VVD gaat niet het kabinet in: ‘Na dertien jaar maar eens op het reservebankje’ | Politiek

Volgens Yesilgöz heeft de kiezer duidelijk gesproken. ‘We zijn een derde van onze zetels kwijt. Dan past het niet bij ons om te zeggen dat we weer ministers of staatssecretarissen gaan leveren. De grote winnaars van de verkiezingen zijn PVV en NSC, daar ligt het initiatief. betekent dat wij een andere rol gaan vervullen. Dat wij niet in het kabinet gaan zitten.”

De VVD wil wel een kabinet van PVV en NSC tolereren, met PVV-leider Geert Wilders als premier. Dat zou betekenen dat het op bepaalde standpunten een minderheidskabinet steunt, zonder zelf in het kabinet te zitten. “We willen ook recht doen aan de anderhalf miljoen mensen die op ons hebben gestemd. We blokkeren geen nieuw kabinet, we willen een rechts kabinet mogelijk maken”, aldus Yesilgöz.

De VVD blijft dus in de Tweede Kamer. Het tegenovergestelde gebeurde in 2010 toen de VVD de premier leverde en de PVV het minderheidskabinet van VVD en CDA aan een meerderheid in de Tweede Kamer op punten hielp.

De PVV mocht als winnaar van de verkiezingen vrijdag een scout benoemen die de eerste gesprekken gaat voeren met partijen in de Tweede Kamer over wat voor soort kabinet er moet komen. Dat zal PVV-senator Gom van Strien zijn.

Vanwege het standpunt van de VVD is de kans groot dat Van Strien zal adviseren onderzoek te doen naar een minderheidskabinet van PVV en NSC, eventueel aangevuld met de BBB. NSC-leider Pieter Omtzigt heeft immers tijdens de hele campagne ook gezegd dat hij een minderheidskabinet wil. De nieuwe Tweede Kamer debatteert op 7 december over de bevindingen van Van Strien.

Het standpunt van de VVD komt niet als een verrassing. “Tijdens de campagne zeiden verschillende partijen dat de VVD na dertien jaar regeringsverantwoordelijkheid op de reservebank moest worden gezet”, herinnerde Yesilgöz zich.

Wilders reageert teleurgesteld op het standpunt van de VVD en beschuldigt de partij ervan ‘ontslag te nemen van de verantwoordelijkheid’. “Wat de PVV-kiezer had verwacht en gewild, was dat er een centrumrechts meerderheidskabinet zou komen.” Toch sluit hij niet uit dat een tolerantieconstructie zou kunnen werken.

NSC-leider Pieter Omtzigt hield zich gedeisd. Hij wil nog steeds niet zeggen welk kabinet zijn voorkeur heeft en of hij daarin wil participeren. ‘Dat ga ik rustig aan de verkenner vertellen. Stap voor stap.’ Hoewel hij eerder een minderheidskabinet bepleitte, noemt Omtzigt het standpunt van de VVD nu ‘een bijzondere zet’.

Door nu al te zeggen dat de VVD niet meedoet in het nieuwe kabinet, legt de partij voor deze formatie de bal in handen van Geert Wilders en Pieter Omtzigt. Laatstgenoemde verkeert nu in de positie dat hij een kabinet met Wilders als premier wel of niet mogelijk kan maken. Omtzigt heeft daar ernstige twijfels over. Voor de verkiezingen zei hij dat hij niet met de PVV wilde samenwerken, op de verkiezingsavond suggereerde hij van gedachten te veranderen, maar zei vervolgens opnieuw dat hij verkeerd was begrepen. Samenwerking met de PVV is een gevoelig onderwerp binnen de nieuwe partij van Omtzigt, en niet alle nieuwe Kamerleden zijn daar voorstander van.

Tegelijkertijd heeft Omtzigt voortdurend opgeroepen tot deze campagne om ‘een minderheidskabinet beter te vinden, omdat zo’n kabinet minder manoeuvreerruimte heeft’. Door te weigeren in een kabinet te zitten, geeft de VVD de boodschap aan Omtzigt: ga je gang als je dat beter vindt.

Ook Wilders zal niet blij zijn met het standpunt van de VVD. Zijn partij zal dan zelf voor veel meer ministerposten moeten zorgen als er een kabinet onder zijn leiding komt. De partij heeft veel ervaren Kamerleden, maar geen ervaren bestuurders.

Bekijk hier al onze video’s over politiek: