[ad_1]
De drie partijen die uiteraard een pro-Europese koerswijziging willen, kregen samen 53,2 procent van de stemmen. De opkomst was voor Poolse begrippen extreem hoog: 72,9 procent.
De rechts-populistische regerende partij Wet en Rechtvaardigheid (PiS) werd zoals verwacht de grootste met 36,9 procent, maar het is zeer onwaarschijnlijk dat PiS-leider Jarosław Kaczyński een parlementaire meerderheid zal kunnen verwerven.
Zijn rivaal, Donald Tusk, heeft die mogelijkheid wel. Zijn centrumliberale Burgercoalitie eindigde als tweede met 31,6 procent van de uitgebrachte stemmen. Zijn beoogde coalitiepartners Derde Weg en Links kregen respectievelijk 13 en 8,6 procent. De extreemrechtse Konfederacja, die regeringspartij PiS mogelijk aan een meerderheid zou kunnen helpen, bleef steken op 6,2 procent.
Officiële resultaten dinsdag bekendgemaakt
Deze exit poll-resultaten hebben een foutenmarge van enkele procenten. Prognoses die dichter bij het eindresultaat liggen, worden maandagochtend gepubliceerd. De officiële uitslag wordt dinsdag bekendgemaakt. Dan wordt ook duidelijk hoe de stempercentages zich vertalen in zetels. Polen is verdeeld in kiesdistricten en de zetelverdeling hangt niet alleen af van het totale aantal stemmen dat een partij krijgt, maar ook van de geografische spreiding van het electoraat. Volgens een voorspelling op basis van de exitpoll zou de oppositie kunnen rekenen op 248 van de 450 zetels in de Sejm, het Poolse lagerhuis.
Met een overwinning voor de oppositie onder leiding van de voormalige voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, komt er een einde aan acht jaar van botsingen binnen de EU. Polen is de afgelopen jaren meerdere malen veroordeeld door het Europese Hof van Justitie wegens het ondermijnen van de rechtsstaat. De Europese Commissie heeft miljarden aan Europees hulpgeld bevroren en zal pas uitbetalen als Warschau de onafhankelijkheid van de rechters heeft hersteld. De beoogde driepartijencoalitie wil dit zo snel mogelijk doen.
Ook willen de drie de onafhankelijkheid van de publieke omroep zo snel mogelijk herstellen, de overheidssubsidies die nu naar PiS-gelieerde instellingen gaan eerlijker verdelen en de betrekkingen met Duitsland en Oekraïne verbeteren. De drie partijen beloofden ook dat PiS-politici en -functionarissen die zich de afgelopen jaren schuldig hebben gemaakt aan machtsmisbruik en corruptie zullen worden berecht.
Kans op een cultuurverandering
De kans bestaat dat Polen, naar het voorbeeld van andere katholieke landen zoals Spanje en Ierland, een culturele verandering te wachten staat. Mogelijk is er een meerderheid die voorstander is van verregaande versoepeling van de abortuswetgeving, het invoeren van geregistreerde partnerschappen voor homoparen en het beperken van de stroom overheidsgeld naar de katholieke kerk.
Of dit allemaal zal werken, valt nog te bezien. De driepartijencoalitie is zeer breed – van conservatieven tot neomarxisten. Bovendien zal de coalitie te maken krijgen met een formidabele oppositie. PiS-president Andrzej Duda zal de komende twee jaar in het presidentiële paleis verblijven. De president kan wetten blokkeren met zijn veto. Het is onwaarschijnlijk dat de beoogde coalitie de vereiste meerderheid van 60 procent zal behalen om een dergelijk presidentieel veto ongedaan te maken.
Volgens de regels van de grondwet kan PiS tot december de controle over het staatsapparaat behouden. Het parlement komt een maand na de verkiezingen bijeen. De huidige PiS-regering moet dan aftreden. PiS-president Duda heeft vervolgens twee weken de tijd om een premier te benoemen. Waarschijnlijk zal hij PiS als eerste benaderen. Deze partij heeft dan twee weken de tijd om een parlementaire meerderheid te verzamelen. Pas als dat mislukt is, zal de oppositie actie ondernemen.
Lees ook:
De belangrijkste verkiezingen in Polen sinds de val van het communisme
De Poolse parlementsverkiezingen van zondag staan nu al bekend als ‘de belangrijkste sinds de val van het communisme’. De media zijn vol van de strijd tussen ‘verenigd rechts’ en de ‘democratische oppositie’. De peilingen voorspellen een nek-aan-nekrace.
[ad_2]
