Tilburg was even een Walhalla voor anderhalf duizend klarinettisten. ‘Ik voel me hier zó gesterkt’

Klarinetten. Overal klarinetten. Links klarinetten, rechts klarinetten. Zelfs boven en onder je klarinetten hoor je dat in de toonladders en repetitiefragmenten die van de bovenverdiepingen en uit de kelder komen. Het Tilburgs Conservatorium was afgelopen week even het epicentrum van de klarinet; huis van het twaalfde European Clarinet Congress, dat voor het eerst in Nederland wordt gehouden.

Klassieke muziek zit natuurlijk vol met klarinetten, maar je hoort ze ook veel in jazz en folk. En wat is klezmer zonder klarinet? Het houtblazersinstrument kan het ene moment donker en melancholisch klinken, en het andere moment vrolijk en fluitend.

Overal op het Fontys Conservatorium lopen zaterdag mensen met klarinetten, veilig opgeborgen in een speciale tas, of trots naar buiten paraderen. Onder hen zijn 110 studenten van tien verschillende Europese conservatoria. Maar ook honderden professionals en amateurs, van heel oud tot heel jong. Ze zijn er voor de gratis optredens, van oud-studenten tot internationale professionals. Ze zijn er om te concurreren in amateur- en gevorderdencompetities. Ze zijn er voor masterclasses – als kers op de taart is er op zaterdag een openbare masterclass van klarinetgrootheid Martin Fröst. Maar bovenal zijn ze er om elkaar te ontmoeten, te kruisbestuiven en zich onderdeel te voelen van een grote klarinetfamilie in een speeltuin. Dat gezin telde volgens de organisatie vorige week zo’n anderhalfduizend leden.

Als uw eigen klarinet niet genoeg is, kunt u een van de twee beurshallen bezoeken, waar klarinetmakers van over de hele wereld een markt houden en reparateurs live klarinetten repareren. Tafels staan ​​vol met klarinetten in allerlei houtkleuren. Van kleine Es-klarinetten tot grote octo-contrabasklarinetten, elk duizenden euro’s waard. En er zijn niet alleen klarinetten te zien, er staan ​​ook tafels vol mondstukken, rieten en de zogenaamde ‘barrels’, het tonvormige stuk pijp tussen het mondstuk en het deel van de klarinet met gaten en ventielen.

Bezoekers kunnen alles uitproberen wat er tentoongesteld staat. En omdat iedere partij van de klarinet de klank bepaalt, en er evenveel smaken zijn als spelers, is het niet verwonderlijk dat de zalen vol staan ​​met klanken: er is een voortdurende kakofonie van toonladders, heldere hoge tonen, warme lage tonen, en… opvallend vaak delen van Mozarts beroemde klarinetconcert.

De hemel

Voor amateurs is de speeltuin een kans om het soort klarinet te blazen dat hun professionele voorbeelden spelen. Ook Jiaqiang (24), klarinetstudent aan het Utrechts Conservatorium, blaast aan een van die tafels een Mozart. “Normaal gesproken moet je stad en land doorreizen om je als student te oriënteren op alle bouwers, vandaag mag ik vijf merken na elkaar uitproberen die mij interesseren.” Het is deze week ‘de hemel’ voor Aojie Wu (24), klarinetstudente in Tilburg, die een paar tafeltjes verderop hetzelfde doet. Al weet hij niet of hij hier op zoek is naar een ‘betere’ klarinet. “Deze week ontdekte ik wat mijn smaak eigenlijk is, en welke klarinet daarbij past.”

Julia Heinen (63) laat zien dat dit niet alleen geldt voor beginners en studenten, zittend aan een tafel waarop maar liefst 100 verschillende mondstukken uitgestald staan. Ze heeft er zes op een rij gezet. Ze neemt er altijd één, zet hem op haar klarinet, bindt geduldig haar riet eraan en blaast. Soms vloeien alle tonen van hoog naar laag, soms slechts één luide hoge toon. Dan trekt ze het mondstuk van haar klarinet, zet het voorzichtig terug in de rij en pakt het volgende of vorige. Ze concentreert zich twintig minuten op het vergelijken. Waar is ze dan naar op zoek? “Oh, weet je, het moet gewoon goed voelen. Je moet een mondstuk vinden waarbij je niet hoeft te werken, maar wel bereid bent het voor je te doen.” En omdat de kans op succes tussen al die bouwers hier zo groot is, kwam ze helemaal vanuit de VS naar Tilburg.

De conferentie is ook een gelegenheid voor bouwers om de nieuwste innovaties op klarinetland te presenteren. Op de vraag of de klarinet na vier eeuwen nog steeds niet af is, lacht de Roemeens-Duitse klarinettist Nadia Sofokleous (45) hartelijk. “Er is altijd ruimte voor verbetering. Van intonatie tot bouwkwaliteit.” Trots haalt ze haar klarinet, een bijzonder mooi gegraveerd exemplaar, uit elkaar en laat de binnenkant zien. “Deze is niet gemaakt van puur hout, de binnenkant is van plastic. Dit voorkomt dat het barst, wat bij puur houten klarinetten kan gebeuren door vocht.”

“En jij bent een vrouw!”

Ze praat ook veel over een nieuw plastic riet dat ze uitprobeert, en een nieuw type ligatuur, de klem die het riet tegen het mondstuk gedrukt houdt. Maar dan wordt ze onderbroken door een vrouw die langs loopt. Het blijkt dat Sofokleous gisteren een concert heeft gegeven, waar de vrouw nog steeds vol van is. Bovendien kon ze niet slapen. Ze zegt dat haar naam Nelly Rodríguez (32) is, ze woont in Groot-Brittannië maar komt oorspronkelijk uit Costa Rica. Het bereiken van een hoog niveau klarinetspel was daar door armoede en slechte instrumenten nooit vanzelfsprekend, dus het feit dat ze hier nu tussen de sterren rondloopt maakt haar trots.

“En jij bent een vrouw!” schreeuwt ze dan plotseling van emotie naar Sofokleous. “Er zitten zoveel geweldige mannen op de klarinet, en opeens stond jij daar en speelde je zo mooi.” Sofokleous zwijgt, maar geeft haar als reactie een knuffel. “Het is niet dankzij de mannen dat de klarinetwereld een mannenwereld is”, zegt Rodríguez als Sofokleous even later is vertrokken. “Het komt omdat vrouwen blijven geloven dat ze overal minder goed in zijn. Ik heb het niet zo slecht gedaan, ik speel in ensembles en geef les. Maar deze week zie ik vrouwen als Nadia ineens veel verder gaan, echt een ster zijn. Ik voel me zo gesterkt. Ik ga binnenkort naar huis, en ik ga repeteren. Nog veel repetities.”

Volgend jaar zul je iets verder moeten reizen om het klarinetcongres te bezoeken. Dan is het in Salerno, Italië.

Video: Nadia Sofokleous

Lees lijst




E-mail de redacteur