Kerst 2023 bij de streamers: suikerwerk, horror en Zwarte Santa’s

Kerstfilms kijken is als limbodansen, je legt de lat steeds lager. Er is meer dan genoeg te zien dit jaar, de gebruikelijke tsunami aan kerstfilms in de VS heeft nu ook Nederland bereikt. Dikke pech voor kersthaters, die bijvoorbeeld de zoete familie-idylle op het scherm moeilijk kunnen rijmen met de gure straten waarin ze zelf zwerven. Sky Radio konden ze nog strategisch ontwijken, maar nu is nu ook het beeldscherm overgenomen. RTL8 heeft zichzelf ‘The Christmas Station’ gedoopt. Niet te verwarren met Net5, die zichzelf ‘The Christmas Channel’ noemt. Bij de streamers is er ook geen ontkomen aan. De top-10 van Netflix stroomt er vol mee. En als je bij Videoland ‘Christmas’ intikt, komen er vijftig titels tevoorschijn.

Het merendeel hiervan bestaat uit oudere films die zijn ingekocht van Amerikaanse zenders als Hallmark, ABC en Great American Family. Tussen de populaire kerstklassiekers als The Holiday en Love Actually halen zij het niveau flink naar beneden. Het zijn doorgaans romkoms en roms over een vrouw uit de grote stad die halsoverkop naar haar geboortedorp moet reizen om een evenement te redden, of een bedrijf, of er is iets met de familie. Daar komt ze haar jeugdliefde tegen en worden ze verliefd, net op tijd voor Kerst.

Wordt er dan alleen oude meuk ingekocht? Gelukkig niet. Ook dit jaar hebben wij voor u ruim dertig uur lang kersvers kerstdrama geconsumeerd. Is het nieuwe aanbod beter dan de oudere, ingekochte lopende-band-films? Soms wel. Feit wel is dat er weer weinig Nederlands tussen zit. Jammer, we hadden graag een Gourmetten De Movie gezien.

Naast de vrouw die verliefd wordt in haar geboortedorp tekenen zich een paar nieuwe trends af. De kersthorror en actiefilm met kerstwoordgrap lijken een vaste waarde te worden. Vorig jaar keken we Violent Night. Nu kunnen we genieten van It’s a Wonderful Knife, Dealing With Christmas en Silent Night. De kerstnacht is natuurlijk helemaal niet stil met die oorverdovende kogelregens.

Kersthorror

In It’s a Wonderful Knife wordt het stadje Angel Falls opgeschrikt door een serie moorden van een gemaskerde kerstengel. Goed gekleed maar niet zo subtiel: hij springt gewoon tevoorschijn en begint op je in te steken met een mes. Heldin Winnie elektrocuteert de moordenaar. Boem, probleem opgelost. Dan zitten we net een kwartier in de film. Eén jaar later: Winnie staat depressief op de brug en wenst dat ze nooit geboren zou zijn. Haar wens gaat in vervulling, waarna ze het stadje ziet zoals het zou zijn zonder haar. In die versie van het universum waart de seriemoordenaar nog steeds rond, heeft de malafide projectontwikkelaar de stad overgenomen, zijn de burgers apathisch, ongelukkig en aan de verdovende middelen. Hoe komt Winnie uit dit parallelle universum, waar haar eigen familie haar niet herkent?

Regisseur Tyler MacIntyre maakt een duidelijk onderscheid tussen de twee universums door de ene in warme kerstkleuren te zetten en de andere in koude zakelijke kleuren. De film is hoogst origineel, het leeuwendeel is kil en akelig – gedurfd voor een kerstfilm, gebruikelijk voor horror – maar sympathie voor heldin Winnie sleept je erdoorheen. Terloops introduceert de film homoseksuele relaties, wat opmerkelijk is in zowel kerstfilms als horror, twee genres die verder overweldigend wit, cis en hetero zijn.

Kersthorror drijft op de botsing tussen de twee genre-kenmerken: koude angst met bloederig geweld versus warme gevoelens van liefde en vriendschap. Regisseur MacIntyre gebruikt die tegenstelling maar probeert die ook op te heffen, waardoor de film, losjes gebaseerd op de kerstklassieker It’s a Wonderful Life (1946), je toch met een warm kerstgevoel achterlaat. Rammelende instant camp is dit, niet bepaald een hoogtepunt van horror, maar toch een waardevolle aanvulling op dit kleine, gekoesterde subgenre.

Zwarte Kerstman

Zwarte kerstmannen zijn uitzonderlijk, maar dit jaar krijgen we er maar liefs drie. De streamers begrijpen dat hun internationale publiek niet alleen wit is. In de familiekomedie Dashing Through the Snow treft sociaal werker Eddie in zijn huiskamer een inbreker aan die beweert de Kerstman te zijn. Eddie, gescheiden, kersthater, denkt dat de inbreker een verwarde man is die hulp nodig heeft. Met zijn schattige dochter en de inbreker trekt hij op kerstavond door Atlanta (Georgia), achtervolgd door boeven. Op het dieptepunt laat Eddie de Kerstman zelfs arresteren, maar gelukkig ziet de kersthater op tijd het licht: „You’re the man, Santa!”. In de finale vechten Santa’s rendieren tegen de schurken. Rapper Ludacris speelt kersthater Eddie. Komiek Lil Rel Howery is de grote gangmaker als de merkwaardige, goedgemutste Kerstman. Goeie mix van humor, actie en sentiment.

De Zwarte Kerstman in de familiefilm Candy Cane Lane is veel deftiger dan de andere twee. Meer een machtige, wijze man met een bolhoed. Eddie Murphy speelt een huisvader in de suburbs die trots is op zijn zelfgemaakte kerstversiering in de tuin. Toch verliest hij ieder jaar de straatwedstrijd voor de mooiste kerstversiering. Om toch een keer te winnen koopt hij prachtige spullen in een mysterieuze kerstwinkel waarbij hij per ongeluk zijn ziel verkoopt aan een gevallen elf. Hierna volgt een bont pandemonium waarbij Eddie met zijn gezin moet vechten tegen agressieve vogels uit het kerstlied ‘The Twelve Days of Christmas’. De vormgeving is overweldigend en druk, en ongetwijfeld duur, maar de film grijpt je geen moment. Eddie Murphy’s rol is niet interessant, de kijker heeft niet de neiging om zich zijn lot aan te trekken. Wel funky muziek van jazzbassist Marcus Miller.

Will Koopman, bekend van Oogappels en Gooische vrouwen, strooit haar feelgood-magie over Eerste Hulp bij Kerst, een Nederlandse ensemblefilm over kerstavond op de afdeling spoedeisende hulp. Artsen, verpleegkundigen en patiënten komen naar het ziekenhuis omdat ze eenzaam zijn, de gezelligheid thuis willen ontlopen, of omdat ze drugs willen stelen. Uiteindelijk komt iedereen tezamen om de problemen onder ogen te zien en zich te verzoenen met elkaar en het leven. Uiteraard ontstaan zo ook een paar liefdesparen. Maar wie is toch die mysterieuze patiënt die uit de hemel is komen vallen?

Sympathieke, kabbelende film met een paar mooie rollen. Soumaya Ahouaoui is de overijverige verpleegster die iedereen wil helpen, Eva Laurenssen is de bitchy arts met bindingsangst, Teun Luijkx haar collega die zijn hond voor zijn ex wil verstoppen. Glansrol voor gospelkoor G-Roots. En deze Zwarte Kerstman is de meest subtiele van allemaal.

Ruilen van lichaam

In kerstfilms staan hardwerkende burgers vaak op de naughty list omdat ze niet genoeg oog hebben voor hun medemens. Om hun dit gebrek aan inlevingsvermogen in te peperen, worden ze bijvoorbeeld in iemand anders schoenen geplaatst. Persoonsverwisseling en gedwongen ruilen van lichaam dus. In de comedy Family Switch worden de ouders wakker in de lichamen van hun kinderen en vice versa. Dat komt slecht uit want ze moeten toevallig allemaal die dag levensbepalende tests doen, om bijvoorbeeld op Yale of in het nationaal voetbalelftal te komen. Eerst veel gênante scènes, dan leren ze wat van elkaar en worden ze weer één liefhebbende familie. Want dat was het doel van Angelica, de geheimzinnige kerstengel die achter de wissel zit. Klef, flauw, voorspelbaar.

De Franse actie-komedie Un Stupéfiant Noël valt gelijk met de deur in huis: kerstpak, geweer, oortje. Wordt dit een soort Die Hard? Dan wordt er een dochtertje geïntroduceerd. Wordt zij ontvoerd, gedood? Wordt dit een wraakfilm, een kerstvariant op Taken? Helaas, we gaan weer switchen. Na een wens van de dochter wisselt de actie-papa met de arme papa uit haar favoriete kerstfilm. Ze moeten elkaars missie volbrengen: een drugslijn oprollen en uit de geldproblemen komen. En ze moeten een wijze les leren over familiewaarden, alleen dan kan Kerstmis gered worden. Wordt alles opgelost? Nee. De moeder zegt: „We praten er later over. Nu is het tijd voor verzoening, vind je niet? Het is tenslotte Kerstmis.” U hoort het. Ruzie? Haat? Zet ze even in de ijskast tot 27 december. Dat is wel zo gezellig.

Leeslijst




Mail de redactie