Presentatrice Evi Hanssen verloor haar moeder Arlette aan borstkanker: ‘Met de dood valt niet te onderhandelen’

Het gaat goed met Evi Hanssen. We spraken haar zeven maanden na het afscheid van Arlette, op de dag dat het boek in de schappen lag. “Ik ben een beetje nerveus. Het is een afsluiting en een nieuw begin tegelijk. We hebben dit boek echt samen geschreven. Het was leuk om vanochtend te denken: ‘Aah… we hebben het goed gedaan, moeder’.”

Evi schrijft elke dag – columns en dagboeken – en deed dat ook in de periode dat haar moeder ziek was. Met die bedoeling heeft ze niet bepaald de basis voor het boek gelegd. Ze vroeg haar moeder ook om berichten achter te laten over hoe ze zich voelde. “De dag na haar overlijden ben ik al haar berichten gaan beluisteren en uitschrijven. Achteraf gezien is dat misschien heftig, maar destijds gaf het mij veel troost. Ik had letterlijk mijn moeder in mijn oren.”

Ze versterkt haar Vlaams accent. “Hallo Evi.” Ik zal je iets vertellen…’ En natuurlijk kwam ik vaak snikkend mijn schrijfkamer uit, maar na een glas water ging ik verder. Het was verwerken, met de nadruk op het woord werk.” Dat bedoelt ze niet als ontsnapping. “Nee, integendeel. Ik heb niet geprobeerd ergens voor weg te lopen door me te verdiepen in het schrijven. Ik sprong met beide voeten in de rouw en zocht bewust de aanwezigheid van mijn moeder op. Ze was heel dichtbij.”

Een soort liefdesbatterij

Ze heeft nooit naar de opnames geluisterd terwijl haar moeder nog leefde. “Achteraf hoorde ik dat ze assertiever was dan ze zich voelde. Ik besef nu dat ze het lichter wilde maken. Ze wilde zoiets ergs als het sterven draaglijker maken voor ons. Zolang een moeder niet in paniek raakt, is dat ook niet het geval.” haar kinderen. Het is haar gelukt. Ik vond het vreselijk om te horen dat ze ongeneeslijk ziek was. Er was geen hoop, geen moeder die kon zeggen dat alles goed zou komen. Maar uiteindelijk was de dag dat ze stierf de beste dag van mijn leven, hoe gek ook. dat klinkt.”

In het boek leren moeder, dochter en de rest van het gezin leven met de dood. “Mensen spreken over verlies, maar het proces voorafgaand aan haar dood heeft mij veel opgeleverd”, zegt Hanssen. “Een extra waardering voor het leven om mee te beginnen en ook een soort liefdesbatterij. Die extra energie die je ook voelt als je kinderen hebt. Mijn hart is groter en warmer.”

“Het heeft mij wijsheid gegeven. Er staan ​​geen vrouwen meer boven mij en ik leer mijn leeftijd en mijn eigen vergankelijkheid te accepteren. We zijn hier maar een korte tijd en het leven heeft niet noodzakelijkerwijs betekenis, maar het heeft wel magie. We kunnen het door vriendschap, liefde en zorg voor een ander zo aangenaam mogelijk maken en als je kunt accepteren dat het eindig is, zoals mijn moeder deed, dan wordt alles eenvoudiger.”

Evi vertelt in het boek dat ze meer last had van liefdesverdriet dan van dit afscheid. “De dood is niet onderhandelbaar. Je kunt boos zijn en iemand blijven missen, maar het doet je niets. Natuurlijk voelde ik me ellendig en verdrietig, maar dat accepteerde ik net zo goed als het sterven zelf.”

Ver buiten haar grenzen gegaan

Arlette gaf een goed voorbeeld voor haar familie. Toch had ze de laatste weken moeite om het leven los te laten. “Mijn moeder heeft zowel mentaal als fysiek haar grenzen ver overschreden. Ze had het zich charmanter voorgesteld en iedereen die haar een beetje kende zou kunnen denken dat mijn moeder mooi in haar bed lag, met make-up op, en na een injectie in slaap viel. Maar tegen de tijd dat het gebeurde, was ze al ver over het einde van haar krachten heen. Dat was niet wat we hadden afgesproken en heel pijnlijk om te zien. Mijn moeder heeft heel lang de controle over alles kunnen behouden. Om te kunnen sterven moest ze leren het los te laten.”

Evi aarzelt niet om die laatste intieme fase eerlijk te beschrijven. “Het idee voor een boek kwam eigenlijk van mijn moeder. Ik vroeg haar in eerste instantie of ik in mijn column over haar ziekte mocht praten. ‘Zeker,’ zei ze. ‘Ik hoef me toch niet te schamen dat ik kanker heb? Ik hoef me toch niet te schamen dat ik dood ga?”

“Later vroeg ik haar om een ​​podcast op te nemen. Dat vond ze fantastisch. Ze zag het als een kans om het taboe rond de dood te doorbreken. Veel mensen sterven aan een slepende ziekte als kanker, of je er nu tegen vecht of niet. om daarover te praten. Maak dingen vooraf duidelijk, kijk terug naar het verleden, bespreek hoe jij het ziet. Dat schept ook een ongelooflijke band. Het lijkt alsof de dood het ergste is dat je kan overkomen, maar dat hoeft niet. wees zo.”

De grote misschien

Even later zegt ze: “Ik vind het zo vreemd. Aan het begin van een mensenleven zeggen we nooit: ‘Het is geweldig dat je uit ‘Het Grote Misschien’ bent gekomen, want het was daar zo verschrikkelijk’, terwijl we bang zijn om daar iemand heen te laten gaan. Ondertussen zijn we met een baby zachtaardig en zorgzaam. We kleden ons om, we slapen niet, we troosten ze als ze koliek hebben en we laten ze gewoon op ons spugen. Dat vinden wij allemaal normaal. Maar als iemand sterft is het moeilijk en verdrietig. Dan wordt die zorg een last en spreken we van achteruitgang. Waarom eigenlijk? Misschien boek je vooruitgang. Je laat alles achter totdat alleen de kern nog over is. Je wordt lichter en lichter en dan sterf je. Er zit ook schoonheid in. Er is waardigheid, zachtheid, geduld… De laatste periode waarin ik voor mijn moeder zorgde en bij haar in bed kon liggen, was net zo geruststelling zoals het zorgen voor mijn baby.”

In haar boek spreekt Evi altijd over ‘Het Grote Misschien’. Omdat niemand weet wat er na de dood gebeurt en haar moeder niet van plan was signalen uit het hiernamaals te geven: ‘Laat me dood zijn, zei mijn moeder altijd. En daar had ze natuurlijk gelijk in.’ Toch beschrijft ze in het boek een moment met een zwaan die heel dicht bij een bord lijkt te komen.

“Mijn moeder verzamelde zwanen en bij elke zwaan denk ik aan haar. Dat troost mij. En wat denk jij? Vanochtend heb ik de hond uitgelaten, wetende dat het boek vandaag uitkomt en wetende dat ik vanavond bij Humberto zal zijn. Het maakte mij emotioneel dat we dat samen hadden bereikt. Opeens dacht ik dat ik een zwaan zag. Een zwarte dan. Dat had deze dag natuurlijk heel mooi geweest, maar bij nader inzien leek het meer op een gans. Oké, dacht ik. Een zwaan is misschien ook iets te veel gevraagd. Maar thuis heb ik nog wat gegoogled. Het bleek een jonge zwaan te zijn! Zo mooi, een nieuw begin.”

Cooler om te zeggen dat je niets gelooft

“Het lijkt soms alsof het cooler is om te zeggen dat je niets gelooft. En je hoeft niet in alles te geloven, maar een soort synchronie met de natuur of een energie die blijft hangen? Kwantumfysica? Kunnen we dat accepteren? Is daar een mooi toeval in de natuur en dat ik daar deel van mocht uitmaken? Dat alleen al zou een wonder genoemd kunnen worden.”

Langzaam naar de hemel is een openhartig, geruststellend boek geworden. Iedereen die ongeneeslijk ziek is of zelf iemand heeft verloren, kan worden aangesproken door een moeder en kind die het lot aanvaarden. “Ik hoor van mensen dat ze tijdens het lezen toch iets meekrijgen wat hun eigen ouders niet konden zeggen. Hoe meer mensen ik praat, hoe beter ik weet waarom het boek geschreven moest worden. Het is prachtig om te horen dat de woorden van mijn moeder troostend zijn. ”