[ad_1]
In de kelder van de Nicolaaskerk in Wiuwert liggen vier mummies die naar schatting zo’n 400 jaar oud zijn. Daarnaast staan er twee doodskisten met resten van andere mummies. De kwaliteit van de mummies gaat achteruit, constateert cultuuronderzoeker Pieta van Beek, verbonden aan de Universiteit Utrecht.
Van Beek bezoekt de mummiekelder al sinds 1978. “Ondanks de goede zorgen zie ik nog steeds achteruitgang”, schrijft ze in een brief aan de kerkenraad van Protestantse Gemeente De Slachsang, eigenaar van het kerkgebouw. In haar dringende brief aan de kerkenraad pleit ze voor een betere bescherming van de mummies en voor wetenschappelijk onderzoek. Ze zou bijvoorbeeld graag zien dat de mummies een respectvollere behandeling krijgen. De mummies worden nu volledig naakt weergegeven. “Waarom laten we niet gewoon het bovenlichaam zien zoals voorheen?” ze vraagt zich af.
Ook vindt ze het jammer dat toeristen soms zonder toezicht achterblijven als de gidsen boven in de kerk zijn en de bezoekers in de kelder. Ze vreest dat toeristen bijvoorbeeld botten meenemen. Ze is ook bezorgd dat de luchtkwaliteit zal worden aangetast door de ongeveer 8.000 jaarlijkse bezoekers en dat dit een slechte impact zal hebben op de mummies. ‘Het is het verlies van een heel bijzonder erfgoed.’
Kier
Tijdens haar laatste bezoek eind oktober merkte ze ook dat de twee kisten, die op elkaar staan, iets uit elkaar zijn verschoven. Dit betekent dat er ruimte tussen zit. ‘De scheur is zo groot dat een hand erin kan gaan en die botten kan aanraken of naar boven kan kantelen. Kostbaar erfgoed kan nu eenmaal voor altijd verloren gaan”, schrijft Van Beek aan de kerkenraad.
Kerkpenningmeester Alle Jacob Bremer vindt het meevallen. Volgens hem zit er ongeveer een halve centimeter ruimte tussen de twee dozen. “De kisten met passe worden momenteel alleen maar beter”, zegt hij. Over de achteruitgang van de mummies zegt Bremer: “Het heeft honderden jaren geduurd voordat de iepen publiekelijk en daarbinnen en altijd openbaar werden. Het stroomt gewoon achter je aan, de steun van de mummies. Het is alleen niet zo slim.”
Anna Maria van Schurman
De mummies werden in 1765 ontdekt in de kelder onder de kerk. De lichamen worden op natuurlijke wijze gemummificeerd, waarschijnlijk door de luchtstroom in de kerk. Van de elf originele mummies zijn er nog vier over, plus een aantal resten. Waar de andere mummies zijn, is een mysterie.
Ook Van Beek pleit voor wetenschappelijk onderzoek naar de mummies omdat ze vermoedt dat humaniste, taalkundige, theoloog, dichter en kunstenaar Anna Maria van Schurman (1607-1678) één van de mummies zou kunnen zijn. Ze was een volgeling van predikant Jean de Labadie. Onder de andere mummies bevinden zich hoogstwaarschijnlijk labadisten.
DNA-onderzoek kan uitwijzen of Van Schurman daadwerkelijk in de kerk is. Haar familieleden liggen in Huizum, tegenover de preekstoel in de kerk. Als er een DNA-match is, kan met zekerheid worden gezegd dat Van Schurman een van de mummies in Wiuwert is.
“Dat onderzoek kan nog steeds worden uitgevoerd”, zegt Van Beek. “Als de mummies er nog slechter aan toe zouden zijn, zou onderzoek steeds moeilijker worden.” Het is niet helemaal zeker of ze ook DNA kan afnemen van lichamen uit de kerk van Huizum. “Dat is waar de stichting Oudfriese Kerken voor staat”, zegt ze.
Mysterie
De kerkenraad van de Protestantse Gemeente De Slachsang heeft er weinig sympathie voor. “Dit soort fersykjes wol yn krijgen we in de zomer”, zegt kerkpenningmeester Bremer. “De mummies bevinden zich in een beetje een mysterie. Dat kleine mysterie konden we ons slechts op een kleine manier eromheen voorstellen. Dat betekent automatisch dat we allerlei verschillen willen accepteren.”
Verder denkt Bremer dat de extra publiciteit die de mummiekelder zou krijgen als Van Schurman er inderdaad is, de mummies niet ten goede zal komen. “Al die ekstra besikers kunnen in een skea-achtige gloed op de mummies staan, zoals Van Beek ek opmerkt. Het kan net zo goed volgen dat we dan de deur moeten sluiten. Was jij er toen nog? Dan is het eten wat wol is, maar wat gewoon belibbe wurde kin is.
Bremer is het niet eens met de suggestie dat de gemeente onderzoek blokkeert omdat het sluiten van de kelder de kerk inkomsten zou kunnen kosten. “We hebben twee mummiegidsen en tjinst. Daar moeten we aandacht aan besteden. We hopen dat deze tijd van het jaar actueel is.” De kerk gebruikt ook geen geld van mummiebezoekers voor het onderhoud van de kerk. “Daar hadden we ook potten met voer. We moesten gewoon de kelder openen omdat we blij waren te weten dat dit fenomeen zich voordeed en dat we het moeilijk hadden.”
De brief is besproken in de kerkenraad. De kerkenraad zal dit in een volgende vergadering verder bespreken.
Meer onderzoek
Ook emeritus hoogleraar medische geschiedenis Mart van Lieburg vindt het onderzoek naar de mummies interessant. Voornamelijk met het oog op de medische geschiedenis. “Wiuwert had een heel bijzondere relatie met rachitis, ook wel de Engelse ziekte genoemd, die een verstoring van de botstructuur veroorzaakt. Dit heeft grote invloed gehad op de verloskunde in Nederland. Ook heb ik een grote studie geschreven over Wiuwerts achtergrond in de geneeskunde, onder andere door gynaecoloog en laboratoriumspecialist Hendrik van Deventer.” Van Lieburg hoopt dat onderzoek naar de mummies nog meer aan het licht kan brengen.
[ad_2]
