Flinke koersstijgingen op de beurzen in oorlogsjaar 2023

Sinds de financiële crisis is er vrijwel voortdurend sprake van een feestje op de aandelenmarkten. De AEX-index, de graadmeter voor de stand van zaken op de Amsterdamse beurs, sloot na 2008 nog maar drie keer een jaar met verlies af. In de resterende twaalf jaar eindigde de index, bepaald door de aandelenkoers van 25 grote bedrijven, steevast met een plus.

Vorig jaar was dat opnieuw het geval. De AEX-index sloot 14,2 procent hoger dan een jaar geleden. Een groot pluspunt. Sinds 2008 zijn er slechts vier jaar geweest waarin de index sterker steeg. Ook in andere westerse landen waren er aanzienlijke prijsstijgingen. De Nasdaq, de Amerikaanse beurs waaraan veel tech-aandelen genoteerd staan, spande de kroon met een plus van 54 procent.

Verstokte optimisten

Speelde de oorlog in Oekraïne geen rol? Hebben de strijd tussen Israël en Hamas en de daarmee gepaard gaande internationale spanningen de prijzen niet gedrukt? Sinds wanneer stijgen de prijzen in een jaar zonder economische groei? In een jaar waarin de winsten van grote bedrijven in de wereld gemiddeld niet stegen? Zijn aandelenbeleggers verstokte optimisten geworden die zich niet langer bekommeren om oorlogen en economische ellende?

Of de oorlogen invloed hebben gehad op de prijzen is moeilijk te zeggen. Wie weet waren ze zonder die oorlogen nog sneller gestegen. Maar volgens Simon Wiersma, werkzaam bij het ING Beleggingskantoor, zijn er nog andere ontwikkelingen die aan de prijsstijgingen ten grondslag liggen, vooral financiële ontwikkelingen.

De tijd van hoge huizeninflatie is voorbij, zegt hij. Dat geeft je gemoedsrust. Dit betekent ook dat de Europese Centrale Bank en haar Amerikaanse equivalent, de Fed, de rente niet verder zullen verhogen en mogelijk zelfs zullen verlagen. En als er iets goed is voor de aandelenkoersen, naast hoge bedrijfswinsten, is het een renteverlaging. Wiersma: “Je ziet nu al dat de lange rente sinds oktober is gedaald.”

Chipfondsen

Het zijn vooral de ‘chippers’, bedrijven in de chipindustrie, die van deze ontwikkeling hebben geprofiteerd. Vorig jaar waren veel chipfondsen nog steeds uit de gratie bij beleggers. Beleggers verwachten hoge toekomstige winsten van die bedrijven, maar in tijden van hogere inflatie en rentetarieven verdampt een deel van de waardering van die hoge winsten. Prijsdalingen waren dan ook het gevolg. Veel chipfondsen hebben dit jaar het verlies van vorig jaar goedgemaakt, en sommige zelfs (veel) meer dan dat.

In Nederland gold dit voor BE Semiconductor, kortweg Besi, gevestigd in het Gelderse Duiven, dat machines maakt voor de chipindustrie. Met een koerswinst van 141 procent overtrof het de 24 andere bedrijven die deel uitmaken van de AEX-index – en met ruime marge. ASMI, dat andere machines maakt voor de chipindustrie, volgde met een koersstijging van bijna 100 procent. Er waren ook grote sprongen voor chip- en IT-fondsen in de VS. De aandelen van Apple en Alphabet (Google) stegen met ruim 50 procent, chipfabrikant Intel met 91 procent en Facebook-moeder Meta zelfs met 198 procent.

Kunstmatige intelligentie

Naast de rente speelt bij veel van deze fondsen nog iets anders een rol. De verwachting is dat de chipsector de komende jaren sterk blijft groeien. Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van mobiele telefonie, zelfrijdende auto’s en kunstmatige intelligentie (AI), om er maar een paar te noemen, vragen om steeds meer chips. Dus investeerders kochten en kopen chippers. Het Amerikaanse Nvidia, dat veel chips maakt voor AI-toepassingen, profiteerde dit jaar het meest van die koopinteresse: een koerswinst van 239 procent.

Speelt het gebrek aan economische groei helemaal geen rol? Ja, zegt Wiersma. Supermarktketen Ahold Delhaize was een van de weinige fondsen die lager eindigde dan vorig jaar. Hetzelfde gold voor Unilever, fabrikant van wasmiddelen, soepen, sauzen en verzorgingsproducten. “Heel wat consumenten hebben koopkrachtverlies geleden. Ze hadden weinig vertrouwen in de ontwikkeling van de economie”, zegt Wiersma.

Dat vertrouwen begint nu weer aan te trekken, constateert Wiersma, die ook verwacht dat de koopkracht van veel mensen in 2024 zal verbeteren: het gevolg van fors hogere cao-lonen en een scherpe daling van de gasprijs. Daarom is Wiersma licht optimistisch over de ontwikkeling van de economie en de aandelenmarkten voor het komende jaar.

Lees ook:

zie verhaal over Besi dat ook op 30 december verschijnt