Marokkaanse regering wil band met Israël niet verbreken, ook al dringt de eigen bevolking daar op aan

“Het volk wil een einde aan de normalisering met Israël”, scandeerden honderdduizenden demonstranten zondag in de Marokkaanse hoofdstad Rabat. Nu Gaza door Israël wordt gebombardeerd en een grondoffensief op handen lijkt, willen Marokkaanse demonstranten dat hun regering de onlangs versterkte banden met Israël onmiddellijk verbreekt. “Marokko staat achter de Palestijnen. Hun lijden is ons lijden”, aldus Ranya Hamdi, die reageerde op de oproep van verschillende pro-Palestijnse organisaties in de stad, in een gesprek via FaceTime.

De demonstratie werd aanvankelijk door de regering verboden, maar dat verbod weerhield Marokkanen er niet van de straat op te gaan. Met Palestijnse vlaggen en spandoeken loopt de menigte zingend door Rabat. ‘Het volk wil de bevrijding van Palestina’, zingen ze terwijl ze meeklappen in de maat.

Jarenlang heeft Marokko de Palestijnen zichtbaar gesteund. Voormalig koning Hassan II (die regeerde van 1961 tot 1999) richtte samen met staatshoofden uit andere Arabische landen het Al-Quds Comité op, een organisatie die zich onder meer inzet voor de bescherming van de Al-Aqsa Moskee in Jeruzalem. Marokko wordt als voorzitter van de groep gezien als de beschermer van de heilige moskee.

Dit standpunt raakte de bevolking nog harder toen de Marokkaanse regering in 2020 de diplomatieke banden met Israël aanhaalde. Hoe kun je de banden met Israël versterken, zeggen de meeste Marokkanen, een land dat nog maar een paar maanden geleden geweld gebruikte tegen Palestijnen in de Al-Aqsa-moskee in Jeruzalem tijdens de Ramadan?

Abraham-akkoorden

Met zijn toenadering tot Israël is Marokko toegetreden tot de lijst van Arabische landen waarmee Israël de betrekkingen heeft hersteld – na Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten, die de zogenaamde Abraham-akkoorden met Israël sloten. Een ‘historische’ gebeurtenis volgens de Israëlische veiligheidsadviseur Meir Ben Shabbat, een Jood van Marokkaanse afkomst, die samen met vooraanstaande Amerikanen naar Arabische landen reisde om de hand te schudden en de Abraham-akkoorden te bezegelen.

Lees ook
Toenadering tussen de Arabische wereld en Israël veroorzaakt schade

“Jammer”, zegt demonstrant Ranya Hamdi over de toenadering tot Israël. “De Arabische wereld laat haar eigen volk in de steek. Waarvoor? Handelsovereenkomsten? Geld? Hoe kunnen mensen slapen als ze bloed aan hun handen hebben? Dit bloedbad in Gaza is niet iets van vorige week. Dit gebeurt al 75 jaar en de wereld kijkt toe. Ik schaam me als mens.”

Marokko kende van oudsher een grote joodse gemeenschap, maar na de oprichting van de staat Israël 75 jaar geleden emigreerde een groot deel naar ‘het beloofde land’. De emigratie zorgde ervoor dat Marokko lange tijd normale betrekkingen met Israël had. Maar dat veranderde na de tweede intifada, in 2000, toen Marokko de relatie beëindigde uit solidariteit met de Palestijnen. Maar na ruim twintig jaar zijn die banden onlangs hersteld.

Afgelopen zomer werd de transactie voor het zogenaamde ‘vredesplan’ afgerond. In ruil voor de normalisering en het herstel van de diplomatieke banden door Marokko erkent Israël nu de Westelijke Sahara als Marokkaans grondgebied. Een belangrijke opsteker voor Rabat, want de Marokkaanse claim op het gebied is internationaal controversieel.

Israël heeft ook toegezegd een consulaat te openen in Dakhla, een stad in het zuiden van de Westelijke Sahara. Bovendien werken de inlichtingendiensten van beide landen nu nauw samen en wordt het toerisme voor Israëliërs beter gefaciliteerd. Marokko hoopt nu ook dat Israël geld in het land gaat investeren.

Eigen strijd

“Het is niet goed wat er nu in Palestina gebeurt”, zegt een 36-jarige man uit Casablanca, die zijn naam niet in de krant wil hebben, telefonisch. Hij is opgeleid als IT’er, maar heeft alleen werk gevonden als taxichauffeur. “We hebben hier onze eigen strijd te voeren. We hebben net een aardbeving gehad, de bevolking van het Rif wordt nog steeds onderdrukt, er heerst honger en critici verdwijnen in de gevangenis. Er zijn veel dingen mis in Marokko, dus ik vind het hypocriet om nu massaal te gaan protesteren”, zegt hij aan de telefoon. Het is een geluid dat vaker gedeeld wordt onder jongeren, vooral op sociale media.

Door de oorlog bevindt Marokko zich nu in een moeilijke positie: de Westelijke Sahara of de Palestijnen? Volgens columniste Reda Dalil van het Marokkaanse tijdschrift TelQuel de Marokkaanse autoriteiten kunnen “het gevoel van de bevolking ten gunste van de Palestijnen” niet negeren. Maar de regering lijkt nog niet te reageren op de oproep van het volk om de diplomatieke banden met Israël te verbreken.

De overgrote meerderheid in Marokko blijft zich uitspreken voor de Palestijnse zaak. “Wie nu zwijgt, staat aan de verkeerde kant van de geschiedenis”, zegt Montassir Azzrak via Facetime tijdens de demonstratie in Rabat, terwijl hij met een Palestijnse vlag zwaait. “Onze vrijheid is niet compleet zonder de vrijheid van de Palestijnen, zei Nelson Mandela, toch?”