Kabinet bedenkt zich en stuurt alsnog noodhulp naar Gaza

Het Nederlandse kabinet heeft 10 miljoen euro extra noodhulp toegezegd aan de Gazastrook, nu daar een miljoen mensen ontheemd zijn geraakt door Israëlische bombardementen en een verwacht grondoffensief. Dat maakte demissionair minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Liesje Schreinemacher (VVD) dinsdagochtend bekend.

Donderdag had Schreinemacher aangekondigd dat extra geld niet mogelijk was, ondanks een oproep van de Verenigde Naties om de humanitaire hulp te verhogen. Een groot deel van haar budget voor dit jaar was al besteed aan de kosten van de asielopvang, zei ze: deze worden grotendeels betaald uit ontwikkelingsgelden.

In de Tweede Kamer was inmiddels een meerderheid ontstaan ​​die wel gehoor wilde geven aan de oproep van de VN om extra hulp beschikbaar te stellen. De UNRWA, het VN-agentschap voor Palestijnse vluchtelingen, zei vorige week dat er minimaal 100 miljoen euro nodig is voor voedsel, gezondheidszorg en onderdak in Gaza.

En er zal ongetwijfeld meer nodig zijn, zegt Sjoerd Sjoerdsma (D66), indiener van de Kamermotie voor extra steun. “De VN houdt zich momenteel vooral bezig met de politieke kant, met het ter plaatse krijgen van goederen, maar de ervaring leert dat dat bedrag snel toeneemt.”

Sjoerdsma werkte een jaar als diplomaat bij de Nederlandse vertegenwoordiging in de Palestijnse Gebieden, vanuit Oost-Jeruzalem. De huidige situatie is uitzonderlijk, zegt hij. “Op zichzelf is er een hele goede crisisinfrastructuur: veel Palestijnen waren al afhankelijk van de VN. Maar dit is een uitdaging zoals we die al lang niet meer hebben gezien, misschien wel het meest recentelijk in Syrië.”

Luchtbrug

Dinsdag maakt de VN bekend dat water- en sanitaire voorzieningen hebben gefaald, dreigt er een humanitaire ramp.

Toch wilde een deel van het Huis van Afgevaardigden vorige week een rem zetten op de hulpgelden voor de Palestijnen, omdat het geld of de middelen in handen zouden kunnen komen van Hamas, dat de Gazastrook controleert. Begin vorige week leek ook de Europese Unie kortstondig van plan te zijn de bestaande hulp stop te zetten.

Lees ook
Europa kan niet met één stem spreken over Gaza

Tegen het einde van de week was de noodhulp van de EU aan Gaza zelfs verdrievoudigd tot 75 miljoen euro, maakte Commissievoorzitter Ursula von der Leyen bekend. De EU wil vanaf deze week ook een luchtbrug via Egypte organiseren om VN-goederen bij de Palestijnen te krijgen.

Zonder hulp “zullen mensen wegkwijnen en sterven”, zei Martin Griffiths, coördinator van de noodhulp van de Verenigde Naties, maandag. Financiële tijden. “We moeten die hulp erbij halen, er is geen plan B.”

Elektriciteit, voedsel, water en brandstof naar Gaza zijn door Israël afgesloten sinds het geweld oplaaide. Israël onderhandelt al dagen met de VN over toegang tot het gebied, maar de grens met Egypte is nog steeds gesloten. Een groot aantal hulpkonvooien aan Egyptische zijde wachten op doorgang. Een hulpcorridor komt volgens de VN lastig op gang, omdat onduidelijk is wie de veiligheid kan garanderen.

Maandag deelde UNRWA op Dat bericht werd later verwijderd.

“Je opereert in een hele lastige omgeving”, zegt Sjoerdsma. “Hamas controleert de toegang tot Gaza, dat is ook mijn eigen ervaring. Daarom probeer je zoveel mogelijk lokale hulp te bieden. Uiteindelijk zijn er nooit garanties dat alles helemaal vlekkeloos zal verlopen. Maar met de VN heb je een organisatie die er al tientallen jaren is, die de ervaring heeft.”

Schild

“We weten al lang dat Hamas misbruik maakt van de aanwezigheid van UNRWA in Gaza”, zegt CDA-Kamerlid Derk Boswijk. “De VN wordt vaak gebruikt als een soort schild, vanuit of nabij hun locaties worden raketten afgevuurd. Dat maakt het werk lastig.”

Tegelijkertijd is de situatie voor veel Palestijnen zo nijpend dat hulp nu hard nodig is, zegt Boswijk. Het CDA steunt de motie daarom. “Je kunt nooit helemaal uitsluiten dat bepaalde middelen bij bepaalde groepen terechtkomen”, zegt Boswijk.

“Als dat bewust gebeurt, is het een ander verhaal. En ja, die lijn is heel grijs, dat besef ik.”

De grootste uitdaging is volgens Sjoerdsma eigenlijk van een andere aard. “Het grootste obstakel is om die dingen in het gebied te krijgen. De route via Israël is nu eigenlijk geen optie. De grensovergang met Egypte is meerdere malen gebombardeerd. En daarachter ligt de Sinaï, een woestijngebied, ook geen gemakkelijke aanvoerroute.”