Hoe het naderende vertrek van directeur Alex Kroes Ajax opnieuw stuurloos dreigt te maken

Met een brede glimlach loopt Alex Kroes donderdag 28 maart rond één uur door de gangen van het Hilton Hotel op Schiphol. De algemeen directeur van Ajax is op weg naar een UEFA-bijeenkomst om met andere clubdirecteuren de nieuwe Champions League-format te bespreken. Ajax, vijfde in de Eredivisie, mag van geluk spreken als het volgend seizoen überhaupt Europees voetbal speelt. Maar Kroes, die nog maar twee weken eerder aantrad, zal de gevallen club na twee magere jaren terugbrengen naar de Nederlandse top en Europese subtop, zo is het geloof in Amsterdam.

Wat Kroes niet weet is dat tegelijkertijd de raad van commissarissen van Ajax bijeen was bij advocatenkantoor NautaDutilh aan de Amsterdamse Zuidas. De vijf begeleiders, waaronder veteranen van de club Michael van Praag en Leo van Wijk, hebben de laatste tijd regelmatig contact met advocaten. Meestal gaat het om de afronding van het forensisch onderzoek naar mogelijke belangenverstrengelingen bij de transfers van Sven Mislintat, de in september ontslagen Duitse voetbaldirecteur. Regisseur Alex Kroes staat nu op de agenda.

42.500 aandelen

Kroes stuurde eerder die week een overzicht van zijn aandelentransacties naar de afdeling Compliance van Ajax. Min of meer op eigen initiatief, zo blijkt uit meerdere bronnen binnen Ajax. Zakelijk tijdschrift Citaat kort daarvoor verscheen op basis van een AFM-rapport een artikel over het aandelenbelang van Kroes in Ajax. Hij bezit 42.500 aandelen van de beursgenoteerde club, met een totale waarde van ongeveer 435.000 euro. Deze ontving hij als tekenvergoeding, concludeert Quote uit het AFM-bericht, waarin staat dat de ‘waarde per (gekocht) aandeel’ nul is.

Een misverstand, reageert Ajax. Kroes betaalde gewoon voor de aandelen. Maar omdat hij op 15 maart start als algemeen directeur, wordt zijn interesse in de club die dag als een soort ‘nulmeting’ in de AFM-registers vastgelegd. Tegenovergestelde NRC de AFM bevestigt dat dit “in het algemeen” zo werkt; de toezichthouder mag op specifieke gevallen geen commentaar geven. De publicatie van Quote leidde desondanks tot vragen van journalisten, waarna Kroes donderdag besloot intern een transactieoverzicht te delen.

Dat Kroes 42.500 aandelen Ajax bezit, is voor de advocaten en commissarissen van de club geen verrassing. Het is de datum waarop hij de laatste bos van 17.500 stuks kocht die hen doet schrikken. 26 juli, een week voor de bekendmaking van zijn voorgenomen benoeming tot directeur. Volgens verschillende bronnen binnen Ajax hoorde Kroes die zomerwoensdag dat hij de enige overgebleven kandidaat voor de functie was en dat de club bereid was het risico te nemen dat Kroes’ toenmalige werkgever AZ hem aan zijn concurrentiebeding zou houden. Kroes wil niet reageren op de vraag of hij die dag al wist dat hij waarschijnlijk aangenomen zou worden. Hij houdt het binnen een publieke verklaring merkte op dat zijn benoeming op 26 juli “nog niet rond was”, maar dat hij er “een goed gevoel” bij had.

Lees ook
ons vorige profiel van Alex Kroes

De commissarissen vermoedden meteen dat ze een groot probleem hadden. Als Kroes de aandelen zou kopen in de wetenschap dat hij hoogstwaarschijnlijk directeur zou worden – op dat moment nog vertrouwelijke en dus mogelijk koersgevoelige informatie – zou er sprake kunnen zijn van handel met voorkennis. Dat is strafbaar. En dus roepen de toezichthouders de hulp in van advocatenkantoor NautaDutilh, waar ze diezelfde donderdagmiddag in crisisoverleg bijeenkomen.

Het is de derde keer in ruim twee jaar dat de commissarissen van Ajax zich moeten buigen over mogelijke integriteitsschendingen door een bestuurslid. Allereerst directeur voetbalzaken Marc Overmars, die in februari 2022 moest vertrekken vanwege grensoverschrijdende berichten aan vrouwelijke collega’s. Dan zijn opvolger Sven Mislintat, die een transfer onderhandelde met een voetbalmakelaar die tevens zijn zakenpartner bleek te zijn. En nu Kroes. Ondertussen rolde de club van de ene managementcrisis in de andere, terwijl de sportieve resultaten en de financiële positie van de club steeds verder verslechterden.

Hoge verwachtingen

Kroes, die als jongen de jeugdopleiding van Ajax doorliep en daarna carrière maakte als zaakwaarnemer en later clubeigenaar (bij Go Ahead Eagles), werd zowel binnen de club als onder de supporters gezien als de man die een einde zou maken aan alle commotie. De club ging ervan uit dat hij bekend staat als een ondernemer met een enorme behoefte aan assertiviteit en een ondiplomatiek karakter. De zes maanden die hij vanwege het concurrentiebeding in het contract met AZ aan de kant moest zetten, deden de verwachtingen alleen maar toenemen.

Niemand binnen de clubleiding gaat ervan uit dat de financieel onafhankelijke Kroes opzettelijk de beursregels heeft overtreden. Dat hij zichzelf wilde verrijken. Als hij dat had willen doen, lag het kopen van een bos van 17.500 aandelen voor zo’n € 200.000,- in de veronderstelling dat hij directeur zou worden, niet voor de hand (de aandelenkoers daalde op 2 augustus, de dag waarop Ajax zijn benoeming bekendmaakte). Bronnen binnen de club noemen de transactie ‘naïef’ en ‘dom’.

Zijn eigen toelichting op de aandelenaankoop op 26 juli: “Het leek mij een positief signaal om vertrouwen uit te stralen in de club en naar de aandeelhouders. (…) ‘Huid in het spel‘, zoals ze zeggen.” Maar Kroes schrijft ook: “Hoezeer ik ook overtuigd ben van mijn goede bedoelingen, na overleg met mijn advocaat begrijp ik nu dat ik door de schijn van de situatie op 26 juli 2023 niet het meest verstandige besluit heb genomen.”

Onschuldig of niet, het oordeel van de advocaten van NautaDutilh is hard, zeggen twee bronnen met kennis van de bijeenkomst. De advocaten concluderen dat Kroes op 26 juli moet hebben geweten dat hij vrijwel zeker directeur zou worden en dat het daarom zeer waarschijnlijk is dat hij met voorkennis heeft gehandeld. Dat betekent mogelijke vervolging en daarmee een groot risico voor Ajax. Als de commissarissen twee uur na aanvang van de vergadering het advocatenkantoor verlaten, staat hun besluit min of meer vast. Kroes wordt de volgende dag uitgenodigd voor een gesprek met Michael van Praag en collega-commissaris Georgette Schlick om opheldering te geven, maar zijn standpunt is in de ogen van de toezichthouders onhoudbaar geworden.

Kroes is geschorst in afwachting van een aandeelhoudersvergadering waarin zijn ontslag op staande voet moet worden bekrachtigd. In het persbericht van dinsdag gebruikte de club harde woorden, ook al heeft Ajax geen aangifte gedaan en loopt er, voor zover bekend, (nog) geen onderzoek door de AFM of het Openbaar Ministerie. “De acties van Alex Kroes passen niet bij waar wij met Ajax voor staan. (…) Een beursgenoteerd bedrijf kan een dergelijke overtreding van de wet niet tolereren, zeker niet als het de CEO betreft.”

Voor Ajax betekent het vertrek van Kroes dat de club weer stuurloos dreigt te worden, enkele maanden voor de start van een cruciale transferzomer. Dat commissaris Michael van Praag naar voren stapt ter ondersteuning van de tweekoppige directie – na het vertrek van Kroes en voorheen Maurits Hendriks blijven alleen Menno Geelen (commercieel directeur) en Suzanne Lenderink (financieel directeur) over – is op zijn best een interim oplossing.

Kan het de commissarissen worden verweten dat zij niet eerder hebben geïnformeerd naar de aandelentransacties van Kroes? Nee, zei Van Praag dinsdagmiddag op een persconferentie in de Johan Cruijff Arena. “De schuld ligt bij Alex. Als iemand zegt: ik heb zoveel aandelen, dan vertrouw je iemand.”

Rob van Eijbergen, hoogleraar integriteit aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, vindt dat ‘te gemakkelijk’. Hij begrijpt de moeilijke beslissing en ziet geen andere mogelijkheid dan ontslag als er een sterk vermoeden bestaat van handel met voorkennis. “Maar het lag voor de hand dat de commissarissen vóór zijn benoeming zouden hebben gevraagd wanneer Kroes die aandelen had gekocht”, zegt Van Eijbergen. “Dit straalt ook negatief af op de raad van commissarissen.”

Voor Kroes is zijn ontslag, ruim twee weken na zijn benoeming, bij de club waar hij op negenjarige leeftijd begon met voetballen, een persoonlijke tragedie. Hij “accepteert het niet zomaar”, schrijft hij in zijn verklaring, en vraagt ​​de AFM om een ​​“onafhankelijk oordeel”. Hij betuigt verder zijn spijt. “Vanaf vandaag ga ik met pijn in het hart vanaf een afstandje kijken naar wat er bij Ajax gebeurt. Ajax moet weer Ajax worden.”

Delen





E-mail de redacteur