Als haar tweejarige dochter via Facetime vraagt waar haar moeder is, breekt het hart van Marit Bouwmeester. De zeilster vindt topsport veel moeilijker te combineren met een kind nu de babyfase voorbij is. Of, positiever gezegd: de combinatie van topsport en moederschap is uitdagender geworden.
“Voor het eerst in mijn carrière ervaar ik de andere kant van de medaille. Vroeger was ik er natuurlijk vaak niet voor familie en vrienden. Daar heb ik nooit problemen mee gehad. Maar nu voelt het anders. Zeker sinds Jessie kan praten, zie ik ook de andere kant van topsport. Af en toe rent ze met haar schoenen in haar hand achter me aan: ‘Mam, ik ga mee’.”
Aan de vooravond van haar vierde Olympische Spelen vertelt Bouwmeester (36) hoe ze zichzelf opnieuw moest uitvinden als topsporter. Ze is een grootheid in haar sport. De afgelopen drie edities stond ze keer op keer op het podium, met als hoogtepunt haar eerste plaats in Rio acht jaar geleden. Donderdag (1/8) is haar eerste race voor de kust van Marseille, waar het zeilprogramma van ‘Parijs 2024’ plaatsvindt.
Grote impact op het milieu
Het is maar goed ook, zegt ze, dat deze periode relatief kort is. Als de Spelen pas volgend jaar waren geweest, weet ze niet of ze dat had gekund. “Ik denk dat ik er dan wel mee gestopt was. Mijn beslissing om topsport te gaan beoefenen, heeft nogal wat impact op mijn omgeving en dat vind ik ingewikkelder dan voorheen.”
Neem haar vriendje. Vroeger dacht ze bij wedstrijden in het buitenland: hij is een volwassen man, hij redt zich wel. Nu weet ze dat hij het extra druk krijgt als ze Jessie thuis laat en dat als ze haar meeneemt – wat ze zo vaak mogelijk probeert te doen, inclusief een oppas – hij zijn dochter een tijdje niet zal zien.
Iedereen zei altijd tegen haar ‘je mist veel’, waarop Bouwmeester altijd dacht ‘topsport brengt veel’. Opofferingen? Die kon ze prima maken. Ze voelde zich bovenal bevoorrecht, zelfs toen Jessie nog een baby was. “Ik vond het niet moeilijk om te vertrekken, omdat ik haar goed verzorgd achterliet en niet het gevoel had dat het haar aan iets ontbrak.”
Een relatief nieuw fenomeen
Het is een relatief nieuw fenomeen: moeders in topsport. Pas sinds kort kiezen steeds meer vrouwen ervoor om na een zwangerschap terug te keren. In Nederland geldt Bouwmeester als voorbeeld voor collega’s. Nauwelijks na de bevalling won ze ‘gewoon’ een Europese titel. Maar het afgelopen jaar vielen haar prestaties tegen: op het WK in Scheveningen in augustus 2023 werd ze vierde, op het WK in Argentinië begin januari elfde – een ranking die net genoeg was voor olympische kwalificatie.
“Rond kerst was de balans een beetje zoek”, legt ze uit. “Als topsporter zit je altijd in een controleerbare setting en met een baby was dat nog prima. Het was eigenlijk heel makkelijk, want een kind slaapt in die fase heel veel en doet verder niks. Maar ineens gaat het bewegen en vraagt het veel aandacht en energie. Toen ging het mis. Achteraf gezien heb ik dat niet goed gedaan.”
“Het was gewoon te veel, mijn hoofd zat te vol en daardoor kon ik niet de intensiteit in de sport opbrengen die nodig is om goed te zeilen. Om te presteren moet ik echt even geïsoleerd zijn en wedstrijden visualiseren.”
Een wake-up call
Ze noemt Argentinië een wake-up call. Daarna is ze het ‘radicaal’ anders gaan aanpakken. Bouwmeester concludeerde: naast het moederschap en topsport past er niks meer. Dus even geen familiebezoek in Friesland, geen ‘even dit of dat’ en de sponsorverplichtingen worden tot een absoluut minimum beperkt. Ook als een aanvraag financieel interessant is, is haar antwoord ‘nee’. “Omdat ik dacht: zo werkt het niet en ik wil niet naar de Spelen om mee te doen. Dan is het me niet waard.”
Of ze desondanks concessies aan haar sport heeft moeten doen, vindt ze een ‘moeilijk onderwerp om over te praten’. Bouwmeester kent haar eigen reputatie als iemand die nooit ‘enige’ concessies heeft gedaan. Ze weet dat mensen zullen denken: is een kind krijgen geen concessie? Ze weet ook dat als ze aangeeft dat ze nog steeds voor goud gaat, de conclusie kan zijn dat ze geen goede moeder is.
“Voor mij is het duidelijk: binnen het kader van het moederschap zal ik alles doen wat ik kan, maar als er iets met Jess gebeurt, zal zij altijd op de eerste plaats komen.” Omgekeerd benadrukt ze dat het moederschap ook kracht en motivatie geeft, want hoe bijzonder is het om haar dochter in Marseille te laten zien wat haar moeder heeft bereikt.
Opeens ging het om emoties
De afgelopen maanden heeft Bouwmeester veel gesproken met sportpsychologen en performance coaches. Normaal gesproken zijn sporters, legt ze uit, heel oplossingsgericht. Er is een probleem, vaak sportgerelateerd, en daar ga je mee aan de slag. “Het grote verschil was dat het nu om emoties ging. Schuldgevoel, heimwee. Daar kun je niet zoveel mee, of ik wist in ieder geval niet wat ik ermee moest. Ik heb geleerd dat het oké is als die gevoelens er zijn en dat je nog steeds kunt presteren.”
“Ik geloof nog steeds dat er maar één medaille telt in de sport. Je wint of je wint niet. Ook nu ga ik echt alleen voor goud. Maar dat betekent niet dat de Spelen een mislukking zijn als ik niet slaag. Ik heb zoveel geleerd tijdens deze campagne. Ik bedoel: ik ben topsporter en Fries, dus omgaan met emoties zat niet in mijn systeem. Nu wel. Ik ben een completer mens geworden en daar ben ik dankbaar voor.”
Lees ook: Zeilster Marit Bouwmeester: ‘Ik was moe, altijd maar piekeren. Daar ben ik doorheen gebroken’ Wie haar palmares bekijkt, ziet succes na succes. Marit Bouwmeester (35) is de blikvanger van het WK zeilen in Scheveningen dat donderdag begint. Maar ze kent ook de andere kant van de medaille. Een gesprek over dominante coaches, verraderlijke stromingen en nieuw gevonden zelfvertrouwen.
