12,5 jaar Paradigm in Groningen. Een terugblik met mede-oprichter Piter. Zo legendarisch en populair als het werd, zo chaotisch was het ook

Het ruikt naar frituurpannen in de Paradigm-kantine. Er staat een enorme pot zelfgemaakte karamel op tafel, voor degenen die geïnteresseerd zijn. De kantine is een soort kas met een hoog plafond, aan de rand van het betonnen oppervlak dat zo velen van ons kennen als het Paradigm-festivalterrein. We kijken uit op het Romney-pakhuis en de koepel. Beide podia tijdens de buitenevenementen van Paradigm. Maar er zijn tegenwoordig geen vrolijke mensen in excentrieke outfits. Er draaien geen DJ’s en er is geen dansmuziek.

Paradigm bestaat 12,5 jaar

Het handjevol Paradigm-medewerkers heeft net hun lunchpauze achter de rug en ruikt de frituurlucht. Piter Terpstra, mede-oprichter en mede-eigenaar van Paradigm, veegt de kruimels van de robuuste houten tafel en neemt plaats op een van de drie leren banken. De houtkachel brandt nog.

Paradigm bestaat dit weekend 12,5 jaar en dat vieren ze met een weekend vol feestjes en een boek. Een boek vol verhalen vanuit verschillende perspectieven en van allerlei auteurs. Eén over de bezoekers, over de locatie en de gebouwen, interviews met DJ’s en andere vrienden van de organisatie. Foto’s spelen de belangrijkste rol in het boek en zijn allemaal geselecteerd door fotograaf Niels Cornelis Meijer (Knelis).

“Dit was een wens die we al een tijdje hadden”, zegt Piter. “Overal hangen verhalen, foto’s en filmpjes van de 12,5 jaar aan feesten en evenementen die we hebben georganiseerd, maar die zijn nergens verzameld. Als je iets wilde weten, moest je echt gaan zoeken. Dit boek is een naslagwerk, een nostalgische reis door de geschiedenis. En het is gewoon heel leuk dat onze kinderen en ouders dit nu ook kunnen bekijken. Mijn moeder hielp tijdens het festival altijd bij de muntbalie, maar dat was één keer per jaar. Nu kan ze zien hoe de rest van het jaar eruit ziet.”

Paradigm begon met een busreis naar Berlijn

Die ongeorganiseerde, gefragmenteerde aard is kenmerkend voor Paradigm. De organisatie – nu een van de belangrijkste culturele organisaties in Grunn – werd in 2011 opgericht aan de Helsinkistraat. “In 2010 gingen Paul (Grimmius, mede-oprichter van Paradigm, red.) en ik met een bus en veel mensen uit de muziekindustrie uit verschillende Nederlandse steden naar Berlijn. We kenden elkaar nog niet, maar in de bus raakten we aan de praat. Toen ontstond het idee om een ​​festival in Groningen te organiseren. In Berlijn werden we geïnspireerd door de vrijheid, dat het feesten nooit ophoudt. Wij wilden ook graag blijven genieten, elk weekend.”

Het eerste Paradigm-festival was Sunday Afternoon Collective (SAC) met muziekcollectief Kollektiv Turmstrasse, op 16 oktober 2011. Datzelfde jaar hadden Piter, Paul en Hessel (de derde oprichter) al een festival georganiseerd, maar het heette nog Technootjes Festival . Het idee voor SAC kwam voort uit het feit dat ze nog geen volledige horecavergunning hadden voor hun club aan Helsinki Street. Daarom mocht het feest maar tot 00.00 uur duren. Dan doen we het zondag, was de gedachte. Feest van 2 tot 12 uur en ga de volgende dag fris weer aan de slag.

“De eerste SAC was legendarisch. Je eerste clubfeest zal je de rest van je leven bijblijven. We hadden een grote wolk op de muur geschilderd, omdat op de albumhoes van Kollektiv Turmstrasse ook een wolk stond. De locatie was eigenlijk niet te vinden, midden op een industrieterrein. En veel mensen hebben geholpen om de club op tijd klaar te krijgen.”

‘Wij hebben nergens rekening mee gehouden’

“Die eerste jaren in Helsinki Street deden we precies wat we wilden”, zegt Piter. “Wij hebben nergens rekening mee gehouden. Niet met geld, niet wat bezoekers zouden willen. Er stond een auto midden op de dansvloer, we schilderden elke maand de muren. Ook wij waren volop betrokken bij de partij.” Nadat de horecavergunning rond was, werd de Paradigm-club geopend. Ieder weekend was het open. En elk weekend waren Piter en de rest er.

En ze waren op de afterparty, waar volop gratis drankjes werden uitgedeeld. Vrijwilligers mochten komen, zij namen weer mensen mee. Niemand hield toezicht op alles wat er gebeurde.

Piter, Paul en Hessel vonden de naam Paradigm leuk omdat een paradigma ongrijpbaar en onverklaarbaar is. Als een clubje. Het is mysterieus wat daar gebeurt.

Dat klinkt allemaal heel rauw en alsof de grenzen vaak tot het uiterste worden opgezocht, maar het is niet de beste basis voor een organisatie waar rekeningen betaald moeten worden en mensen werken.

‘Wij waren geen goede managers’

“Ik moet – of eigenlijk moeten we – het heft in eigen handen nemen”, blikt Piter terug. “Wij waren geen goede managers. We betaalden rekeningen te laat, overlegden niet genoeg, waren afstandelijk, hadden geen hart voor de mensen die bij Paradigm werkten en waardeerden ze misschien niet genoeg. ”

Er zijn mensen geweest die op vervelende wijze de organisatie hebben verlaten omdat deze niet functioneerde. “Onder onze leiding hebben zij hun werk zo goed mogelijk gedaan. Het was onze schuld dat het slecht afliep en dat was triest.”

En dan waren er nog de vele feestjes, het najagen en alles wat daarbij komt kijken, waar je als medewerker makkelijk in meegezogen werd. “Goed. Dat hebben we zelf net zo goed gedaan, dus we hebben niet het goede voorbeeld gegeven.”

Mensen verloren zichzelf in Paradigm, beaamt Piter nu.

Honderdduizenden euro’s schulden

Hoe legendarisch en populair Paradigm ook werd, het was ook chaotisch. In 2017 verhuisde Paradigm van de Helsinkistraat naar het Suikerterrein, maar daar begonnen ze in 2016 met bouwen. “Dat was niet goed. Het ging niet goed met ons in Helsinki Street, omdat we elk weekend duizenden euro’s aan artiesten gaven, veel gratis drankjes weggaven en niet goed opletten waar we ons geld aan uitgaven. En tegelijkertijd hebben we enorm geïnvesteerd in onze nieuwe plek.”

Resultaat: in 2016 ging Paradigm bijna ten onder. Voor het eerste festival op het Suikerterrein werden veel te weinig kaartjes verkocht en leveranciers werden niet betaald. Het ging om honderdduizenden euro’s aan schulden. “Een jeugdvriend van Paul heeft ons toen geld geleend en dat heeft ons gered. Plus het tweede festival op het Suikerterrein, dat goed verkocht. Al die tijd heb ik gezegd: het komt goed.”

Volgens Piter waren 2019 en de daaropvolgende coronajaren een keerpunt. Er werd iemand aangenomen die verantwoordelijk was voor de financiën en alle overige taken werden verdeeld onder de eigenaren en zes medewerkers. “Voorheen waren we allemaal verantwoordelijk voor alles, maar dat zorgde er vooral voor dat we veel kletsten maar geen beslissingen namen.” De coronajaren waren vervelend omdat niets door kon gaan, maar het gaf de organisatie ook de tijd om de boel aan te scherpen en te testen voordat ze echt weer van start gingen.

Paradigma is paradigma vanwege de sfeer

Nu kan Piter met meer afstand naar Paradigm kijken. Hij is inmiddels 46, heeft een gezin en feesten niet meer zo hard. Plannen om de organisatie te verlaten heeft hij echter nog niet. “Ik vind het belangrijk om een ​​plek te creëren waar mensen kunnen ontsnappen aan de dagelijkse realiteit. Sommige mensen hebben echt last van alles wat er in de wereld gebeurt en hebben plaatsen als Paradigm nodig. Omdat ze hier harmonie, verbinding en saamhorigheid vinden. Waar mensen lief voor elkaar zijn en elkaar respecteren. Waar de beveiligers vriendelijk zijn en het barpersoneel gewoon normale mensen. Gedraag je niet arrogant. Wij werken heel hard om die sfeer vast te houden.”

De organisatie zal nooit rijk worden, ze blijft kwetsbaar. “Je bent afhankelijk van de grillen van muziekstijlen en het publiek. Ook boeken wij geen erg commerciële namen. Als je eenmaal grote DJ’s gaat draaien, moet je jezelf elke keer weer overtreffen. Dat kan niet als je elf evenementen per jaar organiseert.” Bovendien passen grote namen niet echt bij Paradigm. De kleinere artiesten maken deel uit van de charme. Veel mensen komen niet voor de namen op de line-up, maar voor de sfeer van de evenementen.

‘Mensen hebben een ontsnapping nodig’

Die sfeer, de liefde en saamhorigheid, komt uiteraard door de locatie, de muziek, de zon die (meestal) schijnt, de saamhorigheid, maar ook de pillen die worden ingenomen spelen een rol. “Dat klopt, de medicijnen stimuleren dat gevoel”, zegt Piter. “Je kunt er als festivalorganisator niet omheen. Drugs zijn tegenwoordig de normaalste zaak van de wereld onder jongeren. Niet alleen bij ons, ook in willekeurige bars in de binnenstad. Mensen hebben dat excuus nodig, anders kan ik het niet uitleggen.”

“Het is een illusie om te denken dat je het uit je bezit kunt verbannen. Bij de ingang staat dat drugs verboden zijn, maar je kunt het ondergoed van mensen niet uittrekken en in de kont kijken. Het is een zeer ingewikkelde kwestie, vanwege de hele criminele wereld erachter. Tegelijkertijd kan het ook positieve, verbindende effecten hebben. Dat is een grote tegenstelling, maar daar heb je als festivalorganisator mee te maken.”