Een jaar geleden overleed Lieuwe Westra uit Mûnein, de wielrenner die in zijn topdagen lachend het peloton geselde

Bijna twintig jaar voor het overlijden van Lieuwe Westra vond er op de verjaardag van zijn moeder Alie in Mûnein een gesprek plaats dat de rest van zijn leven bepaalde. Familie en vrienden denken dat als Westra op 21 februari 2003 niet de uitdaging was aangegaan om weer wielrenner te worden, hij veel eerder was geëindigd. In zijn jeugd was Westra een meer dan talentvol coureur, maar op zestienjarige leeftijd koos hij een ander pad. Hij schoor zijn hoofd kaal en ging als bestratingsafwerker werken om sigaretten en bier te kopen. In de weekenden ging hij los op huisfeestjes. De Thunderdome-muziek kon voor hem niet luid genoeg zijn. Er was ook geen limiet aan de hoeveelheid medicijnen die hij gebruikte. Cocaïne, xtc, hasj, speed: zolang hij maar in een verdoving raakte. Hij zei ooit dat hij op één avond 25 pillen slikte.

Op de verjaardag van zijn moeder was er weinig meer over van de wielrenner: Westra woog zo’n honderd kilo. Lieuwe’s broer Jan Hendrik was nog een verdienstelijk wielrenner in het amateurcircuit, maar Westra was niet zo onder de indruk. ‘Dat niveau kan ik gemakkelijk bereiken’, zei hij. Waarop de toenmalige vriendin van Jan Hendrik antwoordde: “Doe het dan, met je grote mond!” In plaats van in zijn Golf is hij sindsdien zo snel mogelijk op de racefiets naar de Afsluitdijk en terug gereden. En op goede dagen tikte hij Den Oever aan. Westra was weer een wielrenner.

2004 ‘t Zand

De Ronde van ‘t Zand was na een jaar geweldig rd traint zijn eerste race als amateurcoureur. Van Westra’s deelname aan het Noord-Hollandse dorp is weinig bewaard gebleven. “Zijn naam staat op de startlijst”, zegt John Deutekom, voorzitter van het organisatiecomité en bekend jurylid in Noord-Holland, nadat hij op zolder heeft gezocht naar de programmaboekjes uit die jaren. “Maar hij komt niet voor in de resultaten. Ik heb ook meegedaan aan de competitie voor B-amateurs, maar van Westra kan ik me niets meer herinneren.”

Westra zelf had er geen probleem mee om anoniem deel te nemen. Hij wilde zijn comeback nog niet openbaar maken. Na een half uur trapte hij op de rem om via de Afsluitdijk terug te vluchten naar Fryslân.

2008 Marigny

“In 2008 reden Lieuwe en ik de Duo Normand, een tijdrit voor koppels”, vertelt Jos Pronk (40), zijn teamgenoot en huisgenoot dat jaar bij de formatie Krolstone, een amateurploeg voor rijders met ambities om prof te worden. “Hij zei dat ik moest beginnen, maar terwijl ik al ver in de vijftig was, ging hij al snel over de zestig. Ik ben nog nooit zo kapot geweest. Ik reed een paar keer voorop, maar toen hij het overnam, gingen we meteen een paar kilometer sneller. Uiteindelijk werden we derde in Marigny. Hij kon ontzettend hard rijden, maar in die tijd fietste hij meestal niet met zijn hoofd. In het begin van de race reed hij vaak iedereen weg, waardoor hij aan het eind helemaal opgebrand was.”

Pronk en Westra deelden dat seizoen de prijzen op Krolstone. Westra verdiende op 25-jarige leeftijd een profcontract bij Vacansoleil, maar Pronk – de jongere broer van oud-profrenner Matthé en zoon van stayer-wereldkampioen Matthé senior – kon het zichzelf niet zo moeilijk maken als zijn teamgenoot. “Voor Lieuwe was het altijd alles of niets. Hij was een bijzondere jongen. Ongelooflijk verdrietig wat hem is overkomen. Toen ik van mijn goede vriend Theo Bos hoorde dat het niet goed met hem ging, heb ik hem een ​​berichtje gestuurd dat hij altijd bij mij terecht kon voor hulp, maar daar heb ik nooit antwoord op gekregen.”

2012 Mende

Westra was erin geslaagd een goede professional te worden, maar hij wilde meer. Snel rijden was altijd zijn specialiteit geweest, maar zijn lichaamsbouw was niet geschikt om goed te klimmen. Hij was te dik. Terwijl Robert Gesink op 1,90 meter 70 kilo weegt, woog de 1,85 meter lange Westra 74 kilo. Een paar kilo minder maakt een groot verschil en als Vacansoleil-chauffeur begon hij op zijn kenmerkende maniakale manier af te vallen. Hij hongerde zichzelf uit tijdens de training totdat hij nog maar 69 kilo woog.

Zijn leven als monnik hielp Westra en resulteerde in een bizar succes. Hij verraste alles en iedereen in de klim naar Mende tijdens de vijfde etappe van Parijs-Nice. Westra versloeg Alejandro Valverde en Bradley Wiggins dankzij uitzonderlijke acceleratie. In de slottijdrit richting Col d’Èze hoefde Westra slechts twee seconden in te leveren op Wiggins, waardoor hij tweede werd in het eindklassement. Zijn optreden maakte indruk in het peloton, herinnert oud-collega Laurens ten Dam zich. “Het was voor mij heel motiverend. Als Lieuwe het kon, dan zou ik het ook moeten kunnen.”

Arenberg 2014

Lars Boom won op 9 juli 2014 in de stromende regen de etappe ‘Roubaix’ van de Tour de France, maar Lieuwe Westra was die dag misschien wel de sterkste. De ex-bestratingsafwerker baande de weg naar de finish in Arenberg voor zijn kopman Vincenzo Nibali. Boom was de enige die glimlachend over de kromme stenen reed, de rest van het peloton leek op een donderslag. De etappe was het eindstation voor Tourfavoriet Chris Froome na een valpartij.

Westra stond met succes achter de rest van de competitie voor het eindklassement. Het enige wat geletruidrager Nibali soms kon roepen was ‘Lieuwe, piano’, Lieuwe, zachter. Zelfs voor zijn leider reed hij soms te snel. Toen hij Parijs binnenkwam, maakte hij deel uit van de ploeg die de Tour had gewonnen. Eindelijk was hij daar waar hij wilde zijn: de wereldtop. De bijnaam Het beest hij deed al het recht op twee wielen.

2016 De Panne

Tijdens zijn begrafenis stond er een fiets tegen de kist van Lieuwe Westra. De Specialized, waarmee hij zijn laatste grote succes behaalde; de eindzege in de Driedaagse van De Panne-Koksijde in 2016. Het was een van Westra’s favoriete koersen, vol wind, fans en uiteindelijk een niet al te lange tijdrit.

Een paar maanden later reed Westra de Ronde van België. In de derde etappe naar Verviers werd een enorme crash veroorzaakt door twee racemotoren. De Belg Stig Broeckx raakte zo zwaar gewond dat hij wekenlang in coma werd gehouden. De bestuurder liep blijvende hersenschade op. Westra werd onrustig in het peloton, de resultaten gingen achteruit en hij werd steeds ongelukkiger. Hij woonde in Monaco en was daar een geweldig wielrenner, maar als collega’s langskwamen om te trainen bleef de deur gesloten. Westra lag het liefst in zijn bed.

Eind 2016 had hij alleen maar DNF’s op zijn naam staan: Heeft niet afgerond . Zijn genereuze inzet bij Astana – 600.000 euro per jaar – werd niet verlengd. Hij tekende een contract voor 2017 bij het Belgische Wanty-Groupe Goubert, maar begin januari maakte Westra plotseling bekend definitief te stoppen met wielrennen. Kenmerkend voor die periode was dat hij in de dagen na zijn zelf aangekondigde pensionering voor iedereen niet bereikbaar was. De wielrenner Westra was ten onder gegaan aan de depressie.

2021 Benissa

In de zon leek Westra het geluk weer gevonden te hebben. Hij trouwde met een blonde Australiër, met wie hij een fietshotel kocht in Benissa in Zuid-Spanje. Maar bij Casa Ciclismo ging het definitief de verkeerde kant op. Westra pakte de fles en kon daardoor de gasten die hij vergezelde op de racefiets niet meer volgen. De duistere gedachten verdwenen niet en hij werd steeds agressiever. Tijdens een trainingsrit was Westra getuige van de zware val van Amy Pieters. Door die traumatische ervaring had hij het zo moeilijk met zichzelf, dat zijn familie besloot hem terug naar Nederland te halen.

Westra stond echter geen enkele hulp toe. Zijn familie wilde dat hij werd opgenomen, maar dat vond hij zelf niet leuk. De politie moest zelfs het ouderlijk huis bezoeken. Vervolgens vluchtte hij over de Afsluitdijk naar Zwaagdijk-Oost, waar hij introk in de garage van een vriend die geen vervelende vragen stelde. De drank en de drugs waren definitief terug in zijn leven.

2022 Zwaagdijk-Oost

Nadat Laurens ten Dam van journalist en biograaf Thomas Sijtsma hoorde dat Lieuwe Westra op een industrieterrein in West-Friesland woonde, besloot hij samen met een vriend op bezoek te gaan bij zijn oud-collega. “Ik kende Lieuwe uit het peloton. Ik had nog nooit eerder een trainingsrit met hem gefietst, maar ik vond het niet meer dan logisch om een ​​ex-coureur met wie ik reed te helpen. Zeker als hij in de buurt was in Noord-Holland.”

Hij had een leuk gesprek met Westra over het verleden en ze sloten de ontmoeting af met een knuffel. Maar Ten Dam zag ook een man die verdwaald was. Hij droeg vuile kleren. “Een dag later kwam ik terug om hem wat kleren te brengen. Toen ik aankwam zat Lieuwe op de grond het onkruid tussen de straatstenen te wieden. Een klus waar hij zichtbaar tevreden mee was. Hij had een deel van de straat weer opgeruimd. Dat was typisch Lieuwe. Dezelfde ervaring had hij ook als wegenbouwer of als wielrenner. Een eenvoudige taak goed uitvoeren.”

Ook de oud-chauffeur besefte dat hij Westra niet verder kon helpen. “Ik heb een tuinhuisje achter mijn huis, maar daar kan hij niet gewoond hebben. Ik had hem graag nog een keer willen ontmoeten, maar in alle drukte ging dat vóór zijn overlijden niet door.”

2023 Zwaagdijk-Oost

Zaterdag 14 januari werd Lieuwe Westra levenloos aangetroffen op de oprit van de autogarage. Bij onderzoek na zijn dood zijn speed, xtc, crystal meth en slaappillen aangetroffen, maakte de familie in juni vorig jaar bekend. Ze wilden dat er een einde zou komen aan alle speculaties en dat hij herinnerd zou worden als Het beest : de wielrenner die lachend het peloton te lijf ging.