Factcheck: Elke Groninger een Lamborghini cadeau. Kan dat van de gasbaten? | Politiek

Forum voor Democratie wil doorgaan met gasboringen in Groningen. “Er zit daar voor zeker 600 miljard euro aan gas in de grond, dus dan kun je van Nederland het Dubai van Europa maken”, zei lijsttrekker Thierry Baudet onlangs voor de NOS-camera’s. “Je kunt heel Groningen een Lamborghini cadeau doen en dan houden we nog veel geld over. Het is belachelijk dat we dat niet uit de grond krijgen.”

Baudets standpunt is niet nieuw. Rond de vorige Tweede Kamerverkiezingen, in maart 2021, sprak hij ook over ‘500 miljard in de grond’. ‘Maak iedere Groninger aandeelhouder van de NAM, stort een ton op de rekening, koop mensen uit, regel een perfecte compensatie’, was destijds zijn voorstel.

In de Tweede Kamer hebben Baudets partijgenoten Freek Jansen en Pepijn van Houwelingen soortgelijke pleidooien gehouden. Ze noemden zelfs een bedrag van 1000 miljard euro. Jansen stelde afgelopen februari voor om tweehonderdduizend euro over te maken naar ‘alle getroffen Groningers’. “Geef ze een Lamborghini, om het zo maar te zeggen, en je houdt nog steeds bijna 1 biljoen over.”

Lees verder onder de foto:

Hij en Van Houwelingen zeiden dat Groningen ‘het Koeweit van Europa’ zou kunnen worden. Dat is een betere vergelijking dan die Baudet maakte. “Dubai produceert nauwelijks olie of gas”, zegt Jilles van den Beukel, energiespecialist bij The Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS).

Ook Wybren van Haga (BVNL) zei in september 2022 dat het ‘technisch heel goed mogelijk is om op een veilige manier voor 1.000 miljard euro aan gas te produceren, en daarmee de Groningers ruimschoots te compenseren’.

Afgelopen maand kwam er na zestig jaar een voortijdig einde aan de gaswinning in Groningen. Oorspronkelijk bevatte het veld 2.800 tot 2.900 miljard kubieke meter grond. Het grootste deel daarvan is gewonnen. De door ons geraadpleegde experts schatten de resterende gasvoorraden op 400 tot 500 miljard kubieke meter. Jilles van den Beukel schat het op 500 miljard kubieke meter. “Hiervan kan ongeveer 450 miljard kubieke meter worden geproduceerd.”

Hoeveel kan de resterende gasvoorraad opleveren? “De waarde is sterk afhankelijk van de gasprijs waar je vanuit gaat”, zegt Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen. De consumentenprijs ligt momenteel rond de 1,30 euro per kuub, maar dit is inclusief energiebelasting, BTW, aanschafkosten en leverings- en netbeheerkosten.

De meeste deskundigen gaan uit van de basisprijs op de groothandelsmarkt. “De gasprijs is de laatste tijd behoorlijk volatiel”, zegt Visser. Gas voor volgend jaar kost momenteel zo’n 45 cent per kuub, rekent hij voor. Gas dat later moet worden geleverd, is goedkoper. Voor 2028 bedraagt ​​de prijs nu 30 eurocent per kuub. “Dan kom je op een totaal van 135 miljard euro. Bij een redelijk ‘normale gasprijs’ van 20 eurocent zou dat 90 miljard euro zijn. Ook een extreem groot bedrag, maar geen 600 miljard euro. Die claim kan gebaseerd zijn op de – in mijn ogen absurde – gasprijzen van een jaar geleden.”

Lees verder onder de foto:

De kosten van de winning moeten nog worden verlaagd. Visser schat het op een paar cent per kuub. Volgens Machiel Mulder, hoogleraar energie-economie aan de Rijksuniversiteit Groningen, komt dit neer op tien cent per kubieke meter. Momenteel schat hij de potentiële ‘winst’ uit het Groningse aardgas op 160 miljard euro. “Als de gasprijs terugkeert naar het historische niveau van 20 cent, dan kom je uit op zo’n 40 miljard euro winst. We hebben echter te maken met aardbevingen als gevolg van de winning en die leiden tot hoge kosten.”

“Verreweg de grootste onzekerheid is de toekomstige gasprijs”, zegt Jilles van den Beukel. Als hij uitgaat van de extremen van de afgelopen jaren, kan Gronings gas tussen de 70 en 350 miljard euro opleveren. “Met de meest waarschijnlijke waarde van ongeveer 150 miljard euro.”

Hij wijst erop dat niet alle opbrengsten naar de Nederlandse staat gaan. De afgelopen jaren was dat 73 procent. De rest ging naar Shell en ExxonMobil, de aandeelhouders van NAM. Ook de kosten voor het verstevigen van huizen en het repareren van beschadigde woningen moeten van de ‘winst’ worden afgetrokken. Van den Beukel: “Ik schat het op 50 tot 100 miljard euro aan inkomsten voor de staat. Dit kan nog verder oplopen als er sprake blijft van ernstige krapte op de gasmarkten.”

De schattingen van de experts hebben dus onvermijdelijk een aanzienlijke bandbreedte. Gemiddeld kom je na aftrek van de kosten uit op ongeveer 100 miljard euro.

Volgens Baudet kan heel Groningen makkelijk een Lamborghini cadeau krijgen uit de gasopbrengsten. De vraag is wat hij bedoelt met ‘heel Groningen’: iedere inwoner (van jong tot oud) in de provincie, alle huishoudens in Groningen of de mensen die schade hebben geleden?

Lees verder onder de foto:

Dat maakt nogal een verschil. De provincie telt ruim 601.000 inwoners en bijna 303.000 huishoudens, blijkt uit de laatste cijfers van het CBS. Volgens de parlementaire enquêtecommissie die onderzoek deed naar de gaswinning, liepen 85.000 huizen schade op.

De nieuwprijs van een Lamborghini is sterk afhankelijk van de gekozen uitvoering. Wij gaan uit van het ‘instapmodel’. Gerenommeerde autowebsites zeggen dat de Huracán EVO 5.2 V10 RWD momenteel het meest betaalbare model op de markt is. Rijklaar kost de auto minimaal 280.673 euro.

Om ‘heel Groningen’ zo’n auto cadeau te doen, zou het ongeveer 169 miljard euro (alle inwoners), 84 miljard euro (alle huishoudens in de provincie) of 24 miljard euro (alle getroffen huishoudens) kosten.

De bewering van Thierry Baudet dat er in Groningen ‘voor minimaal 600 miljard euro aan gas in de grond zit’ klopt niet. Hij vindt dat de prijzen te hoog zijn. Deskundigen schatten de huidige waarde op zo’n 100 miljard euro. Dit betekent dat je niet aan iedere Groninger een Lamborghini cadeau kunt doen, maar aan ieder huishouden in de provincie. Dan blijft er, in tegenstelling tot wat Baudet zegt, niet ‘een enorme hoeveelheid geld’ over. Als alleen de getroffen mensen worden behandeld, valt er meer te verdelen. Houd er rekening mee dat gaskapitaal geleidelijk beschikbaar zal komen, afhankelijk van het tempo van de winning.

Forum voor Democratie is gevraagd om een ​​nadere onderbouwing van hun berekening. De partij heeft nog niet gereageerd.

Deze factcheck werd uitgevoerd in het kader van de gezamenlijke factcheckmarathon van het AD, Nieuwscheckers en Wijzer (KRO-NCRV) in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november 2023. hier allemaal factchecks.