Zangeres Janneke Warringa uit Lemmer is voor het geluk geboren: ‘Het gaat me nu voor de wind, muziek zit in me’

Toen Janneke Warringa onlangs in de Poiesz in Lemmer stond, met een grote kar met boodschappen voor zich in een lange rij, ontdekte ze bij de kassa dat ze haar portemonnee was vergeten. Een andere klant kwam te hulp, betaalde haar boodschappen en zei: ik stuur wel een klein beetje. Zo’n simpele, adequate oplossing, eentje vol vertrouwen – die maakte grote indruk op de zanger. Het was een goed voorbeeld van praktische vriendelijkheid, zegt ze, vanuit een klein en ogenschijnlijk eenvoudig gebaar, maar wel eentje met grote gevolgen.

Want kleine vriendelijkheid is besmettelijk, het is besmettelijk: toen Janneke een paar weken later in dezelfde rij bij de kassa stond en een vrouw voor haar in de rij haar bankpas was vergeten, wist ze meteen wat ze moest doen. Voor ze het wist had Janneke al betaald en zei: ik stuur je een klein beetje. De vrouw was perplex. Je hebt mijn dag gemaakt, zei ze. Dus dat, zegt Janneke stralend, dat is ook ubuntu.

Ubuntu is een van oorsprong Zuid-Afrikaans concept, een filosofisch concept dat gebaseerd is op een diepe onderlinge verbondenheid van mensen met elkaar. Niemand staat alleen, niemand staat alleen, iedereen maakt deel uit van een hecht sociaal systeem. Het is een term die haar al heel lang fascineert. Samen met pianist Peter van der Zwaag, en gecoacht door ubuntu-experts Jan Terlouw en zijn levenspartner Annette Mul, heeft ze er nu een heel liedjesprogramma omheen gemaakt. Een avond vol hoop en troost, bemoedigende woorden, betekenisvolle woorden, belooft ze.

Geluk

De 38-jarige zangeres woont met haar man en hun twee kinderen in een nieuwbouwwoning aan het water in Lemmer. Alles in en om het huis ademt geluk: de fotomuur in het toilet, de ansichtkaarten met bemoedigende spreuken en levenswijsheden, het kleurgebruik in het interieur, de stapel bladmuziek voor de piano, de bloemen. Het leven hier is goed, Janneke knikt, het gaat goed met ons, er liggen mooie zomermaanden achter ons, met veel tijd, ruimte en liefde voor elkaar. Haar ouders wonen vlakbij, ook in Lemmer, en zorgen een paar dagen per week voor de kinderen. Man Merijn werkt als psycholoog en Janneke staat aan de vooravond van twee grote tournees: van de voorstelling Overstroming en van haar nieuwe show Ubuntu .

Dus ja, gisteravond was de pret er even op, na al die lange, luie zomerweken vol onbeperkte aandacht voor elkaar moest Janneke weer aan de slag. Haar dochter, een langzame eter, zat nog aan haar avondmaal, moest naar bed en Janneke moest dringend aan de slag met haar shows, met muziek, PR en marketing. Het werd dus een snelle nachtkus, vader moest de rest van het avondritueel doen. Dat was voor iedereen even wennen.

Blijf rustig

Een druk leven, met een gezin, de shows en daarnaast haar eigen akoestische trio FAAM waarmee Janneke op feestjes door heel Nederland staat en waarmee ze in februari naar Curaçao afreist. Ze weet nu haar innerlijke rust te bewaren – door de dag stap voor stap te doen, niet alles in één keer te overzien, maar in stukjes. En het lukt haar, ze straalt, ze krijgt veel gedaan.

De tijd van feesten en luieren, van uitstelgedrag en vermijdingsgedrag is voorbij. Die fase heeft ze op de havo helemaal doorleefd; Ze deed er zeven jaar over, werd in Emmeloord van school gestuurd omdat ze twee keer gezakt was, maar slaagde uiteindelijk snel bij Bogerman in Sneek, waar haar vader aardrijkskundedocent en coördinator is.

Onstuimige tiener

Ze was een onstuimige tiener, ze besteedde meer aandacht aan haar vriendinnen en feestjes dan aan de lesstof, zo simpel was het. Wat er altijd was, een constante in haar leven, is de muziek, net als bij de rest van haar familie. Ze heeft zich hier altijd op kunnen concentreren, ook als peuter, en zet dingen gemakkelijk opzij voor muziek.

Op driejarige leeftijd, zo vertelt haar moeder graag, vroeg de kleine Janneke al om een ​​‘setterecorder’ (een cassetterecorder), ze zong als zesjarige in een kinderkoor, was het jongste lid en, heel uitzonderlijk , mocht de rol van Maria spelen in de Johannes Passie zingen. De pastoor zei achteraf: het is haar al gelukt. “Dat weet ik nog goed. En hoe belangrijk die woorden voor mij waren.” Een ijkpunt, een bevestiging van iets wat ze diep van binnen wist.

Journalistiek

Positieve, welwillende woorden doen een mens groeien, weet Janneke, complimenten geven zelfvertrouwen en geven bemoediging. En in het begin had ze zulke woorden hard nodig. Ze speelde op safe: wilde graag naar het conservatorium, maar durfde de stap nog niet te zetten. Die auditie, de spanning eromheen, het zat haar tegen. Daarom studeerde ze eerst journalistiek, op een minder enge en confronterende manier.

Maar uiteindelijk deed Janneke in het derde jaar van haar studie journalistiek auditie voor de vooropleiding aan het conservatorium in Zwolle. Ze werd meteen toegelaten tot de voltijdopleiding lichte muziek (pop en jazz) en nam afscheid van de journalistiek. Ze was waar ze moest zijn, midden in de muziek.

Prestatiegerichtheid

Vier zware jaren volgden. Haar ambitieuze medestudenten, het elleboogvet, de prestatiedrang, gecombineerd met een hoofdvakdocent met een sterke persoonlijke voorkeur voor bepaalde studenten, zorgden ervoor dat Janneke – een van de weinige Friezen op de opleiding – zich niet altijd thuis voelde. In het weekend reisde ze zo snel mogelijk naar het noorden – naar haar vriendinnen en haar bijbaantje in een kledingwinkel in Sneek. “Ik ben niet gemaakt voor die strevende mentaliteit, dat elleboogvet, ik hou niet van dat harde.”

Het had ook impact op haar stem: die was tijdens een optreden altijd anders dan tijdens een repetitie of als ze zachtjes voor zichzelf zong. Erg frustrerend. Stress eiste zijn tol. “Nu pas besef ik dat ik natuurlijk niet de enige was die onzeker was, iedereen zat op het conservatorium. Daarom liepen mensen met zo’n hard mondkapje rond. Maar dat besefte ik toen nog niet.”

Na vier jaar studeerde ze af, maar was er ‘even klaar mee’, terwijl haar medestudenten fanatiek verder gingen in de muziekwereld, sloeg Janneke een verrassend zijpad in. “Ik snakte letterlijk naar lucht, werd stewardess, maar voor een korte tijd. Maar het was heerlijk. Ik kon even op adem komen en heb veel plezier gehad en veel gezien.”

Na haar korte carrière in de ether werd ze zangleraar op verschillende noordelijke muziekscholen, verbeterde haar zangtechniek verder en kwam tot de conclusie dat haar stem volwassener was geworden. “In het begin was ik letterlijk stijf, ik kon mijn zenuwen niet onder controle houden, maar ik kreeg steeds meer vertrouwen in wie ik ben, wat mijn stem is, wat mijn stem kan doen.” Toen ze vlak voor haar dertigste haar zoon kreeg, werd er een definitief keerpunt bereikt – plotseling was het broodnodige zelfvertrouwen over haar kwaliteiten er, en daarmee een nieuwe start van haar zangcarrière.

“Weet je wat het is. Het gaat nu goed met mij. Muziek zit in mij, het is een deel van mij. Ik vertrouw er nu op dat ik hiervoor gemaakt ben.” Is zij in dat opzicht een laatbloeier? “Haha, ik heb het ooit zo beschreven, maar toen zei mijn man: helemaal niet, je bent er gewoon op het juiste moment!”

Stem als instrument

Haar stem is nu een instrument waarop ze kan vertrouwen. Voordat ze het podium betreedt, zingt Janneke nauwelijks, doet ze alleen ‘de sirene’ (krijsen van laag naar hoog en weer terug) en ‘krakt’ ze iets – een massage voor de stembanden. Als er tijdens de sirene een knik in haar stem zit, een hapering, weet ze dat ze die avond niet op volle kracht kan optreden. Ook heeft ze ingezien dat feestjes met alcohol en gesprekken met veel stemverheffing haar zangkwaliteiten niet ten goede komen. Wat dat betreft zit ze nu in een hele goede periode, want met twee optredens op haar naam moet ze haar stem redden, koesteren en verwennen.

Van der Zwaag

Janneke werkt al vier jaar samen met pianist Peter van der Zwaag, een gouden combinatie. Hij geeft haar vleugels en, jawel, weer zelfvertrouwen. Zo ontdekte de zangeres tijdens haar samenwerking met hem dat ze ook heel luid en verhalend kan zingen, als een groot artiest. “Het was vanaf de eerste noot een hit tussen ons, we hebben elkaar nooit meer losgelaten.”

Ook werkt ze nu samen met Van der Zwaag aan het Ubuntu-programma. “Dit programma bevat de kern van waarom ik zing: naast dat zingen gewoon leuk is, kan het ook betekenisvol zijn. Je kunt mensen blij maken, emoties uiten, dingen benoemen, echt contact maken.”

Het liedprogramma gaat over humanisme en liefde, over hoop en samenwerking. Er wordt een tekst van Martin Luther King uitgevoerd, begeleid door een soundtrack gecomponeerd door Peter van der Zwaag – praten en zingen lijken ineens dicht bij elkaar te liggen.

De verbindende teksten tussen de liedjes van onder meer Stef Bos, Jenny Arean, Nina Simone, Liesbeth List, Cyndi Lauper en Douwe Heeringa kwamen tot stand in nauw overleg met schrijver en oud-politicus Jan Terlouw en zijn levensgezel en ubuntu-expert Annette Mul. “Ubuntu gaat over het grotere geheel, dat we allemaal deel uitmaken van iets groters. Als individu kunnen we niet veel veranderen aan oorlogen en armoede, maar we kunnen wel van betekenis zijn in onze eigen omgeving. En het werkt twee kanten op, dat weet ik zeker: als je een ander gelukkig maakt, word je zelf ook gelukkiger.”

Dat haar dierbaren zo goed voor haar zijn geweest en nog steeds zijn, dat ze haar hart heeft kunnen volgen, maakt haar emotioneel: dat alles precies is gelopen zoals het hoort. De zanger veegt enkele tranen weg. Ze verwijst opnieuw naar de anekdote van Poiesz: het is fijn om aardig te zijn voor een ander en het is aanstekelijk en inspirerend. “Naar iemand glimlachen als je langsfietst, het is zo gemakkelijk, maar je moet het doen.”

Inspiratiebron

De moeder van Janneke is een belangrijke inspiratiebron voor de zangeres, ze leerde asielzoekers Nederlands, zingt altijd, is een echt emotioneel mens, een goed mens ook, aldus haar dochter. “Dat warme gevoel dat ik van haar heb geleerd, probeer ik over te brengen op mijn kinderen.”

Ze citeert haar grootmoeder die, toen haar kinderen jong waren, in de herfst altijd zei dat ‘de knoppen van de lente al aan de bomen zaten’. Dat is mooi en waar, denkt ze. Dat is waar je naar moet kijken, zonder naïef te zijn, naar de schoonheid die je omringt. “Mijn moeder zegt het altijd zo: kind, ga naar buiten en luister naar de vogels. Het is zo simpel. Ik leer steeds meer de schoonheid van het leven te zien en in het moment te leven.”

Nou ja, nog een voorbeeld dan. Als er vroeger een onweersbui was – Janneke was er vreselijk bang voor – stond ze met haar vader bij het raam en keken ze trillend en bezorgd naar het onweer. Totdat haar vader zei: ‘Kijk Janneke, het wordt daar lichter!’ Janneke resoluut: “Voor mij is dat je puurste ubuntu.”

Ubuntu gaat op 20 oktober in première in theater De Koornbeurs in Franeker. Voor tickets en afspeellijst: www.lajannmusic.nl/ubuntu