LIVE | Deadline evacuatie Gaza voorbij, leger Israël staat klaar bij Gaza ‘voor wat komen gaat’ | Israël en Hamas in oorlog

Een ziekenhuis van Artsen zonder Grenzen in Gaza moet halsoverkop de deuren sluiten. Israël heeft de internationale hulporganisatie tot zaterdagochtend 06.00 uur lokale tijd (05.00 uur in Nederland) gegeven om te evacueren, terwijl er nog altijd patiënten worden behandeld. ,,Dit is schandalig. Het geweld en de aanvallen op de gezondheidszorg zijn ongekend. We moeten onze medewerkers en patiënten beschermen.”

Het Israëlische leger heeft op het sociale platform X beelden gedeeld van baby’s die door Hamas ontvoerd zijn. 

Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid, heeft de wereldgemeenschap beschuldigd fouten te hebben gemaakt bij de aanpak van een mogelijke tweestatenoplossing voor Israëli’s en Palestijnen. Hij benadrukte dat twee aparte staten weliswaar een wenselijk doel voor de toekomst is, maar dat dit het lopende conflict niet zal oplossen.

,,Op dit moment zijn we getuige van een afschuwelijke humanitaire situatie in Gaza”, zei Borrell in Peking, waar hij over internationale veiligheidskwesties spreekt met de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi.

Borrell steunde opnieuw het standpunt van de Verenigde Naties om publiekelijk afstand te nemen van de oproep van het Israëlische leger om de noordelijke Gazastrook massaal te evacueren naar het zuiden. Zoveel mensen kunnen op zo’n korte tijd niet vertrekken, dat is onmogelijk, benadrukte de EU-buitenlandchef. Hij onderstreepte wel dat Israël het recht heeft zichzelf te verdedigen “in overeenstemming met het internationaal recht”.

Op de vraag of hij China had gevraagd om zijn invloed in het Midden-Oosten aan te wenden, zei Borrell dat “er zeker gesproken is over wat ieder kan doen om met de situatie om te gaan”.

Een woordvoerder van het Israëlische leger heeft zaterdagochtend in een boodschap op X gezegd dat troepen langs de grens bij Gaza ‘klaarstaan voor wat komen gaat’. Maar van een gevreesd grondoffensief werd in de videoboodschap die om 05.30 uur (Nederlandse tijd) te zien was nog geen melding gemaakt. Wel benadrukte de woordvoerder opnieuw dat Palestijnse burgers het noorden van de Gazastrook voor hun eigen veiligheid moeten verlaten.

Vrijdagochtend kregen Palestijnen te horen dat zij binnen 24 uur naar het zuiden moeten vluchten. Die oproep leidde tot felle kritiek van onder meer de Verenigde Naties (VN). VN-topman António Guterres stelde in een opinieartikel in The New York Times dat ‘zo’n massale evacuatie op zo’n korte termijn afschuwelijke humanitaire gevolgen kan hebben’. Hij riep het Israëlische leger op om het evacuatiebevel te heroverwegen.

Rusland heeft vrijdag de VN-Veiligheidsraad opgeroepen om op te treden in de Gazastrook en een ontwerpresolutie ingediend waarin wordt opgeroepen tot een humanitair staakt-het-vuren.

,,Wij zijn ervan overtuigd dat de Veiligheidsraad moet optreden om een einde te maken aan dit bloedbad en de vredesonderhandelingen weer op gang moet brengen met als doel de oprichting van een Palestijnse staat, zoals al lang gepland”, zei de Russische ambassadeur bij de VN Vassili Nebenzia aan het einde van een besloten vergadering van de Raad over de humanitaire situatie in Gaza.

Daarom heeft Rusland een ontwerpresolutie ingediend ,,die oproept tot een volledig gerespecteerd humanitair staakt-het-vuren en ongehinderde humanitaire hulp“.

De tekst ,,veroordeelt krachtig alle geweld en vijandelijkheden tegen burgers en alle daden van terrorisme”. Maar Hamas wordt niet bij naam genoemd, ondanks het feit dat de Verenigde Staten de Veiligheidsraad enkele dagen geleden hadden opgeroepen om de ,,verfoeilijke terroristische daden” van de Palestijnse islamitische beweging, die zaterdag een aanval van ongekende omvang in Israël lanceerde, duidelijk te veroordelen.

Israëlische militairen hebben tijdens invallen in de Gazastrook lichamen opgehaald van Israëliërs die vermist waren. Dat schrijft de Israëlische krant Haaretz. De lichamen werden via satellietbeelden gezien en lagen dicht bij de grens. Er zijn ook spullen van Israëliërs teruggevonden, meldt het leger.

Infanterie- en tankeenheden deden de afgelopen 24 uur ,,lokale invallen“. De militairen waren behalve naar de lichamen ook op zoek naar ontvoerde Israëliërs en ze wilden de gebieden ontdoen van Hamasstrijders. De eenheden zouden infrastructuur van Hamas hebben vernietigd.

Volgens de Israëlische krijgsmacht houdt Hamas zeker 120 gijzelaars vast in de Gazastrook. Die zijn nog niet teruggevonden.

De secretaris-generaal van de Verenigde Naties (VN), António Guterres, vraagt de Israëlische autoriteiten in een opiniestuk in The New York Times om het evacuatiebevel van Gaza te heroverwegen. ,,Een rampzalige escalatie staat voor de deur en we bevinden ons op een cruciaal kruispunt”, schrijft Guterres.

Vrijdag riep het Israëlische leger zo’n 1,1 miljoen inwoners van het noorden van de dichtbevolkte Gazastrook op om binnen 24 uur naar het zuiden te vluchten. In het opiniestuk in de Amerikaanse krant schrijft Guterres dat ,,zo’n massale evacuatie op zo’n korte termijn afschuwelijke humanitaire gevolgen kan hebben”.

De VN-chef benadrukt dat Palestijnen in Gaza al zijn afgesloten van elektriciteit, water, brandstof en voedsel. Hij vreest bovendien voor 200.000 mensen die schuilen in VN-gebouwen in het noorden van de Gazastrook en VN-personeel dat er verblijft. ,,Het is absoluut noodzakelijk dat alle partijen – en degenen die invloed op hen hebben – alles doen wat in hun macht ligt om te voorkomen dat dit conflict overslaat naar de Westelijke Jordaanoever of elders in de regio”, aldus Guterres.

In de brief verplaatst de VN-chef zich in zowel Israëlische Joden als Palestijnse burgers in Gaza. Hij vraagt dringend om ,,een weg uit deze rampzalige impasse voordat nog meer levens verloren gaan.”

De Palestijnse vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties had Guterres vrijdag nog gevraagd harder op te treden om de Israëlische ,,misdaad tegen de menselijkheid” te stoppen. ,,Hij moet meer doen”, was zijn oproep.

Vrijdag zijn tienduizenden Palestijnen gevlucht van het noorden van de Gazastrook naar het zuiden van de enclave, meldt het Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden van de Verenigde Naties (OCHA). Het Israëlische leger riep vrijdagochtend de circa 1,1 miljoen inwoners van het gebied ten noorden van Wadi Gaza op om binnen 24 uur te vertrekken.

Preciezere cijfers over het aantal gevluchte Palestijnen heeft het OCHA niet. De VN-organisatie die Palestijnse vluchtelingen helpt (UNRWA) meldde vrijdag al dat sinds de oorlog tussen Hamas en Israël vorig weekend begon meer dan 423.000 mensen in de Gazastrook ontheemd zijn geraakt.

De Palestijnse beweging Hamas bestempelde de oproep van het Israëlische leger om het noorden van de Gazastrook te verlaten vrijdag als propaganda. Ooggetuigen meldden later op de dag dat Hamasstrijders burgers tegenhielden die naar het zuiden trokken.

Hamas zei zelf vrijdag dat een Israëlische luchtaanval burgers heeft getroffen die naar het zuiden probeerden te vluchten. Daarbij zouden volgens de Palestijnse beweging 70 mensen zijn gedood. Die bewering kon niet onafhankelijk worden geverifieerd.

Israël heeft in de nacht van vrijdag op zaterdag een Hezbollah-doelwit beschoten in het zuiden van Libanon, als reactie op ,,het binnendringen van Israël door ongeïdentificeerde vliegende objecten“, aldus het Israëlische leger. De objecten werden door de Israëlische luchtafweer onderschept.

Eerder liet het Israëlische leger dat ,,twee ongeïdentificeerde doelwitten” boven de noordelijk gelegen stad Haifa waren onderschept. Het leger meldde ook dat er explosies boven de stad hebben plaatsgevonden.

Meta neemt extra maatregelen tegen de verspreiding van illegale en misleidende inhoud na de aanvallen van Hamas op Israël. Dat maakte het moederbedrijf van Facebook en Instagram vrijdag bekend.

Alleen al in de eerste drie dagen na de uitbarsting van het conflict werden 795.000 berichten in het Arabisch en Hebreeuws verwijderd of als storend gemarkeerd. In die periode werden dagelijks zeven keer meer berichten in deze talen verwijderd dan het gemiddelde van de voorgaande twee maanden.

Verder wil Meta berichten verwijderen waarin vermoedelijke gijzelaars duidelijk herkenbaar zijn. De zoekfunctie is gedeactiveerd voor een aantal hashtags op Instagram, waaronder berichten staan met talrijke schendingen van de inhoudsregels. Meta is ook extra voorzichtig met live video, vooral gezien de dreigementen van Hamas om gijzelaars te tonen.

Meta wees er ook op dat het in 2021 een netwerk van profielen gelinkt aan Hamas had opgespoord en verwijderd. Deze nepaccounts hadden geprobeerd terug te keren op het platform.

De Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa stopt de komende dagen met vluchten naar Beiroet. Een woordvoerder van Lufthansa laat aan The New York Times en Al Jazeera weten dat ,,de huidige situatie in het Midden-Oosten” hiertoe geleid heeft. Tot zeker maandag wordt er niet naar de Libanese hoofdstad gevlogen.

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken paste vrijdag het reisadvies voor Libanon aan. Voor het hele land geldt nu oranje of rood, het advies is om alleen naar oranje gebieden te reizen als het noodzakelijk is.

Op de website van Schiphol is te zien dat luchtvaartmaatschappij Transavia zondag en maandag nog wel vluchten naar Beiroet uitvoert.

In de Gazastrook zijn zeker 1900 mensen gedood door Israëlische luchtaanvallen, meldt het Palestijnse ministerie van Gezondheid in het gebied. Er zijn 7696 gewonden. Daarnaast zijn er op de Westelijke Jordaanoever 49 doden en meer dan 950 gewonden sinds het conflict tussen Israël en Hamas afgelopen zaterdag tot een oorlog escaleerde.

In Israël staat het dodental al enkele dagen op 1300. Daar zouden zeker 3400 gewonden zijn door de aanvallen van Hamas.

Een derde vliegtuig van defensie met Nederlanders uit Israël is rond 22.15 uur geland op vliegbasis Eindhoven. De vlucht was daar vrijdagochtend iets voor 10.30 uur vertrokken naar Tel Aviv. Aan boord van de derde repatriëringsvlucht zaten ongeveer honderdtien Nederlanders, en ongeveer dertig mensen uit andere landen, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Degenen die met het toestel zijn opgehaald, hadden zich aangemeld bij de informatieservice van Buitenlandse Zaken. Het ministerie liet eerder op vrijdag weten contact te hebben gezocht met iedereen die zich sinds afgelopen zaterdag heeft gemeld. ,,Vrijwel iedereen is bereikt, maar bij een aantal mensen is dat nog niet gelukt. We werken er hard aan om alle gestrande Nederlanders die zich hebben aangemeld zo spoedig mogelijk te bereiken en te informeren over eventuele volgende vluchten”, aldus het ministerie. 

In totaal zijn nu bijna zeshonderd mensen door Nederland gerepatrieerd. Zo’n dertig Nederlanders die aanspraak maakten op de vlucht van vrijdag hebben zich niet gemeld op het vliegveld, stelt Buitenlandse Zaken.

Niet alleen in Israël zijn Nederlanders gestrand, ook in de Gazastrook zitten zeker tien Nederlanders vast. Ze maken deel uit van twee gezinnen met wie de Nederlandse Vertegenwoordiging in de Palestijnse Gebieden contact heeft. Het ministerie zegt er alles aan te doen om de Nederlanders te helpen Gaza te verlaten, maar zegt ook dat het op dit moment niet mogelijk is om weg te gaan uit de Gazastrook. ,,De grenzen zijn gesloten, ook voor mensen met een andere nationaliteit. Het reisadvies voor Gaza is al geruime tijd rood.” Ook bemoeilijken ‘de slechte omstandigheden in Gaza’ het contact.

Zaterdag vertrekt een vierde repatriëringsvlucht naar Israël om gestrande Nederlanders op te halen. De precieze vertrektijden van de vlucht zijn nog niet bekend.

Israëlische troepen hebben tijdens invallen in de Gazastrook lichamen opgehaald van Israëliërs die vermist waren, schrijft de krant Haaretz. Hun lichamen werden via satellietbeelden gezien en lagen dicht bij de grens. Er zijn ook spullen teruggevonden, meldt het leger.

Infanterie- en tankeenheden deden de afgelopen 24 uur ‘lokale invallen’. De troepen waren behalve naar de lichamen ook op zoek naar ontvoerde Israëliërs en ze wilden de gebieden ontdoen van Hamasstrijders. De eenheden zouden infrastructuur van Hamas hebben vernietigd.

Volgens Hamas zijn vrijdag zeventig mensen omgekomen door een luchtaanval van Israël terwijl ze vluchtten naar het zuiden van de Gazastrook. Tweehonderd mensen zouden gewond zijn geraakt. Hamas zegt dat de meeste slachtoffers vrouwen en kinderen zijn. De beweringen konden niet onafhankelijk worden geverifieerd.

Israël heeft eerder de burgers in het noorden van de Gazastrook opgeroepen om naar het zuiden te reizen. Volgens Israël was het juist de bedoeling dat door die waarschuwing minder burgers zouden omkomen door Israëlische aanvallen. 

Het Israëlische tegenoffensief van deze week was ‘nog maar het begin’ van de strijd tegen Hamas, zegt premier Benjamin Netanyahu. Hij zegt niet wat er nu zal volgen of hoelang de strijd nog zal duren, maar wel dat Israël hard zal terugslaan na het offensief van Hamas. ,,We raken onze vijanden met een ongekende kracht.”

Israël voert sinds afgelopen zaterdag veel bombardementen uit op de Gazastrook en het leger zei eerder al een grondoffensief voor te bereiden. Het blijft onduidelijk wanneer die operatie zal beginnen.

Israël zal de ‘verschrikkelijke daden van onze vijanden nooit vergeten of vergeven’, aldus Netanyahu. ,,We vechten als leeuwen voor ons thuis.”

De premier hield een korte toespraak op televisie die vrijdagavond werd uitgezonden. Dat is ongebruikelijk, omdat op dat moment de sabbat al was begonnen, de wekelijkse rustdag in het jodendom.

Een ziekenhuis van Artsen zonder Grenzen in Gaza moet halsoverkop de deuren sluiten. Israël heeft de internationale hulporganisatie tot zaterdagochtend 06.00 uur lokale tijd (05.00 uur in Nederland) gegeven om te evacueren, terwijl er nog altijd patiënten worden behandeld. ,,Dit is schandalig. Het geweld en de aanvallen op de gezondheidszorg zijn ongekend. We moeten onze medewerkers en patiënten beschermen.” Eerder was er sprake van dat het ziekenhuis binnen twee uur moest sluiten.

Zeker tien Nederlanders zitten vast in de Gazastrook, bevestigt het ministerie van Buitenlandse Zaken. De twee families willen er het liefst zo snel mogelijk weg, maar het ministerie kan vooralsnog niets voor ze betekenen. De grenzen zijn dicht, ook voor mensen met een buitenlandse nationaliteit. Het reisadvies naar Gaza was al enige tijd rood. Alle reizen naar het gebied werden al afgeraden, ook voordat het geweld vorige week plotseling escaleerde.

Israëlische grondtroepen hebben in de afgelopen 24 uur invallen gedaan in de Gazastrook, meldt het Israëlische leger. De militairen gingen er op zoek naar ontvoerde Israëliërs.

Israël heeft een observatiepost van de Libanese krijgsmacht beschoten, zeggen Libanese veiligheidsbronnen. De bombardementen zouden een reactie zijn geweest op een infiltratiepoging van militante Palestijnen naar Israël vanuit Zuid-Libanon.

De Libanese sjiitische beweging Hezbollah botst met regelmaat met Israëlische strijdkrachten langs de Israëlisch-Libanese grens sinds het offensief van Hamas begon op zaterdag. Hezbollah is een bondgenoot van Hamas en raakte sinds de oprichting in de jaren 80 vaak verwikkeld in gewelddadigheden met Israël, voor het laatst in 2006.