[ad_1]
Michel van Rijn was volgens de BBC een soort Indiana Jones. Hij is ook wel vergeleken met James Bond en Al Capone. Interpol jaagde jarenlang op hem. Hij overleed vorige week in Italië, op 73-jarige leeftijd.
Vreemd genoeg was hij geen beroemdheid in Nederland. Dat is niet de schuld van Van Rijn, want hij was uitzonderlijk openhartig over zijn vele avonturen. Of alles wat hij vertelde waar was, is de vraag, maar dat hij een kleurrijk leven leidde en miljoenen verdiende met het smokkelen en vervalsen van kunst, staat vast.
Van Rijn groeide op in Amsterdam in een welgesteld gezin met veel kunst aan de muur. Hij had een neus voor handel en reisde op vijftienjarige leeftijd naar Istanbul om terug te keren met een partij Afghaanse jassen waar de hippies van de hoofdstad goed voor betaalden.
Elke vrome Rus had een iconenverzameling
Hij vestigde zich op zeventienjarige leeftijd in Beiroet, waar hij ‘alles leerde’ en vervolgens in de illegale kunsthandel in de toenmalige Sovjet-Unie terechtkwam. “Die mensen hadden geen nagel om hun kont te krabben, maar elke religieuze Rus had een iconencollectie,” zei hij in een interview uit 2006 met De ochtend. Hij zegt dat hij een tekening van Leonardo da Vinci in Italië kocht voor $175.000, het land uit smokkelde en het kunstwerk in Japan verkocht voor $14,5 miljoen. “Na alle steekpenningen was mijn winst ongeveer $2,5 miljoen.”
Van Rijn smokkelde kunst uit het Midden-Oosten en het communistische Cuba en leidde het leven van een playboy, had huizen over de hele wereld. Een Britse journalist zag hem ooit een kluis openen op Schiphol met stapels bankbiljetten. Hij had die kluizen over de hele wereld, zei hij brutaal.
Van Rijn vervalste ook. Hij maakte ooit – wederom volgens eigen zeggen – een kopie van een Chagall. Hij kende de schilder en liet hem het werk zien. “Ik vraag hem: kun je even kijken, ze boden me iets aan. En hij ziet het en hij zegt: ‘Non!’ Maar als je op dat moment een foto laat maken, dan sta je er samen met Chagall en dat schilderij op. En je ziet die ‘non’ niet op de foto.” Zo had hij een bewijs van echtheid waarmee hij de vervalste Chagall op de markt kon brengen.
De wetshandhavingsinstanties waren achter hem aan
Of het nu sprookjes zijn of niet, volgens Scotland Yard was Van Rijn in de jaren zeventig en tachtig betrokken bij 90 procent van de internationale kunsthandel. De opsporingsdiensten zaten achter hem aan en hij maakte veel vijanden in de criminele wereld. Het kon niet goed gaan en hij belandde in de gevangenis in Spanje.
Rond 1990 maakte Van Rijn een grote ommezwaai: hij belde Richard Ellis, die bij Scotland Yard een afdeling had opgezet om kunstdiefstal op te sporen, en bood aan om met hem samen te werken. Ellis wilde dit al jaren doen, vertelde hij later aan de BBC. Daarna ontmaskerde Van Rijn verschillende fraudeurs in de kunstwereld. Zo was hij betrokken bij een reddingsoperatie voor een gestolen partij kunst uit kerken op Cyprus, ter waarde van tientallen miljoenen. In 2012 vertelde hij Zonde dat zijn ‘bekering’ werd veroorzaakt door ervaringen in Nigeria, waar hij zag hoe men daar alles deed om voorouderbeelden, die miljoenen waard waren in de kunsthandel, te beschermen tegen grafrovers. “Dat raakte mij zo diep.”
Van Rijn schreef boeken over de duistere kant van de kunstwereld, die volgens hem niet anders was dan de drugshandel. Zijn voormalige uitgever Lex Spaans was degene die woensdag zijn overlijden bij het ANP meldde. Van Rijns verhalen waren sterk en soms te sterk. In een documentaire over zijn leven, Beeldenstormer In 2017 beweerde hij betrokken te zijn bij de dood van de beruchte nazi-arts Josef Mengele, die in 1979 in Brazilië verdronk.
Hij werd ook nog steeds genoemd in verband met fraude. In 2016, Citaat diverse kunstverzamelaars die door Van Rijn zouden zijn opgelicht. Op de vraag om een reactie antwoordde Van Rijn per e-mail: ‘Nederland… glimlach. Hoofden boven het maaiveld.’
Lees ook:
Kunstdetective Arthur Brand: ‘In de ene wereld moet ik de wet gehoorzamen, in de andere moet ik mijn woord nakomen’
Kunstdetective Arthur Brand vindt overal ter wereld gestolen kunst. CNN vergelijkt hem met Indiana Jones, maar hij ziet zichzelf meer als een onhandige inspecteur Clouseau. Vanavond (dinsdag 1 sept.) wordt een nieuwe tv-serie over hem uitgezonden.
[ad_2]
