[ad_1]
Eén van de lessen uit het rampzalige fraudebeleid is dat beleid dat gebaseerd is op incidenten die door de media en de politiek worden opgehemeld, tot ongelukken leidt. Langzame bedachtzaamheid is beter dan de eeuwige roep om ‘snelle actie’.
Een van de opmerkelijke conclusies uit het rapport van de parlementaire onderzoekscommissie Fraudebeleid en Diensten, dat maandag werd gepresenteerd, is dat Kamerleden maar ook journalisten zelf actief de harde aanpak van fraude naar voren hebben gebracht. Volgens commissievoorzitter Michiel van Nispel schreven de media, vaak op zoek naar opschudding, onevenredig veel over fraude. Politiek en pers haalden het slechtste in elkaar naar boven en er ontstond een ‘papegaaicircuit’ waaraan veel media deelnamen.
In het samenspel van politiek en media overheersten losse beelden, waardoor de werkelijkheid werd vertekend, concludeert de commissie. Het ging bijvoorbeeld over ‘busladingen Turken die hierheen komen om een uitkering te krijgen en teruggaan naar Turkije’. Er waren opruiende berichten over de zogenaamde ‘Bulgaarse fraude’ en ‘Poolse fraude’. In werkelijkheid waren dit slechts incidenten: er was sprake van fraude door een zeer kleine groep mensen en er was relatief weinig geld mee gemoeid.
Maar blijkbaar waren zulke evenementen voor journalisten bedoeld gefundenes Fressen om van schande voor het hele systeem te spreken. Zoals een voormalig journalist uit de Volkskrant zei tijdens de verhoren: ‘sociale zekerheid lijkt al zo’n twintig tot dertig jaar synoniem te zijn geworden voor fraude’.
Onderbuik aan de macht
In de berichtgeving en in het parlement leek de onderbuik aan de macht te zijn als het om fraudebestrijding ging, met ministers als zelfbenoemde strijders van het denkbeeldige grote kwaad. Zo was Henk Kamp zich bewust van de beperkte omvang van de fraude, maar vond hij toch dat er streng moest worden opgetreden. Want volgens hem strookten de lage reële cijfers niet met wat ‘er in het land gaande is’. Een typisch voorbeeld van drankpraat van een schaamteloze politieke opportunist, vertaald in kabinetsbeleid, gevolgd door een breed scala aan politici in de Kamer die ruiken naar zetelwinst, en door hijgende, op effecten beluste media.
Naast de twijfelachtige rol van de pers moet aan de andere kant worden gezegd dat publicaties in de media ook een belangrijke rol hebben gespeeld bij het signaleren van zaken die, zij het na een aarzelend begin, wel degelijk mis zijn gegaan. Intern is al sinds 2007 bekend dat ‘er problemen ontstaan bij de Belastingdienst en dat mensen daar de dupe van worden’.
Maar de berichtgeving hierover was in het begin zeker schaars, deels omdat beleidsmakers steeds maar verklaarden dat het ‘incidenten’ of ‘kinderziektes’ waren. Pas nadat de Nationale Ombudsman problemen bij een onderzoek signaleerde (2018) kwam de berichtgeving goed op gang, onder leiding van enkele volhardende journalisten. Kamerleden als Pieter Omtzigt en Renske Leijten waren de belangrijkste Kamerhouders.
Slecht incidentenbeleid
Het onderzoek is onthullend in de zin dat het de onderlinge relatie laat zien tussen rampzalige incidentenpolitiek, opgejaagd door de media, gekwelde bestuurders en politici die menen de stem van het volk te vertegenwoordigen. Het is duidelijk geworden dat ons land leefbaarder wordt door meer bedachtzaamheid en dat de tegenwoordig populaire roep om snelle actie alleen gerechtvaardigd is als zich echte rampen voordoen.
mainredactie@frieschdagblad.nl
[ad_2]
