[ad_1]
Een pijnlijke en moeilijke beslissing bij de Grote of Jacobijnerkerk in Leeuwarden, maar ook vreugde. Het monumentale pand wordt afgestoten en overgenomen door de Maatschappij van Welstand uit Amersfoort.
Beide partijen hebben een intentieverklaring getekend, zo werd zondag bekend in de protestantse gemeente Leeuwarden. De komende zes maanden moet duidelijk worden of het gebouw een toekomst heeft als stadsklooster. Indien dit organisatorisch en financieel gerealiseerd kan worden, zal het eigendom worden overgedragen aan de Protestantse stichting in Amersfoort.
“Het ligt ons nauw aan het hart”, zegt Sjoerd Wijnsma. Hij is voorzitter van de wijkgemeenschap De Fontein en in die functie actief in de algemene kerkenraad, waarvan hij secretaris is. “Maar het is al een aantal jaren duidelijk dat we dit niet meer kunnen verdragen. Onze ledenaantallen lopen terug. We maken al zo’n tien jaar gebruik van onze reserves. Er is een grens bereikt.”
De kerkgemeenschap was zich sterk bewust van de belangrijke maatschappelijke functie die de Grote Kerk vervult in Leeuwarden, maar ook in de provincie. Burgemeester van Leeuwarden Sybrand Buma en zijn voorganger Ferd Crone zijn er geïnstalleerd, de kerk is in de zomer open voor toeristen, er vinden tentoonstellingen plaats en de Friese Nassaus ligt er begraven. Zij zijn de voorouders van het Koninklijk Huis. Leeuwarden is samen met Breda en Delft een van de drie steden met een koninklijke crypte.
Reflectie en inspiratie
De kerk werd tussen 1275 en 1310 gebouwd als onderdeel van een klooster. “Dat is al 300 jaar zo”, zegt predikant Jan-Jaap Stegeman van gemeente De Jacobijner. Toen het tijdens de Reformatie een protestantse kerk werd, werd een deel van het complex gesloopt. “Het is een wonder dat er nog resten bewaard zijn gebleven. In sommige delen van de kerk kun je het klooster nog herkennen. Mooi is dat de sporen van het klooster kunnen terugkeren.”
Volgens Stegeman is het de bedoeling dat het toekomstige Stadsklooster als bedrijf zelfvoorzienend kan zijn. De Protestantse Gemeenschap gaat het gebouw verhuren en blijft beschikbaar voor verhuur aan derden. “Wel willen we dat de verhuur meer aansluit bij de richting die we met het klooster willen inslaan: bezinning, vertraging en inspiratie.”
Stegeman vindt het jammer dat de zakelijke verhuur en daarmee het beheer van de ruimtes momenteel los staat van deze kerkelijke doelstellingen. Het is aan de Maatschappij van Welstand om te onderzoeken of een businessplan gericht op reflectie, vertraging en inspiratie haalbaar is. Hierbij hoort ook een bezoek aan het klooster Nieuw Sion in Diepenveen. Stegeman noemt de samenwerking met de Maatschappij van Welstand uniek. “Veel kerkgebouwen worden verkocht, vaak aan stichtingen met een commerciële inslag.”
Pioniersplek
In Fryslân is eveneens Stichting Alde Fryske Tsjerken gekozen als nieuwe eigenaar. Dat contact was er wel, zeggen Wijnsma en Stegeman, maar de overname van de Grote Kerk werd als te riskant ervaren.
De Maatschappij van Welstand werd opgericht toen protestantse boeren in Brabant in nood waren en hulp nodig hadden. Later werd het een protestants fonds dat kerkelijk werk ondersteunt. Zij verstrekken subsidies voor de renovatie van kerken, bijvoorbeeld kerken die een koffiekamer willen, maar ook voor pioniersplekken. Dit zijn nieuwe geloofsgemeenschappen waarbij mensen van buiten de kerk betrokken zijn. “Toch willen ze een duurzamere richting inslaan. Ondersteun projecten die structureel van aard zijn. Als de subsidie voor een pioniersplek afloopt, betekent dit vaak het einde van zo’n initiatief”, zegt Stegeman.
Het bedrijf wil een nieuwe koers varen en heeft vijf kernprojecten geformuleerd. Eén daarvan is de herontwikkeling van religieus vastgoed naar nieuwe monastieke vormen. De zoektocht van de Grote Kerk naar een nieuwe toekomst, die al 2,5 jaar duurt, sluit daarbij aan. Net als het Nijkleaster-klooster in Hilaard is het de bedoeling dat ook de Grote Kerk een woonfunctie krijgt. “Wij gaan ons meer richten op vaste bewoners, terwijl Nijkleaster vooral afhankelijk is van tijdelijke gasten.” Stegeman denkt aan studenten die daar een opleidingsjaar kunnen volgen. “Het mooie is dat je geen lid hoeft te zijn van een kloostergemeenschap, zoals bij de kerk wel het geval is. Er ontstaat straks een gemeenschap die daar geworteld is, aangevuld met een netwerk van mensen die op zoek zijn naar inspiratie.”
Ontslag
Tegelijkertijd betekent het besluit dat de andere kerken van de Protestantse Gemeente Leeuwarden, de Fontein en de Schakel, open kunnen blijven. “We moesten jaarlijks ruim € 100.000,- uitgeven aan de beheeractiviteiten in de Grote Kerk”, zegt Wijnsma. Als die verliespost verdwijnt, ontstaat er meer financiële zekerheid voor de overige gebouwen. Volgens Stegeman betekent het ook dat de Grote Kerk in de loop van de week een stuk levendiger en levendiger wordt. “Het is nu te vaak doordeweeks gesloten. Het moet veel meer een plek van en voor de stad worden.”
Afgelopen zomer heeft de kerkgemeenschap het besluit genomen om het professionele beheer van de kerkgebouwen af te schaffen. Medewerkers kregen vervolgens te horen dat hun contract op 1 december afloopt. Het gaat om zes vaste medewerkers en drie uitzendkrachten. De verwachting is dat de Grote Kerk in de loop van 2024 wordt overgedragen. In de tussentijd zullen vrijwilligers de beheertaken overnemen.
[ad_2]
