Waarom Marco Cappato Italianen die willen sterven naar Zwitserland begeleidt

Hulp om te sterven is in Italië verboden, maar activist Marco Cappato zoekt de publiciteit door landgenoten in het buitenland te vergezellen voor euthanasie. “De leiders van de politieke partijen zijn doodsbang voor deze kwestie.”

Begin november reisde actrice en filmproducent Sibilla Barbieri van Rome naar Zwitserland om daar in een kliniek te sterven. In eigen land was het voor de terminale kankerpatiënt onmogelijk om het moment van haar overlijden te kiezen. Italië heeft geen wet die hulp bij zelfdoding en euthanasie regelt.

Marco Cappato (52) wil daar verandering in brengen. De Milanees is het Italiaanse boegbeeld van de strijd om hulp bij zelfdoding en euthanasie te legaliseren. Cappato is de penningmeester van de vereniging Luca Coscioni, die zich inzet voor legalisatie. In die functie hielp hij bij het organiseren van Barbieri’s Zwitserse reis. Vervolgens heeft hij zich op 7 november aangegeven bij de politie. Dit betekent dat hij een gevangenisstraf van vijf tot twaalf jaar riskeert.

Sinds 2017 bent u vaker met patiënten naar Zwitserland gereisd, waarna u consequent aangifte heeft gedaan bij de politie. Waarom doe je dat?

“Mijn strategie is die van burgerlijke ongehoorzaamheid. Ik overtreed expliciet de wet en hoop de aandacht voor deze kwestie te vergroten en ervoor te zorgen dat hulp bij zelfdoding wettelijk wordt geregeld in Italië. Naar mijn mening is hulp bij zelfdoding in overeenstemming met het beginsel van persoonlijke vrijheid.”

Zijn die reizen naar Zwitserland lastig voor jou?

“De mensen die ik begeleid zijn sereen en vastberaden. Ze zijn niet wanhopig of verdrietig. De sfeer is niet donker en verdrietig. Het zijn uiteraard geen partijen, maar de mensen die die keuze maken ervaren de reis als bevrijdend. Tussen ons ontstaat een band van vriendschap, respect en intimiteit. Vaak maakt de persoon die een einde aan zijn leven maakt grappen. Er is sprake van humor en zelfironie, juist omdat ze bevrijd zijn van angst.

“Voor mij is de hulp die ik bied in psychologische zin niet heel anders dan wanneer iemand mij vraagt ​​een dokter te zoeken die een bepaalde ziekte kan genezen. Dit zijn mensen die tot voor kort absoluut wilden leven. Sibilla Barbieri doet al jaren alles wat ze kan om kanker te genezen. Maar als er een tijd komt dat de ziekte niet langer door de mensheid kan worden gedragen, dan vraag ik: ‘Wat kan ik voor je doen? Wat wil je op dit moment in je leven?’ Het is voor mij een manier om anderen te dienen.

“Die reizen naar Zwitserland raken mij, maar laten mij ook groeien als persoon. We weten allemaal dat sterven bij het leven hoort. Maar voor veel mensen is dat iets heel abstracts. Door tijd door te brengen met mensen die in de laatste fase van hun leven zitten, ervaar ik die kennis echt en dat is voor mij persoonlijke groei.

“Natuurlijk doe ik het ook om politieke redenen, net als de patiënten. Als ze besluiten openlijk te handelen, als ze anderen lijden willen besparen, is het hun keuze om zich met politiek bezig te houden, net als ik. Onze vereniging is geen zorginstelling, we hebben politieke doelen: we willen dat een wet de zaak regelt.”

Waarom is die er niet, denk je?

“Omdat de leiders van de politieke partijen doodsbang zijn voor deze kwestie, veel banger dan de gemiddelde Italiaan. Uit peilingen blijkt dat zeventig tot tachtig procent van de Italianen wil dat deze zaken wettelijk geregeld worden. Maar binnen elke politieke partij is er een minderheid die gevoelig is voor wat het Vaticaan en andere katholieke organisaties zeggen. De leiders van zowel de conservatieve als de progressieve partijen willen deze minderheden sparen. Toen we twee jaar geleden probeerden een referendum te organiseren over de legalisering van euthanasie en daarvoor handtekeningen verzamelden, zeiden zowel de leider van de centrumlinkse Democratische Partij als de leider van de Vijfsterrenbeweging helemaal niets vóór het referendum. .

“In andere landen zien we dat progressieve partijen die aan de macht komen dit thema oppakken: in Spanje heeft Sanchez bijvoorbeeld euthanasie gelegaliseerd. Maar in Italië is er onder linkse regeringen vrijwel niets gebeurd. Het enige was de introductie van het zogenoemde ‘biologische testament’ onder de centrumlinkse premier Matteo Renzi in 2016. In dat testament kun je een vertrouwensman benoemen die je testament uitvoert, mocht je dat niet meer kunnen. doe dit zelf in de toekomst. begrijpen of willen. Het is een soort compromis tussen onze druk voor een euthanasiewet enerzijds en de remmen van de politici die het dichtst bij het Vaticaan staan ​​anderzijds.

“Volgens mij is de duidelijke wens van de Italianen ook de reden dat ik nooit ben veroordeeld. Ik denk dat het moeilijk is voor rechters om iemand in de gevangenis te zetten die iets heeft gedaan dat in de collectieve geest als noodzakelijk wordt beschouwd.”

Maar als zo’n grote meerderheid van de Italianen wetgeving wil, is het dan niet vreemd dat de partijen daar niet aan werken?

“Helaas is de democratie niet perfect. In dit soort gevallen hebben minderheden binnen de partijen een vetorecht. Ze stoppen iedere discussie. En verkiezingen gaan over andere onderwerpen. Een kiezer stemt niet op een partij vanwege haar standpunt over euthanasie, vooral als er geen echt, publiek debat over de kwestie bestaat.”

Hulp bij zelfdoding is sinds 2019 niet langer strafbaar, dankzij een uitspraak van het Grondwettelijk Hof. Waarom dan naar Zwitserland?

“Toen er twee rechtszaken tegen mij waren, kwam het Grondwettelijk Hof tussenbeide. Het Hof oordeelde dat het niet strafbaar is om een ​​patiënt bij zelfdoding te helpen als aan vier voorwaarden is voldaan: hij of zij moet de beslissing met een helder verstand en uit vrije wil nemen, er moet sprake zijn van ondraaglijk lichamelijk of geestelijk lijden, de ziekte moet ongeneeslijk zijn en de patiënt moet kunstmatig in leven worden gehouden. Dit laatste betekent dat iemand aan een beademingsapparaat of een ander medisch hulpmiddel moet liggen.

“Het vonnis was een grote stap voorwaarts. Maar het is geen gedetailleerde wet. Er staat niet in wie de hulp moet verlenen, binnen welke termijn dat moet gebeuren of wat de procedure precies is. Dat is nu het probleem: door dat vonnis uit 2019 is er sprake van een verworven recht, maar de afgelopen vier jaar zijn er maar drie mensen erin geslaagd die hulp daadwerkelijk te krijgen omdat het niet goed geregeld is.

“De eerste was Federico Carboni (die verlamd raakte na een verkeersongeval, red.), in 2022. En deze maand hebben we in Italië een 55-jarige vrouw uit Triëst, die leed aan multiple sclerose, bijgestaan. Afgelopen zomer kreeg een terminale kankerpatiënt toestemming voor hulp bij zelfdoding. De gezondheidsdienst van de regio waar ze woonde, Veneto, beschouwde haar chemotherapie als ‘kunstmatige levensondersteuning’.

“Maar bijvoorbeeld Sibilla Barbieri, die ook kanker had en chemotherapie kreeg, kreeg geen groen licht van de gezondheidszorg in haar regio Lazio, omdat ze vonden dat ze niet kunstmatig in leven werd gehouden en daarom werd de vierde voorwaarde gesteld. niet ontmoet.

“Het probleem is de vierde voorwaarde: die van het kunstmatig in leven houden. Of dat zo is, is vaak discutabel. De afgelopen twee jaar hebben wij als vereniging Luca Coscioni zes mensen naar Zwitserland gehaald. In alle gevallen voldeden zij ongetwijfeld aan de eerste drie voorwaarden. Maar ze waren niet gebonden aan een machine. We hebben dus mensen geholpen waarvan we denken dat ze worden gediscrimineerd omdat ze geen hulp bij zelfdoding mogen krijgen.”

Verwacht u iets van de huidige, zeer rechtse regering van Giorgia Meloni, die tot 2027 aan de macht zou kunnen blijven?

‘Nee. Integendeel. Als hij zich ermee zou bemoeien, zou dat alleen maar in de vorm van oppositie zijn.’

U voert sinds 2006 actief campagne voor de legalisering van hulp bij zelfdoding en euthanasie. Bent u niet ontmoedigd door het gebrek aan verandering?

“Nee. Wij hebben als vereniging al veel bereikt. Er zijn in Italië nu twee gevallen van hulp bij zelfdoding geweest zonder strafrechtelijke gevolgen. Dat is vooruitgang. Zeker, het is langzaam. Maar ik voel me gesteund door de Italianen. Ze reageren heel positief. Toen wij het referendum wilden organiseren, hebben ruim 1,2 miljoen mensen het ondertekend. Dat is een enorm aantal! Ik zou alleen maar ontmoedigd raken als ik zou merken dat de Italianen volkomen onverschillig waren, maar ik zie aan alle kanten dat dit niet het geval is.”

Wat drijft jou?

“Ik vecht voor de dingen waarin ik geloof. Dat zie ik op zichzelf als een voorrecht. En ik draag bij aan het bouwen van onze toekomst, in de hoop dat die er één zal zijn met meer ruimte voor persoonlijke vrijheid.”

Lees ook:

De meerderheid wil hulp bij het sterven, zelfs als het leven voltooid is

Een meerderheid van de mensen die meededen aan de Trouw-einde-levensenquête zou graag willen dat hulp bij sterven mogelijk wordt na een ‘voltooid leven’. Het is al een jaar stil over de initiatiefwet van D66 hiervoor.