LIVE | Staakt-het-vuren ten einde, Israël zegt strijd tegen Hamas te hebben hervat | Israël en Hamas in oorlog

Israël hervat de strijd tegen Hamas in de Gazastrook. Dat melden de Israëlische strijdkrachten (IDF) nadat ze een raket zeiden te hebben onderschept die uit Gaza kwam. Israël beschuldigt Hamas ervan daarmee het bestand te hebben geschonden.

Palestijnse media melden inmiddels beschietingen in het noorden van Gaza. ,,De IDF heeft de strijd tegen de terroristische organisatie Hamas in de Gazastrook hervat”, zei het Israëlische leger minuten nadat het staakt-het-vuren vrijdag om 07.00 uur (06.00 uur Nederlandse tijd) afliep.

Verslaggevers van het AFP in de Gazastrook maken melding van beschietingen door gevechtsvliegtuigen op onder andere Gaza-Stad en ook aanvallen met drones in het zuiden van Gaza. Met deze aanvallen is de hoop op een verlenging van het staakt-het-vuren, dat een week heeft geduurd, vervlogen.

Het bestand trad op 24 november in werking en werd twee keer verlengd. Het maakte een einde aan zeven weken van verwoestende Israëlische bombardementen in de Gazastrook, als vergelding voor de bloedige aanval die Hamas op 7 oktober op Israëlisch grondgebied lanceerde.

Het maakte ook de vrijlating mogelijk van tientallen gijzelaars, die sinds 7 oktober in de Gazastrook werden vastgehouden, en drie keer zoveel Palestijnen die door Israël werden vastgehouden, evenals de toegang van humanitaire hulp tot het Palestijnse grondgebied.

Israël heeft vrijdagochtend vroeg, kort voor het aflopen van het bestand tussen Israël en Hamas, een raket uit de Gazastrook onderschept. Dat maakten de strijdkrachten van het land bekend. De melding kwam kort nadat er berichten waren dat het luchtalarm bij de grens tussen Gaza en Israël was afgegaan. Hamas heeft nog niet op het voorval gereageerd.

Aan Hamas gelieerde media melden dat er in Gaza explosies en geweervuur zijn gehoord. Of dit gevolgen heeft voor het staakt-het-vuren is nog niet bekend. Israël en Hamas onderhandelen over een voortzetting hiervan. Het bestand loopt af om 06.00 uur vanochtend Nederlandse tijd. 

De Israëlische veiligheidsdiensten wisten al meer dan een jaar van de aanvalsplannen van de Palestijnse militante groep Hamas. Dat schrijft de Amerikaanse krant The New York Times. Israëlische functionarissen waren van mening dat de aanval “veel te hoog gegrepen” zou zijn voor Hamas en namen het daarom niet serieus.

De krant wist de hand te leggen op interne documenten en e-mails van de Israëlische strijdkrachten en inlichtingendiensten waaruit voorkennis blijkt. Interviews met anonieme bronnen bevestigen dat beeld.

De Israëlische diensten kregen een plan van veertig pagina’s in handen waarin Hamas de aanval stap voor stap beschrijft. Over de precieze datum was geen informatie. De Israëliërs gaven het de codenaam De muur van Jericho. Niet alleen wordt de aanval van 7 oktober precies beschreven, ook bevat het document gevoelige informatie over het Israëlische leger. Dat roept de vraag op hoe Hamas daaraan gekomen is en of er uit de veiligheidsdiensten is gelekt.

Volgens The New York Times circuleerde het aanvalsplan in brede kring binnen de strijdkrachten. Het is niet duidelijk of premier Benjamin Netanyahu ook op de hoogte was. 

Dertig Palestijnse gevangenen, allen vrouwen en minderjarigen, zijn in de nacht van donderdag op vrijdag vrijgelaten uit Israëlische gevangenissen. Dat heeft de Israëlische gevangenisautoriteit gemeld. De gevangenen zaten in gevangenissen in Israël, de Westoever en Jeruzalem. Het gaat om 23 minderjarigen en 7 vrouwen.

De vrijlating gebeurde in het kader van het bestand tussen Israël en Hamas. Eerder op donderdag liet Hamas acht Israëlische gijzelaars vrij uit de Gazastrook. Daarop volgde de vrijlating van de Palestijnse gevangenen, enkele uren voor het bestand tussen Israël en Hamas afloopt.

Sinds de start van het staakt-het-vuren op 24 november liet Hamas tachtig Israëlische gijzelaars vrij en zeker twintig buitenlandse. Israël liet 240 Palestijnse gevangenen gaan.

Het huidige bestand loopt af op vrijdagochtend om 06.00 uur. De strijdende partijen onderhandelen met hulp van Egypte, Qatar en de Verenigde Staten over een nieuwe verlenging.

De aanslag donderdag in Jeruzalem heeft een vierde dode geëist. Een Israëlische burger die door veiligheidstroepen werd neergeschoten toen deze probeerde twee schutters te neutraliseren die het vuur openden op voorbijgangers, is overleden aan zijn verwondingen.

Videobeelden van de aanval die op sociale media zijn gepubliceerd, laten zien hoe de burger zijn handen opstak en de soldaten smeekte niet te schieten – waarna hij werd neergeschoten en op de grond viel.

Hamas heeft donderdagavond nog eens zes gegijzelden vrijgelaten en overgedragen aan het Rode Kruis. Ze zijn onderweg naar Israël. Volgens bemiddelaar Qatar waren de vrijgelaten personen Israëliërs en mensen met dubbele paspoorten uit Uruguay, Mexico en Rusland.

In ruil daarvoor zijn dertig Palestijnse gevangen vrijgekomen. Eerder vandaag kwamen ook al twee gijzelaars vrij. 

In totaal zijn in de afgelopen week nu 110 gijzelaars vrijgekomen. In ruil daarvoor heeft Israël 210 Palestijnse gevangenen laten gaan. 

De Amerikaanse buitenlandminister Anthony Blinken heeft het Israëlische oorlogskabinet gewaarschuwd dat de internationale druk op het land zal toenemen, als de Israëliërs het aantal burgerdoden in de Gazastrook niet weten te beperken. Dan zullen de Verenigde Staten en andere westerse bondgenoten Israël niet lang meer kunnen steunen, schrijft de Israëlische krant Haaretz.

Blinken zou tegen het oorlogskabinet gezegd hebben dat Israël nog maar een paar weken heeft om de operatie tegen Hamas af te ronden, als het aantal burgerslachtoffers zo hoog blijft als voordat de gevechtspauze inging. Bij een humanitaire ramp zou Amerikaanse steun mogelijk onhoudbaar worden.

De VS is nog altijd de belangrijkste bondgenoot van Israël, maar Washington spreekt zich steeds meer uit over de vele burgerdoden in Gaza. 

Blinken sprak tijdens zijn bezoek aan het Midden-Oosten al met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Palestijnse president Mahmoud Abbas. Hij sprak met hen ook over een mogelijke verlenging van de gevechtspauze, zodat meer hulp naar Gaza kan en meer gijzelaars vrij kunnen komen. Het bestand loopt vrijdag vroeg af, maar de VS zet zich in voor een langere gevechtspauze.

De Amerikaanse regering werkt samen met Egypte om de tijdelijke wapenstilstand in Gaza nog eens te verlengen. De VS stelt alles in het werk om het huidige staakt-het-vuren te ‘ondersteunen en verlengen’, zei woordvoerder John Kirby van het Witte Huis in een persconferentie.

De wapens werden bijna zeven dagen geleden tijdelijk neergelegd. Volgens Kirby is niet te voorspellen hoe het nu verder gaat met het bestand. ,,Dat kan ik u niet zeggen, behalve dat ik u zeg dat we hier letterlijk uur na uur aan werken om te kijken of we deze zevende dag kunnen omzetten in een achtste, een negende, een tiende en zo verder. Het enige wat ik u kan zeggen is hoe we er nu voor staan en we zijn blij dat we een zevende dag voor elkaar hebben gekregen.”

Kirby herhaalde dat de VS vindt dat alle gijzelaars die Hamas vasthoudt, vrijgelaten moeten worden. Hij veroordeelde ook de ‘terreuraanslag’ in Jeruzalem waarbij deze vrijdag ten minste drie doden vielen. Die aanslag is door Hamas opgeëist.

De huidige gevechtspauze heeft al veel opgeleverd, zei Kirby. Hij verwees naar de vele tientallen gijzelaars die zijn vrijgelaten en de ‘honderden vrachtwagens’ met humanitaire steun die Gaza zijn binnengekomen. Ook die stappen zijn ‘belangrijk’, aldus de woordvoerder.

,,We erkennen allemaal dat er meer gedaan moet worden, dat er méér naar binnen moet worden gelaten. Maar we moeten ook niet te lichtzinnig denken over de ongelofelijke krachtsinspanning die ter plekke geleverd is om deze week meer voedsel, water, medicijnen en brandstof bij de mensen in Gaza te krijgen”, aldus Kirby.

Twee gijzelaars die donderdag door Hamas werden vrijgelaten, zijn terug in Israël. Dat meldt het Israëlische leger (IDF).

De vrouwen werden eerder op de dag overgedragen aan het Internationale Rode Kruis. Mia Schem (21), die de Frans-Israëlische nationaliteit heeft, en Amit Soussana (40) werden afzonderlijk vrijgelaten omdat ze op verschillende locaties werden vastgehouden, meldde CNN.

Later vandaag wordt de vrijlating van meer gijzelaars verwacht na een verdere verlenging van de 7-daagse wapenstilstand tussen Israël en Hamas, maar tot nu toe zijn er geen details bekend. Hamas heeft de afgelopen dagen ruim honderd gijzelaars vrijgelaten.

In ruil daarvoor zullen acht Palestijnse vrouwen en 22 kinderen worden vrijgelaten uit Israëlische gevangenissen, aldus de Palestijnse Prisoners Society (PPS), die een lijst met hun namen heeft vrijgegeven.

Demissionair premier Mark Rutte heeft donderdag weer contact gehad met zijn Israëlische collega Benjamin Netanyahu, meldt hij via X. 

,,Ik heb premier Netanyahu laten weten dat Nederland nog altijd erg bezorgd is over de situatie in Gaza. We moeten er alles aan doen om de humanitaire pauzes optimaal te benutten om de onschuldige bevolking van Gaza te helpen. Ik heb praktische suggesties overgebracht voor betere toegang van hulpverleners en hulpgoederen tot Gaza. Nederland roept Israël op tot terughoudendheid in hun militaire inzet. Deze moet proportioneel en in lijn met het humanitair oorlogsrecht zijn”, aldus Rutte.

De vader van de Nederlandse Israëliër Ofir Engel (18) die woensdag werd vrijgelaten uit Hamas-gevangenschap, zegt dat hij gezond en spraakzaam is teruggekeerd en verhalen vertelt. Dat meldt het Israëlische medium Haaretz.

Volgens Yoav, de vader van Ofir, is hij spraakzaam en vertelt hij details vanaf het moment waarop hij door Hamas werd ontvoerd. Volgens Yoav herinnert zijn zoon ‘de gebeurtenissen van moment tot moment‘. Ofir zou samen met andere gegijzelden (waaronder zijn schoonvader) ‘goed hebben doorgehad wat er precies allemaal aan de hand was, inclusief het staakt-het-vuren’. 

De vader zegt dat Ofir hem vertelde dat zij ‘zich meer zorgen maakten over hun ouders dan over henzelf’. ,,Plotseling hadden we honger en waren we moe. Er was geen water en elektriciteit. Het was niet vreselijk. We hielden het vol.”

Lees hier het interview dat zijn opa Jucha Engel vandaag aan ons gaf. 

Het aantal journalisten en andere mediamedewerkers dat tijdens het conflict tussen Israël en Hamas is omgekomen, bedraagt ​​inmiddels ‘minstens 57’, volgens een update die donderdag is gepubliceerd door het Committee to Protect Journalists (CPJ).

Hamas zegt dat het elke dag ‘duizend vrachtwagens’ met humanitaire hulp nodig heeft om Gaza binnen te komen, evenals een miljoen liter brandstof per dag, aldus het Israëlische medium Haaretz. Zij verwijzen daarbij naar het Hamas Publicity Office.

De groep deed haar eis donderdag in een aankondiging en legde uit dat dit de minimale hoeveelheden waren die nodig zijn om essentiële voorzieningen in de Gazastrook weer functioneel te maken, waaronder ziekenhuizen, molens, pompstations, de ontziltingsinstallatie en bakkerijen.

Er werd ook bij gezegd dat er ‘duizenden lichamen’ onder het puin liggen in Gaza na weken van Israëlische luchtaanvallen en raketaanvallen, aldus Haaretz. De lichamen zouden niet kunnen worden geborgen vanwege het gebrek aan de juiste uitrusting en brandstof. 

De aanklager van het Internationaal Strafhof (ICC), Karim Khan, is op bezoek in Israël ‘op verzoek en uitnodiging van de overlevenden en de families van de slachtoffers van de aanslagen van 7 oktober’, aldus het ICC. Khan zal ook Ramallah bezoeken om hoge Palestijnse functionarissen te ontmoeten.

Het ICC benadrukt dat het bezoek ‘niet bedoeld is voor onderzoek‘, maar om medeleven te betuigen met alle slachtoffers en om een dialoog aan te gaan. 

Het Rode Kruis heeft volgens de Israëlische krijgsmacht (IDF) twee Israëlische gijzelaars opgevangen uit de Palestijnse gebieden. De twee zijn onderweg naar Israël, meldt IDF-woordvoerder Daniel Hagari op X. Het gaat om twee vrouwen die beiden zowel de Franse als Israëlische nationaliteit hebben. 

Hagari meldt dat Israël ervan uitgaat dat ‘de komende uren’ meer gijzelaars worden overgedragen aan het Rode Kruis. Israël en Hamas wisselen in overleg met andere landen gevangenen uit als onderdeel van een tijdelijk staakt-het-vuren in Gaza.

De Franse president Macron heeft via X verheugd op het nieuws gereageerd. Ook sprak hij zijn solidariteit uit met hen die nog gevangen zitten bij Hamas.

De Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken heeft bij zijn derde bezoek aan Israël sinds 7 oktober gezegd dat Israël zich moet afvragen hoe burgers in de zuidelijke Gazastrook worden beschermd, voor ze er militaire operaties uitvoeren. Israël moet volgens Blinken alles doen om te voorkomen dat meer burgers het slachtoffer worden.

Hij heeft gesproken met de Israëlische president Isaac Herzog, premier Benjamin Netanyahu en legerchef Herzl Halevi. Op de Westelijke Jordaanoever spreekt Blinken met de Palestijnse president Mahmoud Abbas. Netanyahu zei tegen Blinken dat hij ‘alles blijft doen om alle gijzelaars vrij te krijgen en Hamas volkomen te elimineren‘.

In Israël lijken politici en militairen verdeeld over voortzetting van het bestand dat afgelopen vrijdag inging voor de uitwisseling van gevangenen en voor hulp aan de Palestijnse bevolking. Het bestand wordt op incidenten na nageleefd en biedt de gelegenheid hulp te bieden aan de opgesloten en voor het grootste deel door bombardementen ontheemde Palestijnse bevolking van circa 2,3 miljoen mensen. Volgens VN-hulporganisatie UNWRA is 80 procent van de bevolking ontheemd en hebben de meesten zich verzameld in het zuiden van de strook.

Gevreesd wordt dat de hulp weer stil komt te liggen als de strijd vrijdag wordt hervat. Bemiddelaars inclusief Qatar, de VS en Egypte zijn druk doende de partijen te bewegen tot een nieuwe verlenging van het bestand met zeker twee dagen. 

De verlenging liep afgelopen nacht bijna mis en werd pas op het laatste moment afgekondigd. Volgens Israëlische media en bronnen bij Hamas kwam dat doordat Hamas niet zoals gebruikelijk tien gijzelaars voorstelde om vrij te laten, maar acht gijzelaars en de stoffelijke resten van drie anderen die bij Israëlische bombardementen op de Gazastrook zouden zijn omgekomen.

Volgens de Israëlische krant Haaretz zijn de partijen zich ervan bewust dat de kans op een nieuwe wapenstilstand erg klein is, als de gevechten nu worden hervat. Er zijn nog steeds veel gijzelaars in handen van Hamas, maar de gegijzelde vrouwen en kinderen zouden vrijdag ‘op zijn’, op drie na van wie in Gaza is beweerd dat ze eerder bij een Israëlisch bombardement zijn omgekomen. Sinds afgelopen vrijdag zijn voornamelijk vrouwen en kinderen vrijgelaten door Israël en door Hamas. Er zou nu worden gepraat over de vrijlating van mannelijke gijzelaars zoals militairen en in Israël gevangen zittende Palestijnse mannen.

Israël heeft donderdag zijn ambassadeur uit Spanje teruggehaald om uitspraken van de Spaanse premier Pedro Sánchez. Die sprak eerder op de dag zijn twijfels uit over Israëls optreden tijdens de oorlog in de Gazastrook.

,,De beelden die we zien en het groeiende aantal dode kinderen, ik heb ernstige twijfels of Israël zich aan de internationale humanitaire wet houdt”, zei Sánchez op Spaanse televisie. ,,Wat we in Gaza zien is niet acceptabel.”

De Israëlische buitenlandminister Eli Cohen spreekt op X van ‘schandalige opmerkingen’ van de Spaanse premier, ‘die opnieuw ongefundeerde beweringen herhaalt’. Volgens Cohen houdt Israël zich wel degelijk aan de internationale wet. De Spaanse ambassadeur moet zich nu melden op het Israëlische buitenlandministerie om uitleg te geven en de Israëlische ambassadeur in Spanje moet terugkomen naar Jeruzalem voor ‘consultaties’.

Het is niet de eerste keer sinds 7 oktober dat Sánchez zich de Israëlische woede op zijn hals haalt. Afgelopen vrijdag had hij het over de ‘willekeurige moorden op onschuldige burgers’ in Gaza. Ook toen werd de Spaanse ambassadeur ontboden. Cohen beschuldigde Madrid toen van het steunen van terrorisme. Sánchez zei in het interview donderdag nog dat de relatie tussen Israël en Spanje ‘correct’ was en dat ‘bevriende landen elkaar ook dingen te zeggen hebben’.

Bemiddelaars hopen het tijdelijke bestand tussen Israël en Hamas met nog eens twee dagen te verlengen. Onderhandelaars uit Egypte en Qatar zeggen donderdag dat zo meer gevangenen vrijgelaten kunnen worden en meer humanitaire hulp Gaza binnen kan, melden Egyptische staatsmedia. Het huidige tijdelijke staakt-het-vuren werd vandaag op het laatste moment met een dag verlengd, waardoor het vrijdag zou aflopen.

De huidige wapenstilstand ging vorige week vrijdag na zeven weken van aanvallen in. Sindsdien zijn door Palestijnse strijders zeventig Israëlische gijzelaars vrijgelaten in ruil voor een drievoud aan Palestijnse gevangenen uit Israëlische detentie. Daarnaast zijn nog eens 27 buitenlandse gevangenen vrijgelaten door de Palestijnen als onderdeel van afspraken tussen Hamas en andere regeringen.

Israël weigert een structureel staakt-het-vuren omdat het land zich heeft voorgenomen om Hamas volledig uit te schakelen. De krijgsmacht heeft steeds benadrukt dat hooguit sprake zal zijn van een tijdelijke gevechtspauze op humanitaire gronden en dat daarna de strijd voortgezet wordt. Internationaal klinkt de roep om een verlenging van het bestand steeds luider. Ook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken, die momenteel een bezoek brengt aan Israël en de Westelijke Jordaanoever, dringt daarop aan. De VS is een belangrijke bondgenoot van Israël.

De familie van de gisteren vrijgelaten Ofir Engel heeft nieuwe foto’s gepubliceerd. Daarop is de Nederlandse-Israëliër te zien met zijn opa Jucha, en op een ander beeld zit hij op zijn ziekenhuisbed. 

Ofir wordt in het ziekenhuis fysiek en mentaal onderzocht. Als hij gezond genoeg is, keert hij terug naar zijn kibboets en familie.

Lees hier meer: Opa: ‘Het gaat goed met Ofir, hij heeft geen klappen gehad, hij wist alleen totaal niet waar hij was’

Hamas heeft de verantwoordelijkheid opgeëist voor een dodelijke schietpartij bij een bushalte in Jeruzalem. De groepering roept in een verklaring op tot ‘escalatie’ en spreekt van een natuurlijke reactie op ‘misdaden van de bezetters in de Gazastrook en tegen kinderen in Jenin’.

Bij de schietpartij van donderdagochtend vielen drie doden en zes gewonden. De twee schutters zijn ter plaatse doodgeschoten. Volgens de Israëlische president Isaac Herzog is de aanval een voorbeeld van de ‘eindeloze oorlog die we voeren tegen terroristische organisaties, met name Hamas’.

Het geweld volgde kort na de verlenging van de wapenstilstand tussen Israël en Hamas, die over de Gazastrook heerst, en een dag na de dood van twee Palestijnse kinderen in Jenin. De kinderen werden in die stad op de Westelijke Jordaanoever doodgeschoten door het Israëlische leger. Daar kwamen in de afgelopen weken ook al kinderen om het leven door Israëlisch geweld.

De op 7 oktober uitgebroken oorlog gaat gepaard met onrust en incidenten in andere Palestijnse gebieden. Twee Israëlische soldaten liepen donderdag lichte verwondingen op toen ze door een auto werden geramd bij een controlepunt op de Westelijke Jordaanoever. Het leger zegt dat de dader is ‘neergeschoten en geneutraliseerd’ en dat in de omgeving wordt gezocht naar meer verdachten.