[ad_1]
In 1783 beschreef Eise Eisinga precies wat Adrie Warmenhoven op donderdagochtend 29 februari 2024 gaat doen.
Met een eeuwenoude handleiding onder de arm klimt de directeur vervolgens de zolder van het Franeker-planetarium op. Daar moet hij, tussen alle spijkers van het oudste planetarium ter wereld, in opdracht van Eisinga zelf de datum in het indrukwekkende tandrad aanpassen. “Ik heb er zin in”, zegt Warmenhoven. “Ik krijg de eer eens in de vier jaar.”
De wolkammer en amateurastronoom bouwde tussen 1774 en 1781 een schaalmodel van het zonnestelsel in het plafond van zijn woonkamer. Het 18e-eeuwse tandwiel dat nauwkeurig de positie van de planeten aangeeft, werkt nog steeds precies en is zo bijzonder in de wereld dat het kreeg vorig jaar de internationale erfgoedstatus van UNESCO.
Eisinga hield rekening met schrikkeljaren
Eisinga berekende alles in het heelal nauwkeurig en hield bij de bouw ook rekening met schrikkeljaren. Het grootste en buitenste wiel in het plafond werkt als een kalender waarop alle 365 dagen van het jaar zijn aangegeven. In een handleiding uit 1783 instrueerde de astronoom zijn kinderen wat ze moesten doen in de jaren dat er 366 dagen zijn en februari geen 28 maar 29 dagen heeft.
“Normaal gesproken draait het wiel van 28 februari naar 1 maart. We kunnen er natuurlijk niet zomaar een getal bij doen”, zegt de directeur, die op schrikkeldag de kalendercirkel loskoppelt en een dag terugzet. “Je kunt niet stoppen voor een dag, want dan valt alles stil. Wat wij doen is de 28e dag herhalen.”
Meest gestelde vraag in het Planetarium
Warmenhoven rondt de bijzondere klus donderdagochtend af voordat de deuren van het planetarium opengaan. ‘Vijf minuten, slechts een momentje.’ Vervolgens legt hij aan alle gasten uit hoe het kan dat er die dag een verkeerde datum op het eeuwenoude meesterwerk staat vermeld. “Hoe zit het met schrikkeldag is hier de meest gestelde vraag.”
[ad_2]
