LIVE | Inval ziekenhuis Gaza in volle gang, Canada roept Israël op om ‘vrouwen en kinderen te sparen’ | Israël en Hamas in oorlog

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft de Canadese premier Justin Trudeau bekritiseerd voor zijn oproep om het doden van vrouwen en kinderen in de Gazastrook te stoppen. Netanyahu deed dit via een bericht op X, direct gericht aan Trudeau.

Netanyahu schreef onder andere: ,,Het is niet Israël dat zich doelbewust richt op burgers, maar Hamas is de reden dat burgers onthoofd, verbrand en afgeslacht worden in de ergste verschrikking die Joden sinds de Holocaust is aangedaan.” Ook zei hij: ,,Terwijl Israël er alles aan doet om burgers uit de gevarenzone te houden, doet Hamas er alles aan om ze bloot te stellen aan gevaar.”

Trudeau drong er dinsdag op een persconferentie in de Canadese provincie British Columbia bij de Israëlische regering op aan om “maximaal terughoudend” te zijn in de strijd tegen Hamas en hij opperde om humanitaire pauzes in te lassen. ,,De prijs voor gerechtigheid kan niet het voortdurende lijden van alle Palestijnse burgers zijn”, aldus de premier. ,,De wereld is getuige van deze moord op vrouwen, kinderen en baby’s. Dit moet stoppen”.

De Israëlische krijgsmacht (IDF) zegt dat de ‘precieze en gerichte operatie tegen Hamas’ in het Al Shifaziekenhuis in Gaza woensdagochtend nog altijd bezig is. Ook zouden couveuses en babyvoedsel bij het ziekenhuis zijn afgeleverd voor de kleine kinderen die daar liggen. Volgens de IDF wordt het ziekenhuis door Hamas gebruikt als basis. Hamas ontkent dat.

Een functionaris van het ministerie van Volksgezondheid, dat in handen is van Hamas, zei vanuit het ziekenhuis dat er vele tientallen soldaten en commando’s in het ziekenhuis waren. De omstandigheden waren daar voor de inval al slecht, omschrijft de directeur van het ziekenhuis. ,,Door het ziekenhuiscomplex liggen lichamen verspreid en er is geen stroom meer in het mortuarium.”

De krant The Washington Post belde in de nacht van dinsdag op woensdag met een arts in het ziekenhuis, Ahmed Al Mokhallalati. Hij sprak van “aanhoudende vuurgevechten en bombardementen rond het ziekenhuis”. De verslaggever hoorde tijdens het interview knallen.

De directeur van het door Hamas geleide Palestijnse gezondheidsministerie zegt tegen televisiezender ‘Al Jazeera’ dat Israëlische troepen het complex vanuit de westelijke kant “gericht” hebben aangevallen. Ook zou er een explosie in het ziekenhuis hebben plaatsgevonden.

Een beambte van het ministerie die in het ziekenhuis aanwezig is, zegt dat er tanks zijn en tientallen soldaten en commando’s in de spoedafdeling”. De troepen doorzoeken de kelder van het ziekenhuis. ,,We hebben terroristen doodgeschoten”, meldt het leger op het sociale platform X.

Hamas zegt in een verklaring dat het Israel en de Amerikaanse president Biden volledig verantwoordelijk houdt voor de inval van het bezettingsleger in het medische complex Al Shifa.

“De bewondering door het Witte Huis en het Pentagon van het valse (Israëlische) verhaal, waarin wordt beweerd dat het verzet (Hamas, red.) het medische complex van Al Shifa voor militaire doeleinden gebruikt, was een groen licht voor de bezetting (Israël, red.) om meer gruwelijkheden tegen burgers te plegen”, aldus Hamas.

Er was geen onmiddellijk Amerikaans commentaar op de inval.

Het Al-Shifa-ziekenhuis is het grootste ziekenhuis in de bezette Gazastrook. De Israëli’s, die het ziekenhuis omsingelden, beweren al langer dat de Palestijnse terreurbeweging opereert vanuit ruimtes onder het ziekenhuis. Dinsdag stelde ook het Witte Huis dat er zich onder de instelling inderdaad een commandopost van Hamas bevindt. Hamas verwerpt die beschuldigingen.

Het leger heeft onderstaande beelden van de inval gepubliceerd:

De Amerikaanse regering wil niet dat ziekenhuizen in de Gazastrook worden gebombardeerd of dat er binnen de ziekenhuismuren een vuurgevecht uitbreekt. Dat laat een woordvoerder van het Witte Huis weten nu bondgenoot Israël een aanval op Hamas in het Al Shifa-ziekenhuis uitvoert.

,,Wij zijn er geen voorstander van om een ziekenhuis vanuit de lucht te bombarderen en we willen geen vuurgevecht zien in een ziekenhuis waar onschuldige mensen, hulpeloze mensen en zieke mensen die proberen de medische zorg te krijgen die ze verdienen in het spervuur terechtkomen”, aldus een woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad van het Witte Huis, die niet bij naam genoemd wilde worden. ,,Ziekenhuizen en patiënten moeten worden beschermd.”

In de nacht van dinsdag op woensdag kondigde het Israëlische leger (IDF) een ‘gerichte’ operatie aan tegen Hamas, waarvan het vermoedt dat deze onder het ziekenhuis een commandopost heeft. Een woordvoerder van de IDF noemt Al Shifa ‘een centraal knooppunt’ van Hamas-operaties.

De directeur van het door Hamas geleide Palestijnse gezondheidsministerie zei tegen televisiezender Al Jazeera dat Israëlische troepen het complex vanuit de westelijke kant hebben aangevallen. Een beambte van het ministerie die in het ziekenhuis aanwezig is, zegt dat er tanks zijn en ‘tientallen soldaten en commando’s in de spoedafdeling’. De troepen doorzoeken de kelder van het ziekenhuis.

Het Israëlische leger heeft in de nacht van dinsdag op woensdag laten weten dat het een ‘gerichte operatie’ uitvoert tegen Hamas in het Al-Shifa-ziekenhuis in Gaza. ,,Gebaseerd op informatie van de inlichtingendiensten en een operationele noodzaak voeren de IDF-troepen een precieze en gerichte operatie uit tegen Hamas in een specifiek gebied van het Al-Shifa-ziekenhuis”, aldus een Engelstalige verklaring. Het Israëlische leger roept ‘alle Hamas-terroristen die zich in het ziekenhuis bevinden op om zich over te geven’.

Volgens het leger worden de troepen die betrokken zijn bij de operatie ook vergezeld van medische teams en mensen die Arabisch spreken. Zij zouden een speciale training hebben ondergaan en moeten ervoor zorgen dat burgers die door Hamas als menselijk schild werden gebruikt, niets overkomt, aldus nog de Israëlische strijdkrachten.

Volgens Israël, dat het ziekenhuis eerder al liet omsingelen, opereert Hamas uit ruimtes gelegen onder het ziekenhuis. Dinsdag stelde ook het Witte Huis dat er zich onder de instelling een commandopost van Hamas bevindt. Hamas verwerpt die beschuldigingen.

Het Al-Shifa-ziekenhuis is het grootste ziekenhuis in de bezette Gazastrook. Volgens Hamas bevinden zich in het ziekenhuis nog duizenden mensen, waaronder patiënten, personeelsleden en burgers op de vlucht.

Israël is snel steun aan het verliezen van bevriende landen in de oorlog met Hamas, zegt Frans Timmermans aan tafel bij Beau. ,,Ik zie geen enkele reden waarom ze niet tot een staakt-het-vuren zouden overgaan”, vindt de lijsttrekker van GroenLinks-PvdA bovendien.

,,Wat heeft Israël hier nog aan?”, vraagt Timmermans zich af als de situatie bij het Al Shifaziekenhuis ter sprake komt. Israëlische strijdkrachten hebben het complex omsingeld en zeggen dat Hamas zich hier schuilhoudt. Het ziekenhuis ontkent dat laatste en maakt melding van beschietingen.

Door haar handelen verliest Israël niet alleen steun, vindt Timmermans, hij vindt het ook geen effectieve manier om Hamas uit te schakelen.

Yoav Gallant, de Israëlische minister van Defensie, heeft dinsdagavond tijdens een persconferentie gezegd dat Hamas ‘de controle heeft verloren’ over het noorden van de Gazastrook. 

Israëlische troepen hebben grote terreinwinst geboekt, aldus Gallant, en hebben controle over het centrum van Gaza-Stad in het noorden van de landstrook. Ook is het Al Shifaziekenhuis al dagen omsingelt. Volgens Israël zetelt er een commandopost van Hamas onder het hospitaal.  

Gevraagd naar zijn verwachtingen over hoe lang de oorlog zou kunnen voortduren, zei Gallant: ,,We hebben het over maanden, niet over een dag of twee”.

Defensieminister Kajsa Ollongren is onaangenaam verrast door het lekken van een memo van de Nederlandse ambassade in Israël met scherpe kritiek op het Israëlische optreden in Gaza. Er volgen zeker maatregelen, zegt ze na afloop van overleg met EU-collega’s in Brussel. Wat die zullen zijn, laat ze in het midden.

Het vertrouwelijke document van de defensieattaché van de ambassade in Tel Aviv viel in handen van NRC. Het spreekt onder meer van ‘onevenredig geweld’ van Israël in de Palestijnse Gazastrook. Nederland schuwt tot dusver zulke kritiek. Het kabinet onderstreept steevast het recht van Israël om zich te verdedigen tegen Hamas, al moet het zich daarbij wel aan het internationaal recht houden.

De berichtgeving over het memo geeft maar een selectie weer van alle informatie waarop het kabinet zijn standpunt baseert, zegt Ollongren. Ze is bang dat de angst voor het uitlekken van wat ze schrijven diplomaten parten kan gaan spelen en wijst ook op hun veiligheid. ,,Ik betreur dit echt.”

In een bericht op het sociale medium X slaat het ministerie van Buitenlandse Zaken een scherpe toon aan. ‘Het is volstrekt onacceptabel dat zij in hun werk worden belemmerd door zulke berichtgeving in de media’, schrijft het ministerie op het Engelstalige account over het ambassadepersoneel.

Of er aangifte wordt gedaan van het lek wil Ollongren niet zeggen. ,,Daar wordt ongetwijfeld naar gekeken, hoe we daarmee omgaan.” Maar interne maatregelen volgen er ‘zeker’. ,,Bij Buitenlandse Zaken nemen ze dit natuurlijk ook heel hoog op.”

Het Witte Huis zegt informatie te hebben dat Hamas-militanten in de Gazastrook zich verbergen in en onder ziekenhuizen. Dat zou ook gebeuren in het Al Shifaziekenhuis. Van daaruit zou Hamas onder meer de strijd tegen Israël coördineren en mogelijk ook wapens opslaan. Het Witte Huis spreekt van een oorlogsmisdaad begaan door Hamas. 

Hoewel Hamas ontkent de ziekenhuizen als schuilplaatsen te gebruiken, claimt Israël hetzelfde als de VS. Israël heeft dan ook al meerdere aanvallen op ziekenhuizen in de Gazastrook uitgevoerd. Het Al Shifaziekenhuis is omsingeld. De VS stelt dat Israël, ondanks de ‘oorlogsmisdaad’ van Hamas, echter wel een verantwoordelijkheid heeft om burgers zoveel mogelijk te beschermen. Daarover blijft de VS dan ook met Israël in gesprek, aldus het Witte Huis. 

Volgens het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid, dat geleid wordt door Hamas, waren er maandag nog minstens 2300 mensen in het Al Shifaziekenhuis. Het gaat om 600 tot 650 patiënten, 200 tot 500 gezondheidswerkers en ongeveer 1500 ontheemden die in en om het ziekenhuis onderdak zoeken. De getallen zijn niet te verifiëren.

De eveneens radicale Palestijnse Islamitische Jihad zou volgens de VS ook hospitalen gebruiken voor militaire activiteiten.

De Israëlische minister voor Veiligheid heeft het publiekelijk zwaaien met de Palestijnse vlag verboden. Het staat volgens hem gelijk aan ‘steun voor terrorisme’. Daarom is er een oud symbool van stal gehaald: de watermeloen.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft dinsdag verklaard dat hij gelooft in een akkoord over de vrijlating van de mensen die door de extremistische Palestijnse beweging Hamas zijn gegijzeld. Dat verklaarde hij aan journalisten in het Witte Huis.

,,Ik praat elke dag met de betrokkenen. Ik geloof dat er een overeenkomst zal worden bereikt, maar ik wil niet in detail treden”, zei Biden. Hij riep de gijzelaars op om ‘vol te houden’.

Volgens het Witte Huis zijn ook negen Amerikaanse burgers en één persoon met een permanente verblijfsvergunning in de VS onder de gegijzelden. De Amerikaanse veiligheidsadviseur Jake Sullivan had maandag op een persconferentie verklaard dat hij niet kan zeggen hoeveel van hen nog in leven zijn.

Volgens Israël ontvoerde het islamistische Hamas 240 personen bij na de moordpartij van Hamas op 7 oktober. Bij het bloedbad kwamen ook 1.200 personen om het leven.

De VS roepen al langer op om een langdurige pauze van de gevechten om de vrijlating van de gijzelaars te vergemakkelijken. Het Witte Huis kondigde dinsdag aan dat Brett McGurk, de topadviseur van Joe Biden voor het Midden-Oosten, naar de regio reist. Hij zal een bezoek brengen aan Doha om de gijzeling te bespreken.

De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken heeft felle kritiek geuit op topman António Guterres van de Verenigde Naties. ,,Guterres verdient het niet om het hoofd van de VN te zijn”, zei minister Eli Cohen in Genève, waar hij overleg voerde met internationale organisaties.

Israël vindt dat de topman van de VN te weinig heeft gedaan om Hamas te veroordelen. ,,Ik denk dat Guterres zoals alle vrije landen luid en duidelijk moet zeggen: verlos Gaza van Hamas”, zei Cohen in een VN-gebouw. ,,Iedereen zegt dat Hamas erger is dan Islamitische Staat. Waarom kan hij dat niet zeggen?“

Israël reageerde vorige maand al woedend op een speech van Guterres. Die zei dat de bloedige aanval van Hamas op Israël ‘niet in een vacuüm’ plaatsvond. Hij kreeg daarop het verwijt terrorisme goed te praten. Guterres reageerde geschokt op die reactie en vond dat zijn uitspraken niet goed waren uitgelegd.

Eerder vandaag (zie de update van 09.53 uur verder hieronder) melden we al dat medewerkers van het Al Shifaziekenhuis in Gazastad claimden 179 lichamen te hebben begraven in een massagraf bij het ziekenhuis. Nu heeft Adnan al-Bursh, hoofd van de orthopedie-afdeling van het ziekenhuis, tegen BBC gezegd dat het om tweehonderd lichamen gaat. Zij werden in het massagraf gelegd door ongeveer honderd werknemers van het hospitaal. ,,We begonnen rond 08.30 uur vanochtend en waren rond 15.00 uur klaar”, zegt al-Bursh. 

Volgens de arts had het ziekenhuis geen andere keus. Zo’n 120 lichamen lagen op de binnenplaats van het ziekenhuis. De ramen van het ziekenhuis konden niet meer open worden gezet door de stank die daar vandaan kwam. Ongeveer tachtig andere lichamen kwamen uit het mortuarium van het ziekenhuis, zegt al-Bursh tegen BBC. 

De ziekenhuizen in Gaza zijn overvol sinds Israël begon met bombarderen en kampten vrijwel direct met grote tekorten. Israël claimt dat Hamas-strijders de ziekenhuizen gebruiken om zich eronder te verschuilen. Hamas ontkent dat. 

Human Rights Watch vindt ook dat de Israëlische aanvallen op ziekenhuizen in de Gazastrook moeten worden onderzocht als oorlogsmisdaden. De ngo spreekt van ‘schijnbaar illegale aanvallen’ op medische faciliteiten, ambulances en personeel. Dat zou ingaan tegen het internationaal humanitair recht.

,,Ondanks de beweringen van de Israëlische krijgsmacht over Hamas’ cynische gebruik van ziekenhuizen, is er geen bewijs getoond dat het afpakken van de beschermde status van ziekenhuizen en ambulances zou rechtvaardigen”, laat HRW weten aan nieuwszender Al Jazeera naar aanleiding van de situatie in het Al Shifaziekenhuis. Volgens Israël houdt Hamas zich daar schuil. Het ziekenhuis ontkent dat en meldt beschietingen op het ziekenhuis. Ook bij andere ziekenhuizen in de Gazastrook wordt gevochten.

De ziekenhuizen in Gaza zijn overvol sinds Israël begon met bombarderen en kampten vrijwel direct met grote tekorten. Inmiddels zijn volgens Hamas nog maar 25 van de 35 ziekenhuizen in het belegerde gebied in gebruik. De rest zou door de gevechten en het gebrek aan brandstof zijn uitgevallen.

Human Rights Watch heeft dinsdag opgeroepen tot een onderzoek naar de dood van vier Libanese burgers – een vrouw en haar drie kleindochters – bij een Israëlische aanval in het zuiden van Libanon. Volgens de mensenrechtenorganisatie gaat het om een oorlogsmisdaad.

Op 5 november bombardeerde het Israëlische leger een burgerauto met daarin vijf vrouwen in het grensgebied van Zuid-Libanon. Drie meisjes tussen de 10 en 14 jaar en hun oma kwamen om het leven en hun moeder, die achter het stuur zat, raakte gewond. 

Volgens het door de staat gerunde nationale nieuwsagentschap van Libanon reden twee burgerauto’s met leden van dezelfde familie – onder wie een lokale journalist – tussen de steden Ainata en Aitaroun toen ze werden getroffen. Eén van de auto’s werd direct geraakt en vloog in brand. De oma en drie meisjes werden gedood en anderen raakten gewond, aldus het bericht.

,,Deze aanval van het Israëlische leger op een auto met daarin een gezin dat op de vlucht was voor geweld, toont een onverantwoordelijke minachting voor het leven van burgers“, zegt Ramzi Kaiss, Libanon-onderzoeker bij HRW.

Hij noemde de dood van de burgers ‘een schending van het oorlogsrecht‘ en voegde eraan toe dat ‘Israëls bondgenoten, zoals de Verenigde Staten, moeten reageren op deze duidelijke oorlogsmisdaad door verantwoording te eisen voor deze illegale aanval’.

Sinds het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas in Gaza op 7 oktober is er dagelijks een vuurgevecht tussen het Israëlische leger en gewapende groepen, waaronder de machtige pro-Iraanse Hezbollah, in Zuid-Libanon.

Human Rights Watch zei dat het geen bewijs had gevonden van militaire doelen in de buurt van de aanval.

Familieleden en vrienden van Israëli’s die begin oktober ontvoerd werden door de Palestijnse terreurbeweging Hamas, die de Gazastrook bestuurt, zijn dinsdag vanuit Tel Aviv vertrokken voor een vijfdaagse mars naar Jeruzalem. ,,Een akkoord voor de gijzelaars, nu”, riepen ze.

De mars van 63 kilometer, door het centrum van het land, moet de actievoerders tot bij het kabinet van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu brengen. Ze eisen van hem de ‘onmiddellijke vrijlating van alle gijzelaars‘, zegt het Forum voor Families van Gijzelaars en Vermisten. 

De organisatie zag het licht na de moordpartij van Hamas in Israël, op 7 oktober. Sindsdien organiseert ze vele evenementen. Ze neemt ook regelmatig het woord om druk te zetten op de regering en de aandacht van de media vast te houden. Bij het bloedbad kwamen niet alleen 1.200 personen om het leven, maar ontvoerde het islamistische Hamas ook 240 personen. 

Yuval Haran, wiens vader werd gedood en moeder met nog zes andere familieleden werd ontvoerd, ligt aan de basis van het initiatief, zeggen de organisatoren. De actievoerders dragen zwarte T-shirts met daarop de portretten van de gijzelaars. Anderen hebben affiches. In totaal vertrokken een honderdtal personen vanop het plein aan het Tel Aviv Museum of Art, het epicentrum van de acties van de organisatie.

De watervoorziening in het zuiden van de Gazastrook is stopgezet, zeggen de Verenigde Naties. Door het gebrek aan brandstof kan de watervoorziening niet meer draaiende worden gehouden.

Waterpompen, rioleringssystemen, waterzuiverings- en ontziltingsinstallaties zijn allemaal stilgevallen, zegt de humanitair coördinator van de VN. Door het gebrek aan gezuiverd water zegt de VN-tak zich grote zorgen te maken over het toenemende risico op watervergiftiging en de uitbraak van ziektes.

De VN maken zich ook zorgen over het gebrek aan brandstofleveringen aan de Gazastrook. De brandstof is nodig om noodhulpleveringen te vervoeren in het Palestijnse gebied en om elektriciteit op te wekken voor bijvoorbeeld ziekenhuizen.

Israël staat nog steeds niet toe dat brandstof het Palestijnse gebied binnenkomt, uit angst dat de brandstof bij Hamas terecht zal komen. Verschillende organisaties zeggen dat er tot nu toe geen aanwijzingen zijn dat noodhulp bij Hamas terechtkomt in plaats van bij hulpbehoevende Palestijnen.

De Jordaanse koning Abdullah zegt dat zijn land ‘iedere vorm‘ van een eventuele herbezetting van de Gazastrook door Israël afkeurt. De 61-jarige vorst zei dit maandagavond tijdens een bijeenkomst met hooggeplaatste politici, meldt het hof op X (voorheen Twitter). Hij waarschuwt dat de Gazastrook niet mag worden afgescheiden van de rest van de Palestijnse gebieden.

De oorlog van Israël met Hamas, die onlangs is uitgebreid met een grondoffensief, heeft volgens Abdullah ‘geen kans van slagen‘. Een oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict ziet hij alleen in het ‘op gang brengen van het politieke proces’, wat uiteindelijk moet leiden tot de tweestatenoplossing.

Verder waarschuwde de koning ook voor de situatie op de Westelijke Jordaanoever. Daar zijn sinds 7 oktober door aanvallen van het leger en kolonisten zeker 190 Palestijnen gedood.