Ajax vervalt in chaos in slotfase tegen FC Utrecht en staat nu zeventiende

Ajax-coach Maurice Steijn staat zondagmiddag iets na half vier alleen op het veld in stadion Galgenwaard. Hij probeert de 4-3-nederlaag daar te verwerken, zal hij later vertellen. Het ongeloof is af te lezen aan zijn blik op wat hij vanmiddag heeft gezien. Er is zoveel misgegaan – defensief, in de opbouw, in de aanval, in de communicatie, in het tempo.

Ajax vervalt in chaos, in de tweede helft met zes doelpunten en twee tijdelijke onderbrekingen omdat er plastic bekers op het veld werden gegooid. In die hectische fase verliest Ajax de controle over zichzelf en over de tegenstander: FC Utrecht, eveneens in crisis, staat nog steeds nummer achttien van de Eredivisie aan de aftrap.

Terwijl Steijn vooruitkijkt, probeert aanvoerder Steven Bergwijn in het uitvak in gesprek te gaan met de supporters. Maar wat zeg je op zo’n moment, na zo’n optreden, bij dit Ajax? Acht wedstrijden op rij niet gewonnen. Eén plek gezakt naar de zeventiende plaats, een directe degradatiepositie, met vijf punten uit zeven wedstrijden. Ajax, dat tot medio 2022 de Eredivisie domineert, staat 22 punten achter koploper PSV, zijn tegenstander komende zondag in Eindhoven.

De toch al wankele positie van Steijn zal verder in twijfel worden getrokken. Bij een besluit over een eventueel ontslag zal rekening worden gehouden met Louis van Gaal, die sinds begin oktober adviseur voetbaltechnische zaken is bij de raad van commissarissen.

Steijn zei zondagmiddag herhaaldelijk “steun” te voelen van de club, al doelde hij daarmee op de situatie vóór de wedstrijd tegen FC Utrecht. De afgelopen twee weken sprak hij Van Gaal een aantal keer, toen Ajax vanwege de interlandpauze vrij was. “Het waren prettige gesprekken”, zegt hij. “Ik blijf strijdbaar.”

Steijn ziet naar eigen zeggen nog steeds ‘veerkracht’ in de ploeg, die een 2-0-achterstand wist te overbruggen – om later te verliezen. Op de vraag of hij verrast zou zijn als hij bij Ajax wordt ontslagen, zegt hij tegen sportzender ESPN: “Als Ajax denkt dat dat de oplossing is om weer resultaat te boeken, wie ben ik dan om dat tegen te houden.” Even later, op de persconferentie, zegt hij dat hij niet ‘het recept’ heeft om ‘het om te draaien’. “Het enige wat ik kan doen is blijven hameren en blijven trainen.”

Mismatch

Onlangs gelekt Er werd al gezegd dat Van Gaal zou hebben gesuggereerd dat Ajax Mitchell van der Gaag zou inschakelen als de club afscheid neemt van Steijn. Van der Gaag is nu assistent van coach Erik ten Hag bij Manchester United. Hij werkte eerder als coach van Jong Ajax en als assistent van Ten Hag in Amsterdam, voordat zij de overstap maakten naar Manchester. De verwachting is dat het niet eenvoudig zal zijn om Van der Gaag, die een belangrijke positie heeft in de technische staf van United, te bevrijden van de Engelse topclub.

Ajax-coach Maurice Steijn tijdens de wedstrijd tegen FC Utrecht.

De vraag is of Steijn nog controle heeft over de selectie. Of zijn technische staf en spelers dezelfde taal spreken. Ajax blijft onder druk dezelfde fouten maken, waarbij Steijn achteraf vaak zei dat er in de trainingen en gesprekken expliciet aandacht was voor die tactische zaken.

Deze mismatch wordt het duidelijkst bij de apotheose van een voetbalgevecht dat memorabel is – door het scoreverloop, van 2-0 naar 2-3 naar 4-3 – en tegelijkertijd matig door de vele fouten. De negentigste minuut is voorbij, de stand is 3-3, Ajax bouwt zich achterin op. Tijdens de onderbreking kort daarvoor zei Steijn in de kleedkamer dat ze voor minimaal een gelijkspel gingen – “koester dat punt”, legt hij later uit.

Bijna iedereen aan het front denkt aan Ajax. Achterin passeert centrale verdediger Jorrel Hato op zijn Kroatische collega Josip Sutalo. Hij geeft een wat wilde voorzet, onduidelijk naar wie, en die komt net op FC Utrecht-aanvaller Isac Lidberg terecht. Utrecht neemt via Jens Toornstra rechtstreeks het stokje over van Marouan Azarkan, die de diepzinnige Oscar Fraulo bedient. Hij krijgt alle ruimte van Ajax-middenvelder Benjamin Tahirovc, Fraulo ‘chipt’ sierlijk over invaller Diant Ramaj: 4-3. De Galgenwaard in extase.

Steijn noemt dat doelpunt ‘heel verdrietig’ omdat ze ‘veel’ over dit soort spelsituaties hebben gesproken. Het gaat erom: hoe ben je defensief georganiseerd – restverdediging in jargon – als je tijdens de opbouw de bal verliest? Volgens Steijn is de afspraak dat één van de twee vleugelverdedigers altijd achterin blijft staan ​​als Ajax aan het opbouwen is, zodat de verdediging te allen tijde voldoende ondersteund wordt. “Ondanks de slechte pass zijn ze allebei weer weg. Dat is iets waar we vandaag helaas in trappen.”

Twijfelachtig

De onrust van centrumverdediger Sutalo bij die pass is kenmerkend voor de kwetsbaarheid van Ajax. De opbouw is gefaseerd twijfelachtig en daarbij helpt het ook niet dat er voorin weinig beweging is, waardoor er nauwelijks spelers beschikbaar komen. Sutalo, de topaankoop van deze zomer met 20,5 miljoen euro, lijkt vaak niet te weten wat hij moet doen als hij in balbezit is, om vervolgens ‘veilig’ door te geven aan Hato.

Tegelijkertijd slaagt Ajax er onvoldoende in om FC Utrecht onder druk te zetten. Zoals in de 38e minuut, wanneer spits Brian Brobbey de bal verliest en vervolgens geen enkele poging doet om hem terug te krijgen. Hij staat stil en kijkt naar de bal.

En voorafgaand aan de openingstreffer van FC Utrecht – een prachtig afstandsschot van Ryan Flamingo kort voor rust – kan verdediger Modibo Sagnan de bal tien seconden ongehinderd omhoog duwen, schrijft Een VIjournalist op X, voorheen Twitter. Geen enkele Ajacied zet hem onder druk.

Steijn staat na dat doelpunt op uit zijn dug-out en probeert met armgebaren energie en positiviteit te brengen. Maar kort na rust staat het al 2-0. Tahirovic maakt een kinderlijke sprong bij een hoekschop van FC Utrecht, veel te weinig om erkend kopspecialist Mike van der Hoorn van scoren te weerhouden.

Binnen een tijdsbestek van dertien minuten staat het ineens 2-3. Eerst scoort Kristian Hlynsson, een negentienjarige IJslandse middenvelder, tweemaal op aangeven van linksback Borna Sosa. Vooral de tweede heeft een mooie, gecontroleerde afwerking met de binnenkant van de voet. En uit een strafschop, nadat Hugo Novoa Brobbey tikte, zette Bergwijn Ajax op voorsprong. De ontlading is enorm, vlak voor de uitgang.

Verontrustend passief verdedigen

Maar net als Ajax het onder controle heeft, dringt het niet door. Kijk een paar keer terug naar de 3-3 en je ziet waar Ajax fundamenteel fout zit. Geen coördinatie en verontrustende passieve verdediging. Flamingo duikt de diepte in, Sosa en Kenneth Taylor laten hem rennen, waarna Toornstra geheel vrij naar binnen schiet. Bij Toornstra stapt niemand uit, in dit geval had Sutalo dat moeten doen. Alle verdedigers kijken alleen naar de bal, niet waar mogelijke tegenstanders zijn. Het zijn dit soort basiszaken waar Ajax geen vooruitgang in boekt.

Die problemen leken nog ver weg toen de Ajacieden Steven Berghuis en Carlos Forbs zondagochtend, ruim een ​​uur voor de aftrap, gapend in hun trainingskleding over het veld liepen. Bijna alle spelers hebben oortelefoons. Kapitein Bergwijn kijkt uren later weg van de camera als hem wordt gevraagd naar de stabiliteit binnen dit team. En zegt dan uiteindelijk: “Het is moeilijk.”