‘Jezus, it krús, de bycht, it gebed, de roazekrâns en Maria. Alles’: veel jongeren gaan vol voor het geloof, ziet priester Tjitze Tjepkema

Het is de woensdag voor Kerstmis als ik Tjepkema spreek. Veel predikanten zien dan dat ze met Kerstmis een hele volle agenda hebben. Maar daar hoor je Tjepkema niet over. “Drok?”, dat woord gebruikt hij nooit. “Vroeger dacht ik dat ik trots was.” En dat doet hij opgewekt, vanuit een spirituele instelling.

Het is veel beter om de dingen in alle rust te doen, aldus de pastoor uit Heerenveen. Als de kerk bovendien meedoet aan een stresscultuur, ‘dat je tijdens de feestdagen nooit op hoeft te letten en altijd maar doordraait’, is dat een heel verkeerd voorbeeld voor de samenleving.

Twee bewegingen

Tjepkema ziet twee opvallende dingen als hij naar het jaar 2023 kijkt. De beweging van ‘nei God, de tsjerke en it leauwen ta’ en tegelijkertijd een trend die al tientallen jaren aan de gang is: dat geloof wordt – of is – buiten beeld voor mensen. Dit laatste is al veel langer zichtbaar, de zogenaamde secularisatie. Dat uitte zich dit jaar onder meer in gesloten kerkgebouwen – ook in Fryslân – en zorgen in zowel protestantse als katholieke kring over de toekomst.

Dat negatieve verhaal kan de andere beweging overschaduwen, meent Tjepkema. De beweging van een jongere generatie die bewust kiest voor het christelijk geloof. “Dat is al een tijdje aan de gang, maar 2023 ligt voor mij voor het feest en het verbaast mij.”

Niet alleen in katholieke kringen gebeurt het, ook in PKN-gemeenten en evangelische kerken nemen tieners en jongeren een doopbad of biechten. Met getuigenissen waar kerkgangers kippenvel van kregen. In Fryslân werden ook grote tienerevenementen georganiseerd door Square en GROW, met bijna duizend deelnemers.

Eenzaamheid

Volgens Tjepkema hebben jongeren enorm geleden onder de coronapandemie. “In protte hawwe heel iensum west…” En in die eenzaamheid begonnen ze te kijken: ‘hoe kom ik hier weg?’ “Dan biedt het mooie kansen voor Leeuwen.”

Jongeren zoeken verbinding, met elkaar en met God. Wat Tjepkema ziet: ‘wie meedoet, gaat er helemaal voor’. Hij ziet het bijvoorbeeld op de roepingenavonden, die elke derde vrijdag van de maand plaatsvinden in Heerenveen. Ontstaan ​​uit een groep jonge vrouwen uit Burgum en Dokkum, die ooit de Wereldjongerendagen in Krakau bezochten. De groep bestaat inmiddels 2,5 jaar. “Se binne heel trou.” Op vrijdag 15 december had hij bijna twintig jongvolwassenen (18-35 jaar). “Er komt niet altijd nije minsken voorbij.”

Het begint met een Heilige Mis om zes uur, gevolgd door een “hulpmiddel” en vervolgens catechese tot ongeveer negen uur met behulp van de YouCat, “de Catechismus voor jongeren”. De deelnemers komen uit het hele bisdom. De jongeren hielden in oktober een retraiteweekend in het gastenverblijf van een klooster in Thuine, Duitsland, net over de grens bij Enschede.

Ook in het noordelijke bisdom groeit het tienerwerk heel sterk, zegt Tjepkema. Het gaat om tieners van twaalf tot achttien jaar. Onlangs zijn ze samen met bisschop Ron van den Hout naar Heiloo geweest, naar de Blauwe Zusters. “Het zal nooit tot bloei komen als het dit tegenkomt.”

Van den Hout zelf was dit jaar ook aanwezig op de Wereldjongerendagen in Lissabon. Het noordelijke bisdom is qua aantal het kleinste, maar een groep van vijftig mensen trok naar Portugal. “Wij zijn zeer goed thuis in het bisdom.” Dit mega-evenement met anderhalf miljoen jongeren werd in de zomer door de meeste media ‘folslein’ genegeerd, met uitzondering van enkele media, zoals ‘it Friesch Dagblad” , zag Tjepkema. Het nieuws ging destijds vooral over de Wereldjamboree in Zuid-Korea, waar problemen waren rond de organisatie.

Het bisdom Groningen-Leeuwarden beschikt volgens Tjepkema over een zekere vitaliteit. Er zijn onder meer twee jonge mannen uit Sneek die franciscaner willen worden en het noviciaat in Ierland zijn begonnen. Een ander, “Augustinus út Assen” sloot zich al aan bij de Dominicanen. “Er heerst een grote spiritualiteit onder jongeren.” Hij kent vier vrouwen en drie mannen die nu theologie studeren.

Het volle pond

Vorige week bleek uit een onderzoek van de EO dat steeds meer Nederlanders geen interesse hebben in Jezus. Slechts één op de vijf vindt Jezus nog steeds relevant in hun persoonlijke leven. Dat zal zeker zo zijn, reageert Tjepkema, maar hij merkt ook nog iets anders op. De jongeren “dy’t meidogge” willen de volle prijs. “Jezus, het kruis, de begrafenis, het gebed, de heilige krans en Maria. Alles. Als je dat alleen van jou hoort, dan denk ik dat het jouw witte sille is.

Zijn intuïtie is dat de beweging onder jongeren “die begint, noch fan noch folle mear is”. Waarom denkt hij dat? Dat komt omdat hij er talloze voorbeelden van kan noemen. Deze week was hij aanwezig bij een kerstviering in Wolvega op een van de katholieke basisscholen. “Ik kijk er naar uit om je in het tsjerke te zien en het kristalvuur te zien. Het tsjerke helendal-fol! Wat wordt verteld is: simpelweg het kristalverhaal, met alles op en neer. En daar is het Stille nacht, heilige nacht liedjes, er is een grote groep fans van het leren schrijven. Zojuist Jingle Bells , maar fan ‘Davids zoon, die ooit miljoenen zal redden’. Dit is heel concreet: Wolvegea 2023.”

Overgangstijd

Tjepkema negeert de achteruitgang die hij ook ziet niet, maar zegt veel profijt te hebben van het motto van bisschop Ron van den Hout: In ballingschap spes (‘in ballingschap is er hoop’). Het volk Israël leefde ook zeventig jaar in ballingschap in de tijd van het Oude Testament. “Wie in slechte tijd zit, is in goede tijd, want hij zegt: ‘we hebben God genoten, we waren gelukkig’.” Wat eruit kwam: er werden synagogen gecreëerd, de canon van het Oude Testament (de Tenach) en toen ze terugkeerden uit ballingschap herbouwden ze de tempel in Jeruzalem. “Seinen ‘we inne lottere, gezuiverd, op ‘e nij berne’.”

“We zaten daar in een transysjetiid.” Daar mogen we als kerk niet over klagen: ‘Gewoon een puinhoop, een puinhoop en een misdaad.’ “We komen op een bepaald tijdstip en dit is de periode waarin het nodig is.” Er komt weer een andere tijd. Tjepkema weet ook niet hoe het eruit gaat zien. “Ik kan de aankomst niet alleen zien, maar ik wil weten dat we in Transysjetiid zitten, waar het bot echt is. Hiel nijsgjirrich wel.” Wat wordt afgewezen en “wat komt terug?” Hoe lang de ballingschap van de kerk in West-Europa zal duren, wil hij niet zeggen: “We zijn er al een hele tijd niet meer, maar is dat wel slim? Als je van binnen moe wordt, zal dat enige tijd duren en dan zul je beter worden – en alleen maar slechter.”

Ook deelt hij de positieve berichten op sociale media. Tjepkema doet dit bewust omdat hij weet dat veel mensen bidden voor jongeren en de kerk. “Ze bad toen ook dat het een succes zou worden met een roppingenjûn.”

Nuchter en vol hoop

Hoe zal hij 2024 ingaan? “I soe sizze: nochter en fol fan hoop.” Dat doet hij al dertig jaar als predikant. Sommige mensen vinden hem te positief, hoort hij wel eens. Maar dan reageert Tjepkema; “Ik sta op twee ideeën en meningen: in realisme en in optimisme. Ik gebruik ze allebei – ha maar nee – ik sta met beide wapens op de grond. Mar amputearje just fan dy Both skonken fan my: ik heb beide nedich.”