, tot nu toe niet is beperkt.

Na de terreuraanslag van Hamas op 7 oktober plaatste de Israëlische luchtmacht een bevel bij hen F-35 Europees regionaal magazijn op vliegbasis Woensdrecht. Dit magazijn is een van de drie distributiecentra van waaruit reserveonderdelen voor de F-35 wereldwijd worden gedistribueerd. Naast Europese landen maakt ook Israël gebruik van het distributiecentrum. De reserveonderdelen zouden in Nederland zijn opgehaald door een Israëlisch transportvliegtuig.

Veel onderhoud

De F-35 is een geavanceerd en complex jachtvliegtuig dat veel onderhoud vergt: zonder reserveonderdelen kan het vliegtuig niet lang in de lucht blijven. In dat opzicht is de aanvoer via Nederland belangrijk voor de huidige Gaza-oorlog. In 2022 Israël importeerde in totaal 2,3 miljoen euro van militaire goederen uit Nederland in het kader van het F-35 programma.

Voor de export van F-35-reserveonderdelen geldt een algemene vergunning waar alle partnerlanden gebruik van kunnen maken, zodat niet voor elke aanvraag een aparte vergunning hoeft te worden aangevraagd. De Nederlandse overheid kan echter ingrijpen als de export in strijd is met het Nederlandse buitenlandse beleid. Tussen 2004 en 2020 weigerde Nederland 29 keer een vergunning voor de export van militaire goederen naar Israël.

Na het Israëlische bevel vroeg de douane aan Buitenlandse Zaken of Nederland de verzending van F-35-onderdelen wilde blokkeren vanwege de oorlog. Advocaten van het departement waarschuwden vervolgens dat er risico’s bestonden op schendingen van het oorlogsrecht, omdat Israël de F-35’s gebruikt bij de grootschalige bombardementen op Gaza. Volgens Israëlische media de F-35 speelt een grote rol in de operatie ‘Swords of Iron’, zowel bij het verzamelen van doelinformatie als bij het uitvoeren van precisiebombardementen. Tijdens een bezoek aan het Israëlische F-35 squadron Op de luchtmachtbasis Nevatim sprak stafchef Herzl Halevi over “naadloze samenwerking” tussen de Israëlische luchtmacht en de troepen op de grond.

Ondanks zorgen over mogelijke oorlogsmisdaden adviseerden functionarissen om de levering door te laten gaan. Politieke overwegingen gaven hier de doorslag. Volgens insiders zou het blokkeren van de levering grote schade kunnen toebrengen aan de betrekkingen met zowel Israël als de Verenigde Staten. De Amerikanen, de belangrijkste militaire bondgenoot van de Israëliërs, vertrouwen erop dat het Nederlandse distributiecentrum de steun van de F-35’s van bondgenoten kan garanderen.

Lees ook
Palestijnen hebben geen rechten, daar kan Nederland iets aan doen

‘Extra controle’

In antwoord op vragen van NRC laat het ministerie van Buitenlandse Zaken weten dat het kabinet beraadt of het wenselijk is om “specifieke leveringen” in het kader van het F-35-programma, zoals naar Israël, aan “aanvullende controles” te onderwerpen. Er zal rekening worden gehouden met ‘het Israëlische recht op zelfverdediging’ en ‘de risico’s van schendingen van het internationaal humanitair recht’, aldus het ministerie.

Volgens een analyse gepubliceerd door juridische experts namens mensenrechtenorganisatie Legal Action Worldwide (LAW)Zowel Israël als Hamas kunnen zich schuldig maken aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Volgens de advocaten lijkt het erop dat de Israëli’s zich met hun luchtaanvallen richten op dichtbevolkte gebieden, zoals markten, scholen en moskeeën. Daarom kunnen de Israëlische strijdkrachten zich schuldig maken aan oorlogsmisdaden op grond van artikel 8 van het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof. opzettelijk doden (opzettelijk doden van burgers).

De advocaten noemen het daarom ‘verontrustend’ dat sommige staten hebben beloofd militaire of financiële steun te verlenen aan Israël en Hamas. De Nederlandse staat is mede verantwoordelijk voor schendingen van het oorlogsrecht, zegt hoogleraar internationaal recht Liesbeth Zegveld. “Nederland moet ervan uitgaan dat al het geleverde zal worden gebruikt bij onevenredige luchtaanvallen, waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen burgers en Hamas-strijders. Nederland draagt ​​willens en wetens bij aan oorlogsmisdaden.”

De Nederlandse regering heeft tot nu toe geweigerd commentaar te geven op mogelijke oorlogsmisdaden door Israël. Andere landen hebben echter minder reserves. De Belgische premier Alexander de Croo zei afgelopen maandag dat Israël “dagelijks” het humanitaire oorlogsrecht schendt. “Wat er vandaag in Gaza gebeurt, is niet langer proportioneel”, zei De Croo.