[ad_1]
Van alle Europeanen zullen de Friezen zich in 2040 het gezondst voelen. Deze grote ambitie is vastgelegd in het onlangs gepresenteerde Regioplan, waarin wordt beschreven wat er nodig is om de zorg ook in de toekomst beschikbaar te houden. De rode draad: het versterken van de Friese mienskip, die een voorbeeld moet worden voor de rest van Nederland.
De feiten zijn inmiddels voldoende bekend. De gezondheidszorg staat onder druk en loopt vast als er niets wordt gedaan. In Fryslân is sprake van een groeiende zorgvraag door de dubbele vergrijzing (steeds meer ouderen die ook langer leven), een toenemend aantal chronisch zieken, een hoog aandeel kwetsbare inwoners en een krimpende arbeidsmarkt.
Zorgverzekeraar De Fryslân heeft de afgelopen maanden samen met de Friese gemeenten en zorgaanbieders gewerkt aan het ‘regioplan Fryslân’. Dit is de regionale vertaling van het landelijk Convenant Integrale Zorg (IZA) dat in 2022 is gesloten. Het doel is om de zorg kwalitatief goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. Elke regio moet hiervoor een plan maken. Deze is eind december gepresenteerd.
De hamvraag is: hoe kunnen we er allemaal voor zorgen dat er op de langere termijn minder zorg nodig is, oftewel: hoe gaan we van zorg naar gezondheid?
Kinderen in kwetsbare positie
Uit allerlei data (zie kader) en gesprekken met onder meer inwoners zijn vier prioriteiten voor Fryslân bepaald: kansenrijk opgroeien en gezond leven, gezond ouder worden, mentale weerbaarheid en toekomstbestendige medische zorg (MSZ).
De Friese zorgcrisis in cijfers
– Fryslân vergrijst sneller dan andere provincies: in 2023 waren er 147.000 65-plussers, in 2033 zullen dat er 180.000 zijn (toename van 22 procent). In 2040 zal dit bijna 30 procent van de bevolking zijn. Het aantal 80-plussers zal toenemen van 37.000 in 2023 naar 77.000 in 2050 (plus 108 procent). (Planbureau Fryslân)
– Momenteel werken er 57.000 Friezen in de zorgsector. Eind november waren er 2.100 vacatures, dit zal de komende jaren toenemen naar 8.000. Het tekort onder huisartsen zal toenemen van 100 (2023) naar 200 in 2032. Tussen 2023 en 2030 gaan 7.200 zorgmedewerkers met pensioen (UWV).
Nu groeit bijna 5 procent van de Friese kinderen op in een kwetsbare positie. Het aantal kinderen in armoede neemt toe. Wie in een stabiele omgeving opgroeit, is beter voorbereid op een zelfstandig en gezond leven.
Het versterken van de mentale weerbaarheid is van belang vanwege de wachtlijstproblematiek: wie psychologische hulp nodig heeft, kan deze niet altijd op tijd krijgen. Bovendien vinden veel psychische problemen hun oorsprong in stress; Snelle hulp in uw eigen omgeving is vaak effectiever dan lang wachten op een professional.
Ook de toegankelijkheid van medisch specialistische zorg staat onder druk; Er zijn lange wachttijden voor meerdere behandelingen en specialismen.
Voorkomen dat je ziek wordt
De rode draad in alle vier de taken is het versterken van de mienskip of het maatschappelijk draagvlak en de focus op preventie: voorkomen dat je ziek wordt.
“Wij willen de mienskip veel centraler stellen bij het oplossen van zorgvraagstukken. Gezondheid is uiteraard belangrijk, maar het gaat vooral om jouw welzijn: voel jij je ook goed?”, legt Pieter van de Zwan, wethouder gezondheid in Smallingerland, uit. Deze gemeente was namens alle achttien Friese gemeenten nauw betrokken bij het opstellen van het streekplan.
Mienskip, het lijkt een wat uitgehold concept, maar Van der Zwan heeft er hele concrete beelden van. “Het bevorderen van onderling contact, erbij horen. Voor elkaar zorgen, boodschappen doen voor de naaste: dit soort gemeenschapszin staat door de excessieve individualisering enorm onder druk, maar daar moeten we weer naar toe.” Hij denkt aan dorpskamers en mienskipshuzen.
Huisarts tekort
Bedenk vooral niet te veel nieuwe dingen, maar pas bestaande structuren aan, zegt Van der Zwan. Als voorbeeld noemt hij het probleem van het huisartsentekort. “Veel vragen aan de huisarts zijn niet medisch, maar hebben bijvoorbeeld te maken met eenzaamheid. Als we dit kunnen tegengaan door bijvoorbeeld overal ‘Welzijn op recept’ in te voeren, dan helpen we de dokter.”
Dit jaar wordt het streekplan verder uitgewerkt tot concretere doelstellingen. Ook de inwoners van Fryslân zijn betrokken. Heel belangrijk, zegt de wethouder. “Ik denk niet dat veel mensen beseffen hoe nijpend de situatie is, maar ook dat dit een verandering in ieders gedrag vereist.”
Het uiteindelijke doel is om van Fryslân in 2040 de gezondste regio van Europa te maken, zoals te lezen is in het plan. ‘De Europese Gezondheidsindex laat in 2040 zien dat inwoners van Fryslân de hoogst ervaren gezondheid van Europa zullen hebben. Niet alleen de ervaren gezondheid is hoog, ook de daadwerkelijke gezondheid en het welzijn van bewoners is toegenomen. Door de krachten te bundelen is de strijd tegen de verwachte zorgcrisis afgewend.
[ad_2]
