[ad_1]
De sluiting van verpleeghuizen heeft tot een ramp geleid en wordt nu breed erkend in de politiek. Jammer dat het beperkt lijkt te blijven tot woorden, constateert de bejaarde psycholoog Noud Engelen.
Op 3 oktober nam de Tweede Kamer met een ruime meerderheid een motie aan om het verpleeghuis als het ware opnieuw uit te vinden. De letterlijke tekst van de motie luidt: “… constaterend dat met het verdwijnen van de verpleeghuizen een grote kloof is ontstaan tussen het woonhuis en het verpleeghuis; constaterend dat dit ouderen dwingt om tot het allerlaatste moment thuis te blijven wonen, ook al is dit in de praktijk soms niet meer mogelijk, en dat dit tot veel problemen en persoonlijk lijden heeft geleid; stelt dat er de komende regeerperiode gewerkt moet worden aan de herintroductie van een tussenvoorziening tussen woonhuis en verpleeghuis.”
Het is een eerste stap in de richting van het rechtzetten van een beleidsfout uit 2013: de abrupte sluiting van verpleeghuizen. Er bestond toen al geen inhoudelijke overheidsvisie op de ouderenzorg en de politiek liet dat gebeuren.
De gevolgen zijn breed voelbaar
De gevolgen worden breed gevoeld in de samenleving. Veel menselijk leed onder kwetsbare en zieke ouderen, overbelasting van mantelzorgers, inefficiëntie in de zorgverlening, ziekenhuiscapaciteit die onnodig benut moet worden, medewerkers die zich ziek melden om zorg te kunnen verlenen aan dierbaren.
Juist vanwege de Kamerbrede steun voor deze motie is het een grote verrassing dat de politieke partijen in deze verkiezingscampagne nauwelijks aandacht hebben besteed aan de ouderenzorg. Hier en daar wat ‘klop en stok’, zoals het beleidsvoornemen om ‘mantelzorgers beter te ondersteunen’. Niet meer dan een vel papier gezien het thema dat speelt.
Slechts enkele partijen, op de meer extreme flanken, hebben de bouw van nieuwe verzorgingshuizen expliciet in hun programma opgenomen. Dat is verrassend, gezien de enorme opgave waar we samen voor staan: de zorg voor de ouderen van nu en al die ouderen van de toekomst.
Grootste problemen, verkeerde oplossingen
De grootste problemen kennen we: enorme financiële druk op de zorg en een groot personeelstekort. We kiezen gewoon voor de verkeerde oplossingen: ‘zo lang mogelijk thuis blijven wonen’, ‘digitalisering’ en ‘gebruik van informele zorg’. Het zijn valse oplossingen.
‘Zo lang mogelijk thuis’ suggereert dat er een oplossing is als ‘thuiswonen’ niet meer mogelijk is. Een dergelijke oplossing bestaat vrijwel niet, behalve voor verpleeghuizen met lange wachtlijsten. Het positieve effect van ‘digitalisering’ (en technische hulpmiddelen) op de ouderenzorg wordt voortdurend overschat en ‘informele zorg’ is geen oplossing voor een brede groep zorgbehoevende ouderen. Denk aan kwetsbare alleenstaande ouderen zonder kinderen, ouderen die ernstig zorg nodig hebben of ernstig dementeren, of oudere echtparen die allebei zorg nodig hebben of dementie hebben.
De politiek heeft daarom al de remedie bedacht voor veel van de huidige problemen in de ouderenzorg: de herintroductie van het verpleeghuis, niet als een reactionaire of utopische actie, maar vanuit een eerdere beleidsblunder gebaseerd op gezond verstand.
Sterke overheid nodig
Dit vereist een visionaire, krachtige centrale overheid. Een overheid die, in plaats van het werk over te laten aan ‘de markt’ of ‘burgerinitiatief’, zelf de verantwoordelijkheid neemt en de noodzakelijke voorwaarden schept. Een overheid die óf het creëren van een nieuw financieel en juridisch kader hiervoor bevordert (een soort Wet ouderenplaatsen 2.0), óf dat de Wet langdurige zorg (Wlz) hiervoor opnieuw wordt vormgegeven.
De suggestie van onder meer topambtenaren om de ouderenzorg uit de Wlz te halen en over te dragen aan de Wmo zou feitelijk desastreus zijn.
Decentralisatie naar de gemeenten zou, net als bij de Jeugdzorg, willekeur betekenen ten aanzien van de beschikbare zorgvoorzieningen en een bedreiging vormen voor specialistische voorzieningen, zoals de ouderenpsychiatrie.
En de creatie van de ‘heruitgevonden verzorgingshuizen’ zou voorgoed onmogelijk worden door het ontbreken van de nodige slagkracht, regelgeving en financieringsmogelijkheden. Kortom: politiek, neem je verantwoordelijkheid.
Noud Engelen (1956) is ouderenpsycholoog en heeft jarenlang gewerkt als hulpverlener en directeur in de ouderenzorg. Hij is voorzitter van het Platform Mantelzorg Limburg
[ad_2]
