De slag om de veerboten naar Terschelling. ‘Was het afgunst, wraak of plat winstbejag? Dat speelde allemaal mee’

“Kijk, er staan ​​een aantal mensen met een ingetogen glimlach. En kijk, regisseur Erwin Rob is niet blij.” Henk Tameling laat een intrigerende WhatsApp-foto zien. Vijftien mensen poseren bij het kantoor van de Officier van Justitie in Den Haag met een glas champagne in de hand. Zij zijn de hoofdrolspelers in de veerbootstrijd, die eindigt na 29 rechtszittingen en tien jaar vechten. “Met de reiziger als winnaar is de dienstverlening van Doeksen verbeterd.”

“Dit is het einde van de EVT. Een fantastisch plaatje”, zegt Tameling, die uitlegt waarom de EVT niet doorvaart, maar besluit de rechten voor 20 miljoen euro af te laten kopen. Hierdoor behield Doeksen tot in ieder geval het voorjaar van 2029 het exclusieve recht op personenvervoer naar Terschelling (en Vlieland).

“Wat nog niet bekend was, is dat Wagenborg (de veermaatschappij naar Ameland en Schiermonnikoog, red.) daar ook aan heeft bijgedragen. Ruim 9 miljoen euro aan overheidsgeld, en ruim 9 miljoen van Doeksen en Wagenborg. Dat overtuigde die mensen, die investeerders in de EVT.”

De 71-jarige inwoner van Hoorn (Noord-Holland) heeft vijf jaar aan het boek gewerkt De strijd om de veerboten , waarvan hij drie jaar onderzoek deed. Hij sprak met vijftig betrokkenen, van wie dertig intensief en besluiteloos allerlei documenten en (kranten)archieven bestudeerden. Als voormalig directeur van de Waddenvereniging (2001-2004) en ‘levenslange’ bezoeker van Vlieland en Terschelling was hij gefascineerd geraakt door het onderwerp. Na zijn pensionering als directeur van het Coornhert Lyceum in Haarlem had de voormalig leraar Nederlands van de Nationale Scholengemeenschap in Heerenveen daar tijd voor.

“Ik was een tevreden Doeksen-reiziger, ik word al zeventig jaar goed vervoerd door Doeksen”, zegt de Groninger, die ten tijde van de veerpont drie jaar rector was van het Zernike College in Groningen. “Waarom staken mensen zoveel energie en hun eigen geld in de concurrentie? Dat triggerde mij echt.”

‘Het lijkt het meest op wraak’

‘Was het wraak, afgunst of jaloezie? Of veroordeling, of gewoon winstbejag’, vraagt ​​Tameling zich in zijn voorwoord af. Feit is dat fietsverhuur- en recreatieondernemer Bernhard Haantjes uit Formerum, zijn neef Arjen Haantjes en de Midslanders Piet ‘Olie’ Smit en Erwin Rob in 2005 met de EVT de concurrentie aangingen met de machtige Doeksen. ‘Heb ik daar een antwoord op gevonden? ? Zeker. Het lijkt het meest op wraak. Maar ook jaloezie. En ja, ook winstzucht speelde een rol. Maar ook de overtuiging dat het anders kan, zoals bij de TESO op Texel.”

De oprichting van de EVT kent een lange geschiedenis, vertelt Tameling. In de jaren tachtig vroegen de eilandbevolking en het gemeentebestuur al om een ​​eigen veerdienst, en niet voor het eerst. Er zijn transportondernemers (de broers Klaas en Joop van Urk) die ‘op ongekende wijze’ tegenstand krijgen van Rederij Doeksen, die zijn oorsprong vindt in het zuigen van granaten en het bergen van schepen. “In de jaren tachtig vond er op het gebied van transport een soort strijd om de Waddenzee plaats. Er wordt gesproken over maffia-achtige praktijken.”

Bovendien regende het destijds klachten over Doeksen. Te weinig vertrekken, te dure tickets. ‘Minimale klantvriendelijkheid en maximale prijzen’, schrijft Tameling. En de landelijke overheid is voorstander van Doeksen. De bijna onaantastbare Doeksen zorgt voor echt kwaad bloed onder ondernemers als de familie ook gaat investeren in de horeca. “Er ontstaat een cocktail van onvrede”, aldus Christa Oosterbaan (PvdA-politica op Terschelling, red.).”

‘Afgezien van het eiland gezongen’

Misschien wel de grootste impact is de vervreemding van Doeksen van het eiland, denkt Tameling. In 1990 kocht de Doeksen-tak uit de Randstad de Doeksen-nazaten op Terschelling uit. “De nieuwe generatie verhuist het kantoor van het eiland naar Harlingen, waardoor er afstand ontstaat. Mijn conclusie is: het karakter verandert van een goed georganiseerde rederij naar een groep bedrijven met zelfs een investeringstak. Ze verdienen zoveel, ze investeren in de haven van Rotterdam, in Rotterdamse watertaxi’s en vorig jaar investeerden ze met hun investeringsmaatschappij Parcom in Wajer Yachts, op het Friese vasteland, en braken los van het eiland.”

Jan-Willem Doeksen (samen met zijn verder van de bedrijfsvoering verwijderde broer en zus de overgebleven eigenaar van Koninklijke Doeksen BV) wil niet met Tameling praten. “Ik ken hem goed, hij kent mij ook. Hij heeft aangegeven niet mee te willen werken aan mijn boek.”

Maar net als Tameling bijna klaar is met zijn literaire reconstructie, meldt Jan Doeksen junior van de afdeling Terschelling zich vanaf het Caribische eiland Sint Maarten. “Hij hoorde wat ik deed en wilde zijn kant van het verhaal vertellen. Dat heeft mij enorm geholpen, ik heb anderhalf uur met hem gesproken op Amsterdam Centraal Station en veel geappt.”

‘Ja, hij heeft plezier, hij heeft plezier’

Terug naar de foto bij het Openbaar Ministerie. “3 april 2014. Daar was het allemaal geregeld”, zegt Tameling met glinsterende ogen. “De gezichten spreken boekdelen. De een staat met de pest in zijn lichaam, de ander met een ingehouden glimlach. Bernhard Haantjes zelfvoldaan, Erwin Rob in ‘stuurmanpak’. Hij was in een slecht humeur en liet deze groep uren wachten, hij was net vanuit Harlingen binnengereden. En ook Jan-Willem Doeksen oogt behoorlijk ingetogen. Dan Piet Smit, de oliehandelaar. Ja, hij heeft plezier, hij heeft plezier, van: dit hebben we gewonnen.”

Het is natuurlijk niet zo dat de 21 aandeelhouders allemaal een miljoen in de zak steken, zegt Tameling meteen. “Het is helemaal niet zo.” Doeksen moest de schepen overnemen, er moest een regeling worden getroffen voor het personeel en er werden “miljoenen aan advocaatkosten” afgetrokken. “Maar je kunt wel zeggen: de aandeelhouders hebben een rendement van 100 procent gehad. Dat is een interessante investering geweest.”