DNB waarschuwt: overstappen naar andere rekening zo makkelijk dat het risico vormt voor banken

Het feit dat spaartegoeden dankzij digitaal bankieren door klanten gemakkelijk kunnen worden overgezet naar een andere rekening, vormt een risico voor de stabiliteit van banken. Toezichthouder De Nederlandsche Bank waarschuwt hiervoor in een dinsdag gepubliceerd rapport over haar toezicht op financiële instellingen.

Dankzij de digitalisering kunnen consumenten en zakelijke klanten heel eenvoudig spaar- en rekeningtarieven vergelijken met bijvoorbeeld buitenlandse banken. Als een klant vervolgens wil overstappen, hoeft hij niet meer naar een bankkantoor om een ​​nieuwe rekening te openen. Tegelijkertijd ziet de financiële waakhond dat klanten niet zo blij zijn met de hoogte van de spaarrente en de kosten voor betaalpakketten – terwijl ze verder best tevreden zijn over hun bank over de app en snelheid van betalen.

Volgens DNB moeten Nederlandse banken goed nadenken over hoe groot het risico van deze ‘volatiliteit’ van spaargeld is voor hun bedrijfsvoering en hoe ze deze risico’s kunnen opvangen. “Nederlanders hebben de afgelopen jaren veel gespaard”, vertelde DNB-commissaris Steven Maijoor op een persconferentie voorafgaand aan de publicatie van het rapport. “Spaargeld is daarom een ​​belangrijke financieringsbron voor de Nederlandse banken.” Door de toegenomen besparingen worden de banken nu voor 20 procent gefinancierd via spaargeld. In 2008 was dat nog 14 procent.

Volgens DNB moeten banken goed nadenken over hoe groot de kans is dat hun klanten overstappen. Zo zijn zakelijke klanten, die vaak hogere bedragen op hun rekening hebben staan, hier eerder toe geneigd dan particuliere klanten. Ook consumenten met bedragen onder de grens van 100.000 euro, waardoor hun spaargeld onder het depositogarantiestelsel valt, zijn minder geneigd om van bank te wisselen.

Daarnaast moeten banken maatregelen nemen om de volatiliteit van het spaargeld te vertragen. Een mogelijkheid is volgens Maijoor om mensen te verleiden hun geld nog wat langer vast te zetten, door op dit soort langlopende deposito’s iets meer rente te bieden dan op een reguliere spaarrekening, waar klanten vrij over hun geld kunnen beschikken.

Basis stabiel

Tot nu toe zijn de klanten van Nederlandse banken redelijk stabiel. De afgelopen drie jaar heeft 10 procent van de Nederlanders een rekening geopend bij een andere bank. De meeste daarvan vanwege een hogere rente. Halverwege dit jaar hadden huishoudens 580 miljard euro op hun Nederlandse betaal- en spaarrekeningen staan. Het bedrag aan spaartegoeden bij banken in de rest van de eurozone bedroeg nog geen 10 miljard euro.

Lees ook
Waarom merken spaarders zo weinig van de hogere rente?

Mede aanleiding voor de waarschuwing van DNB is de bankenstress van afgelopen voorjaar in Zwitserland en de Verenigde Staten. Bij Credit Suisse in Zwitserland werd per dag 10 miljard Zwitserse frank (10 miljard euro) aan spaargeld opgenomen als gevolg van aanhoudende schandalen. De bank werd uiteindelijk gered door UBS, ook een Zwitser. In de VS gingen meerdere regionale banken failliet omdat klanten massaal hun geld opnamen nadat bekend werd dat deze banken door de stijgende rente in de problemen waren gekomen.

Volgens DNB heeft deze bankenonrust de noodzaak onderstreept van ‘adequaat’ risicomanagement en goed toezicht – zowel binnen als buiten de bank. Maijoor benadrukte tijdens de persbijeenkomst dat de situatie in de eurozone heel anders is, omdat de banken hier allemaal onderworpen zijn aan een strenger toezichtregime en, in tegenstelling tot Amerikaanse banken, onderworpen zijn aan stresstests voor het renterisico. “Voor ons is dit vooral een lokale schok geweest. Tegelijkertijd moeten we ervan leren.”

In het toezichtrapport gaat DNB ook in op de discussie over de hoogte van de spaarrente. De kritiek is dat banken de hogere rente die zij kunnen ontvangen door te langzaam nieuwe leningen aan klanten te verstrekken, doorberekenen, waardoor zij zelf veel winst maken. Volgens Maijoor behoren de Nederlandse banken echter tot de voorhoede in Europa als het gaat om het verhogen van de rente. “Een bank is een commerciële instelling. De winst die de bank maakt is een eerste buffer bij tegenslagen.”

Hij wijst er verder op dat Nederlandse banken relatief veel langlopende leningen hebben uitstaan, zoals hypotheken. De rentetarieven op veel van deze hypotheken staan ​​op een zeer laag niveau vast. Een bank moet daar in haar rentebeleid rekening mee houden, legt Maijoor uit. Als een bank de spaarrente verhoogt, geldt dit direct voor iedereen. Dat zou de winsten van de banken opnieuw onder druk zetten.