D66 verloor ruim de helft van de zetels bij de Tweede Kamerverkiezingen omdat de partij te opdringerig was en de boodschap van nieuw leiderschap te vaag bleek. Dat staat in een intern rapport dat de partij heeft opgesteld over de verkiezingsnederlaag.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november verloor D66 15 van de 24 Kamerzetels. Veel kiezers haakten al snel af na de vorige verkiezingen van 2021, teleurgesteld over het ‘nieuwe leiderschap’ dat de partij had beloofd. Dat staat in de evaluatie die het wetenschappelijk bureau D66, het partijbestuur en de Tweede Kamerfractie samen hebben opgesteld over de redenen voor de nederlaag.
In 2021 ontnam de partij veel strategische stemmen van andere partijen, waaronder de PvdA, omdat toenmalig D66-leider Sigrid Kaag campagne voerde met de slogan ‘nieuw leiderschap’. Ze profileerde zich als de uitdager van de zittende premier Mark Rutte. Maar wat dit ‘nieuwe leiderschap’ eigenlijk betekende bleef onduidelijk. Pas daarna heeft een commissie zich hierover moeten buigen, zo staat in het kritische rapport.
De partij verloor kort na de verkiezingen van 2021 veel strategische kiezers, toen ze een historisch goed resultaat behaalde. Veel D66-kiezers waren teleurgesteld dat Kaag een motie van wantrouwen tegen Rutte in het zogenoemde 1 april-debat van dat jaar niet steunde. Nog meer kiezers vielen af toen D66 toetrad tot een kabinet met dezelfde samenstelling als Rutte IV. De verwachtingen die de slogan ‘nieuw leiderschap’ wekte, keerden als een boemerang terug bij D66, concludeert het rapport.
Een dergelijk onduidelijk inhoudelijk standpunt kan ertoe leiden dat kiezers weinig verschil zien tussen politieke partijen
Intern rapport D66
Drastische toon
Overige punten van kritiek: het profiel van D66 werd te bleek omdat zowel partijleider Kaag als partijleider Rob Jetten ministers in het kabinet werden. Volgens het rapport stond D66 binnen het kabinet voor meer links beleid om links-progressieve kiezers strategisch bij zich te houden. Tegelijkertijd presenteerde de partij zich ook expliciet als ‘middenpartij’ om de gematigde rechtse kiezers te sussen. “Een dergelijk onduidelijk inhoudelijk standpunt kan ertoe leiden dat kiezers weinig verschil zien tussen politieke partijen”, concludeert het evaluatierapport.
Tenslotte is er ook kritiek op de te opdringerige toon van de partij. Als voorbeeld noemt het rapport het stikstofdebat, waarin de partij volhoudt dat er ‘geen alternatief’ is en dat ‘het gewoon door de rechter moet gebeuren’. ‘Het gevolg is dat D66 uit frustratie een pedante toon kan aanslaan – ‘dan leg ik het je nog een keer uit’, waardoor de partij verzandt in diep confronterende en tegelijkertijd onbeduidende discussies voor de kiezer.’ Zaterdag bespreekt de partij het rapport met de leden op het partijcongres.
Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij. Je kunt al onze podcasts vinden op ad.nl/podcasts.
Helaas kunnen wij deze social post, liveblog of anderszins niet tonen omdat deze één of meerdere social media elementen bevat. Accepteer de social media cookies om deze inhoud toch te kunnen tonen.
Bekijk hier al onze video’s over politiek:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Welke kan!
Log in of maak een account aan en mis nooit meer iets van de sterren.
