[ad_1]
‘Grip op migratie’ was het politieke mantra van de afgelopen verkiezingscampagne. De meeste verkiezingsprogramma’s stonden bol van de wens om de immigratie te beperken. Politici waren echter aanzienlijk minder duidelijk over de manier waarop ze dit doel moesten bereiken.
Dit komt vaak voor in politieke discussies over migratie: het gaat vaak om politiek wensdenken, zonder uit te leggen met welke beleidsmaatregelen men dit wil bereiken.
En hier wringt de schoen. Dit is niet de eerste keer dat politici in Nederland, en in het Westen in het algemeen, hebben beloofd de immigratie te beperken. Politici zeggen dit al tientallen jaren. En iedere keer worden de mooie beloftes niet nagekomen.
Dit komt omdat de beloften niet gebaseerd zijn op wetenschappelijke inzichten in de feitelijke aard en oorzaken van migratie. De politieke discussie over migratie is steeds meer los komen te staan van de werkelijkheid.
Het is daarom nuttig om een aantal feiten op een rij te zetten. Allereerst moeten we het beeld nuanceren dat migratie in de wereld uit de hand loopt. Internationale migranten vormen ongeveer 3 procent van de wereldbevolking, en dit percentage is de afgelopen halve eeuw opmerkelijk stabiel gebleven.
Het immigratieniveau is aanzienlijk hoger in de westerse bestemmingslanden. Bijna 15 procent van de Nederlandse bevolking is in het buitenland geboren. De jaarlijkse netto migratie naar Nederland (het aantal mensen dat hier kwam wonen minus het aantal mensen dat vertrok) bedroeg de afgelopen twintig jaar gemiddeld zo’n 50.000 mensen. Dit maakt Nederland een goede middenklasse tussen de westerse landen.
Sterk cyclisch
Maar de afgelopen jaren is de immigratie aanzienlijk toegenomen. Tussen 2018 en 2023 lag de jaarlijkse nettomigratie zelfs rond de 130.000.
De onvrede die dit heeft veroorzaakt, gaat gepaard met herhaalde oproepen tot minder immigratie. Maar politici slagen er niet in deze beloften na te komen.
De belangrijkste reden is dat het beleid systematisch de hoofdoorzaak van de toenemende immigratie negeert: steeds nijpender tekorten aan arbeidskrachten.
Immigratie is sterk cyclisch. Als de economie het goed doet en de werkloosheid laag is, komen er veel migranten. In tijden van recessie en stijgende werkloosheid komen er weinig migranten en keren er meer terug.
Politici hebben daarom veel minder controle over immigratie dan ze graag willen doen voorkomen. Immigranten worden aangetrokken door vacatures. In dit licht bezien is de meest effectieve manier om immigratie te onderdrukken het drastisch vertragen van de economische groei.
Structurele tekorten door vergrijzing
Naast economische schommelingen hebben het stijgende opleidingsniveau, de vrouwenemancipatie en de vergrijzing geleid tot een groeiend structureel tekort aan arbeidskrachten. Dit heeft de vraag naar hoger en lager opgeleide arbeidsmigranten in de landbouw, de bouw, de vleesverwerkende industrie, de schoonmaak, de catering, het transport en de distributie aangewakkerd, terwijl het aanbod van Nederlanders die dergelijke banen willen en kunnen doen is gekrompen.
Het aantal arbeidsmigranten is de afgelopen vijftien jaar verviervoudigd. Naast de komst van Oekraïense vluchtelingen was de belangrijkste reden waarom de immigratie de afgelopen jaren zulke recordniveaus bereikte de groei van het aantal vacatures: van ongeveer 100.000 in 2013 naar ongekende niveaus van ruim 400.000 in 2023.
Hoewel de asielinstroom op de lange termijn stabiel is gebleven, is het aandeel asielzoekers in de totale immigratie afgenomen, van 30 tot 50 procent in de jaren negentig tot ongeveer 10 procent in de afgelopen jaren, omdat er naast internationale migranten ook veel meer arbeidsmigranten zijn gearriveerd. studenten.
De toenemende vraag naar arbeid is daarom de belangrijkste motor van de groeiende immigratie. De meeste arbeidsimmigranten komen uit de EU, hoewel het aandeel Aziaten en Afrikanen groeit naarmate de arbeidskrachten in Oost-Europa opdrogen.
Duizenden uitzendbureaus kregen vrij spel
Maar dit was geen natuurlijk fenomeen. Tientallen jaren van beleid gericht op de liberalisering van de arbeidsmarkt hebben de immigratie bevorderd. Omdat hierdoor het aantal onaantrekkelijke, tijdelijke, laagbetaalde banen is toegenomen.
Terwijl politici spreken over ‘controle over migratie’, is de ironie dat politici via de liberalisering van het arbeidsmarktbeleid de controle over migratie feitelijk hebben overgedragen aan de particuliere sector. Duizenden arbeids- en wervingsbureaus hebben de vrije hand gekregen om buitenlandse arbeidskrachten te werven.
Politici vinden het moeilijk om deze waarheid openlijk te erkennen, omdat het indruist tegen de retoriek over ‘gelukszoekers’ en het gebruik van immigranten als zondebok voor problemen als de huizencrisis en criminaliteit.
Het soort migranten dat politici afschilderen als ‘gelukszoekers’, ‘economische vluchtelingen’ of als een bedreiging voor de verzorgingsstaat zijn in feite hard nodig.
Harde migratiepraat in Den Haag verhult de ware aard van het immigratiebeleid. Uit onderzoek blijkt dat het immigratiebeleid onder druk van economische lobby’s flexibeler is geworden en niet strenger.
Uit onderzoek blijkt ook dat rechtse politici geen restrictiever immigratiebeleid voeren dan linkse politici. Meloni in Italië en Orbán in Hongarije hebben, ondanks hun anti-immigratieretoriek, recordaantallen arbeidsmigranten toegelaten en hebben graag de ogen gesloten voor uitbuiting en illegale werkgelegenheid.
Dit laat zien hoezeer de meeste politici gevangen zitten in hun eigen migratieretoriek. Om deze erfenis van loze beloften en mislukt beleid te doorbreken, moeten ze de moed verzamelen om een eerlijk verhaal over migratie te vertellen: dat sommigen er meer van profiteren dan anderen; die ook nadelen kunnen hebben, maar die niet genegeerd kunnen worden; en dat er geen eenvoudige oplossingen zijn voor complexe problemen.
Een nieuwe klasse
Er moeten fundamentele keuzes gemaakt worden. Willen we een samenleving waarin steeds meer werk – transport, bouw, schoonmaak, gezondheidszorg en voedselvoorziening – wordt uitbesteed aan een nieuwe klasse die voornamelijk bestaat uit arbeidsmigranten? Willen we een gesubsidieerde landbouwsector die voor de noodzakelijke arbeid afhankelijk is van migranten?
Het belangrijkste dilemma is: je kunt nu geen economische liberalisering en groei nastreven en de immigratie drastisch beperken. Politici kunnen niet veel geld missen als het om migratie gaat.
Voor een structurele vermindering van de migratieniveaus zullen structurele hervormingen nodig zijn die in strijd zijn met de economische liberaliseringsagenda van de afgelopen decennia. Dit betekent dat de overheid de controle over de arbeidsmarkten drastisch zal moeten vergroten: minder tijdelijke contracten, een hoger minimumloon, een einde aan schijnzelfstandigheid, strenge controles op wervingsbureaus en het sterk vergroten van de capaciteit van de arbeidsinspectie.
Minder migratie is waarschijnlijk ook een keuze voor lagere economische groei, de herstructurering van bepaalde sectoren en voor hogere pensioenleeftijden om de gevolgen van de vergrijzing op te vangen. De vraag is of daar de politieke wil voor bestaat.
[ad_2]
